Sản xuất vaccine giả: Nghiêm trọng và đáng sợ
Liên quan tới vụ bê bối vaccine giả mới nhất gây rúng động Trung Quốc, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã yêu cầu các cơ quan chức năng nước này điều tra vụ sản xuất vaccine phi pháp của công ty Changchun Changsheng Life Sciences Limited có trụ sở ở thành phố Trường Xuân, tỉnh Cát Lâm và nghiêm trị những đối tượng chịu trách nhiệm trong vụ bê bối này. “Hành vi sản xuất vaccine bất hợp pháp của của Changchun Changsheng Life Sciences Limited rất nghiêm trọng và đáng sợ", ông Tập Cận Bình nhận định.
Ông Tập Cận Bình đã chỉ đạo các bộ, ngành và địa phương liên quan phải lập tức làm rõ chân tướng vụ việc, điều tra đến cùng, nghiêm khắc truy cứu và xử lý theo pháp luật; kịp thời công bố kết quả điều tra trước người dân. Ông Tập Cận Bình nhấn mạnh, đảm bảo an toàn dược phẩm là trách nhiệm của Đảng và chính quyền các cấp. Sức khỏe của người dân phải được đặt lên hàng đầu. Cần quyết tâm loại bỏ những “mầm mống” độc hại, hoàn thiện cơ chế quản lý vaccine của Trung Quốc, đảm bảo quyền lợi cơ bản của người dân và ổn định xã hội.
Ngày 25/7, Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương Trung Quốc (CCDI) đã bắt đầu điều tra tham nhũng đối với Công ty Changchun Changseng Life Sciences Limited. Tổng cục Giám sát và quản lý thực phẩm và dược phẩm quốc gia Trung Quốc (CFDA) thông báo rằng Changchun Changseng Life Sciences Limited làm giả các thông tin dữ liệu về việc sản xuất 113.000 liều vaccine phòng bệnh dại của công ty này trong một cuộc kiểm tra đột xuất.
Các cơ quan chức năng của Trung Quốc tiếp tục phát hiện công ty này đã bán hơn 252.000 liều vaccine DPT (bạch hầu, ho gà, uốn ván) kém chất lượng cho Trung tâm phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh tỉnh Sơn Đông - nơi chịu trách nhiệm đảm bảo sức khỏe cho khoảng 100 triệu người.
Người phụ nữ bí ẩn thao túng thị trường vaccine sa lưới
Nữ Chủ tịch Gao Junfang (64 tuổi) cùng 14 nhà quản lý cấp cao của Changchun Changseng Life Sciences Limited đã bị bắt giữ và bị điều tra hình sự. Truyền thông bắt đầu phanh phui các bí mật về gia tộc họ Gao và con đường làm giàu bất chính của bà. Là người mẹ nhưng lương tâm bà không chút cắn rứt khi sản xuất vaccine giả gây ảnh hưởng cho sức khỏe của hàng triệu trẻ em.
Gia đình bà Gao Junfang hiện đang nắm những vị trí chủ chốt trong ban lãnh đạo công ty Changchun Changseng. Bà một mình giữ nhiều chức vụ quan trọng, gồm cả Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc, Giám đốc tài chính, người đại diện pháp lý của công ty… Ngoài ra, chồng bà là Zhang Youkui và con trai Zhang Minghao đều là Phó tổng giám đốc. Cả 3 người lần lượt nắm giữ 18,18%, 17,88%, 8,24% cổ phần của công ty. Hai em gái chồng cũng nằm trong ban lãnh đạo công ty. Năm 2017, nhà họ Gao đã có tên trong danh sách 400 người giàu nhất Trung Quốc của tạp chí Mỹ Forbes.
Khi bà Gao mới nắm giữ Changchun Changseng năm 1994, tổng giá trị tài sản công ty chỉ có 120 triệu NDT. Năm 2015, khi lên sàn chứng khoán, tổng tài sản đã lên tới 5,5 tỷ NDT. Mức tăng tỷ lệ lãi ròng của công ty này cũng nhanh một cách đáng kinh ngạc, từ 77,67% (năm 2015), 79,06% (năm 2016), 86,55% (năm 2017) rồi vọt lên 91,59% (quý 1/2018).
