Đại biểu Quốc hội: Nhói lòng nhìn những gương mặt bơ phờ vì áp lực thi vào lớp 10

Ngày 4/12, Quốc hội thảo luận tại hội trường về các báo cáo công tác nhiệm kỳ 2021-2026 của Chủ tịch nước, Chính phủ.

Gánh nặng thi cử

Nêu ý kiến vào lĩnh vực giáo dục và đào tạo, Ủy viên Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thị Tuyết Nga cho rằng, nhiệm kỳ này có những bước tiến quan trọng trong tư duy chiến lược về giáo dục với hàng loạt quyết sách quan trọng về giáo dục như: Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị về đột phá, phát triển giáo dục và đào tạo, đặt giáo dục ở vị trí đột phá chiến lược, gắn trực tiếp với năng lực cạnh tranh quốc gia và khát vọng phát triển đất nước; chủ trương luật hóa việc phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 3-5 tuổi; miễn học phí đối với học sinh mầm non và phổ thông; Chính phủ đã trình Quốc hội Chương trình mục tiêu quốc gia cho Giáo dục, tạo cơ chế đầu tư trung và dài hạn, thay vì các dự án manh mún như trước đây. Chính phủ cũng đã xây dựng Luật Nhà giáo trình Quốc hội xem xét, thông qua…

Tuy nhiên, theo nữ đại biểu, gánh nặng thi cử do vấn đề phân luồng sau Trung học cơ sở còn bất cập trong nhận thức, quan điểm và thực thi.

Ủy viên Ủy ban Văn hóa và Xã hội đánh giá thi vào lớp 10 đang trở thành kỳ thi quốc gia thu nhỏ với áp lực nặng nề. Trong khi đó trung học phổ thông là bậc phổ thông, tức là mọi học sinh đều có quyền được học tập. Song, thực tế tỉ lệ học sinh vào trung học phổ thông còn thấp tại một số địa phương cho thấy thời gian qua chúng ta chưa đảm bảo đúng quyền tiếp cận giáo dục phổ thông 12 năm.

"Nhìn những gương mặt bơ phờ, đờ đẫn vì áp lực thi cử của những trẻ em mới 14 - 15 tuổi. Đọc những bức thư đầy tuyệt vọng của trẻ em khi không vượt nổi kỳ thi vào trung học phổ thông mà thấy nhói lòng" - đại biểu Nga bày tỏ.

Một nghịch lý đáng lo ngại được đại biểu chỉ ra, đó là do kỳ thi công lập quá căng, nhiều học sinh dù học tốt nhưng không vượt qua kỳ thi đầy cạnh tranh. Kết quả là học sinh ở gia đình khó khăn buộc phải vào trường tư với học phí cao, vượt quá khả năng của gia đình.

Trong khi trường tư đáng lẽ phải cung cấp dịch vụ chất lượng cao dành cho gia đình có điều kiện. Dẫn tới công bằng trong giáo dục không được đảm bảo. Theo đại biểu, vấn đề này dù được Chính phủ nhận diện trong các báo cáo tổng kết thực hiện Luật Giáo dục, nhưng chưa nêu rõ trong báo cáo tổng kết nhiệm kỳ.

Không thể để phân luồng trở thành rào cản từ lớp 9

Đại biểu đoàn Quảng Trị nhận định, thực tế, Đề án giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh giáo dục phổ thông giai đoạn 2018-2025 của Chính phủ đã đạt mục tiêu ít nhất 40% học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở tiếp tục học tập tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, đào tạo trình độ sơ cấp, trung cấp. Theo đại biểu, việc phân luồng đang hiểu sai, thực hiện sai, dẫn tới cách hiểu phổ biến đó là ai thi trượt vào trung học phổ thông thì đi học nghề.

Đại biểu kiến nghị Chính phủ cần phải có hành động ngay. Cụ thể, ngay trong năm học 2026-2027 hãy mở rộng cánh cửa trung học phổ thông, đầu tư có bài bản cho trung học nghề và tôn trọng quyền lựa chọn của người học.

Nữ đại biểu nhấn mạnh, cần thực hiện cải tiến thi cử, điều chỉnh lại phương thức tuyển sinh lớp 10 theo hướng giảm áp lực, tạo cơ hội cho học sinh. Phân luồng phải dựa trên tự nguyện và năng lực, không biến phân luồng thành rào cản từ lớp 9. Xây dựng phân luồng dựa trên quyền học tập, bảo đảm đủ chỗ cho học sinh trung học phổ thông công lập, để học sinh không bị phân luồng… "một cách cưỡng bức".