Trong số các sản phẩm vaccine mà công ty Trường Sinh sản xuất và tiêu thụ, vaccine ngừa bệnh dại và thủy đậu đứng thứ 2 cả nước. Năm ngoái, công ty được phép sản xuất và bán 3,55 triệu liều vaccine ngừa bệnh dại và 3,6 triệu liều vaccine ngừa thủy đậu. Theo báo cáo năm của công ty, trong 6 năm qua, Changchun Changseng đã bán ra thị trường hơn 110 triệu liều vaccine, qua đó kiếm được 1 tỷ 750 triệu NDT tiền lãi. Số vaccine do Changchun Changseng sản xuất ra được bán cho các Trung tâm phòng chống và khống chế bệnh dịch, các trạm phòng dịch sau đó được tiêm chủng cho dân chúng, chủ yếu là trẻ em.
Trong 6 năm qua, Changchun Changseng đã chi tới 1 tỷ 263 triệu NDT cho việc tiếp thị, quảng cáo sản phẩm. Riêng năm 2017 đã chi 583 triệu, trong đó mức độ tăng chi phí dịch vụ tiếp thị cao khủng khiếp. Thực tế, chi phí này đều được dùng để “bôi trơn” các khâu quản lý, kiểm định, các mối tiêu thụ.
Lịch sử phát triển của Changchun Changseng và việc làm giàu của bà Gao Junfang gắn liền với các vụ bê bối về vaccine. Tháng 3/2016, cảnh sát Sơn Đông phát hiện, phá vỡ vụ án tiêu thụ vaccine phi pháp trị giá 570 triệu NDT. Các liều vaccine dùng cho người lớn không được bảo quản lạnh theo quy định đã được vận chuyển tiêu thụ tới 24 tỉnh, thành cả nước. Song, công ty này vẫn không hề hấn gì.
Ngày 15/7/2018, Tổng cục CFDA thông báo, công ty Changchun Changseng có vấn đề nghiêm trọng trong việc làm giả các hồ sơ, văn bản trong quá trình sản xuất vắc-xin ngừa bệnh đại đông lạnh dùng cho người với 113.000 liều. Các cơ quan chức năng của Trung Quốc tiếp tục phát hiện công ty này đã bán hơn 252.000 liều vaccine DPT (bạch hầu, ho gà, uốn ván) kém chất lượng cho Trung tâm phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh tỉnh Sơn Đông, nơi hơn 250.000 trẻ từ 6 tuần tới 3 tháng tuổi đã bị tiêm loại vaccine này khiến hệ thống miễn dịch của các em có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Vì việc này, Changchun Changseng đã bị phạt hơn 3,44 triệu NDT. Điều đáng nói là vụ việc này đã bị cơ quan giám sát quản lý dược phẩm phát hiện, điều tra từ tháng 10/2017 nhưng nó không được đề cập đến trong báo cáo năm 2017.
Hiện CFDA đã thu hồi giấy phép sản xuất loại vaccine nói trên của Changchun Changseng, yêu cầu công ty này dừng sản xuất và bán sản phẩm này, đồng thời đình chỉ cấp phép tất cả các sản phẩm khác của công ty. Vụ việc đã khiến cổ phiếu của ngành y tế Trung Quốc sụt giảm mạnh, cổ phiếu của Changchun Changseng cũng giảm 47%, “bốc hơi” khoảng 1,8 tỷ USD. Công ty này cũng đã ngừng mọi giao dịch trên thị trường chứng khoán sau khi kể từ khi tin tức về vụ bê bối được đưa ra ánh sáng.
Nhu cầu vaccine ở Trung Quốc tăng mạnh trong những năm gần đây do chính sách kiểm soát sinh đẻ được nới lỏng và nhận thức của người dân ngày một tăng cao. Tuy nhiên, ngày một nhiều vụ bê bối vaccine đã bị làm sáng tỏ khiến dư luận hết sức bức xúc và hoài nghi về tính an toàn và minh bạch trong quy trình sản xuất và tiêu thụ vaccine của Trung Quốc.