Điện thoại thông minh âm thầm chia rẽ gia đình

Bòn rút thời gian dành cho gia đình

Theo báo cáo của Công ty Nghiên cứu thị trường Q&Me thực hiện trên một nhóm người dùng tại Việt Nam năm 2024, thời gian trung bình người trẻ dành để sử dụng smartphone là 5,5 giờ/ngày, với số lượng ứng dụng thường dùng mỗi tuần lên tới 27. Điều này phần nào cho thấy vai trò của điện thoại thông minh trong cuộc sống hiện đại hằng ngày.

Anh L.V.C, 35 tuổi, hiện sinh sống tại TP.HCM cho biết, anh sống một mình và chỉ xoay quanh công việc. Các ngày trong tuần, anh thức dậy vào buổi sáng nhờ tiếng chuông báo thức trên điện thoại, sau đó đọc báo và xem dự báo thời tiết cũng trên điện thoại. Giờ ăn trưa, anh sử dụng điện thoại vào các ứng dụng đặt đồ ăn giao đến tận văn phòng. Khi rảnh rỗi, anh dùng điện thoại để trò chuyện cùng gia đình. "Các hoạt động giải trí của tôi hầu như ở trên điện thoại. Thỉnh thoảng, tôi cũng đi du lịch một mình trong và ngoài nước với sự hỗ trợ của các ứng dụng trên điện thoại. Cuộc sống có lúc hơi cô đơn nhưng không tẻ nhạt. Có lẽ vì vậy mà tôi thấy một mình vẫn ổn và chưa nghĩ đến việc kết hôn", anh C. chia sẻ.

Suy cho cùng, cuộc sống không nằm trên màn hình. Những trải nghiệm chân thật, những cảm xúc không qua bộ lọc mới là điều làm nên ý nghĩa. Hãy để chiếc điện thoại trở về đúng vai trò của nó như một phương tiện giúp ta sống tốt hơn, chứ không phải thứ khiến ta quên mất cách sống.

Không chỉ người trẻ, điện thoại thông minh cũng đang tấn công mạnh mẽ vào thời gian của người già. Các trò chơi online, mạng xã hội, chương trình truyền hình, phim ảnh… khiến nhiều người già chỉ thích ngồi một chỗ, ít vận động và ngại giao tiếp với bên ngoài.

Từ một công cụ hỗ trợ kết nối, điện thoại trở thành vật bất ly thân của rất nhiều người. Thế nên, không lạ gì khi thấy tại những nơi công cộng, công viên, khu vui chơi, quán ăn…, nhiều đôi vợ chồng, có cả con cái hay nhóm bạn bè dù ngồi cùng nhau trong một không gian nhưng mỗi người đều cầm một chiếc điện thoại và đắm chìm trong thế giới riêng.

Điện thoại đã và đang len lỏi vào từng gia đình, chi phối mạnh mẽ đến lối sống của các thành viên. Ở nhiều gia đình, cha mẹ con cái không còn trò chuyện, chia sẻ công việc, học tập mà thay vào đó, mỗi người đều tự giải trí với những thiết bị như smartphone, máy tính bảng, laptop cho đến khi lên giường đi ngủ.

Dễ đánh mất những điều quý giá

Điện thoại thông minh đã thay đổi mọi khía cạnh trong cuộc sống, làm cho mọi thứ trở nên thú vị, dễ dàng hơn nhưng cũng để lại muôn vàn hệ lụy. Chỉ một vài thói quen xấu, từ chiếc điện thoại nhỏ bé, vật liên lạc, giải trí dường như "vô hại" lại rất có khả năng làm tan vỡ hạnh phúc, hủy hoại gia đình.

Theo các chuyên gia tâm lý, số lượng người dùng điện thoại di động và các thiết bị điện tử sau dịch COVID-19 tăng với tốc độ chóng mặt, kéo theo nhiều hệ lụy đáng lo ngại như tăng tỉ lệ ly hôn, ngoại tình, các vấn đề về sức khỏe như cận thị, viêm loét dạ dày...

Cũng theo các chuyên gia, không chỉ người lớn, trẻ em khi nghiện các thiết bị điện tử cũng ít giao tiếp hơn với những người xung quanh. Chúng thích đắm chìm vào sở thích riêng, sống trong thế giới ảo. Điều này không chỉ làm hạn chế giao tiếp, mà còn ảnh hưởng đến tư duy và sự phát triển toàn diện của trẻ. Chưa kể tần suất sử dụng các thiết bị điện tử tăng cao dẫn đến việc rối loạn đồng hồ sinh học và những nội dung độc hại đang tràn lan trên các mạng xã hội có thể tác động xấu đến tư duy của trẻ từ rất sớm.

Mới đây, trên mục Góc nhìn, báo điện tử Vnexpress, kiến trúc sư Trình Phương Quân đã có câu chuyện kể lại hành trình cai Facebook cũng như chia sẻ đến độc giả tác hại của mạng xã hội này. Ông cho biết, 15 năm trước, theo trào lưu ông cài đặt Facebook cho vui nhưng 15 năm sau, bị nền tảng ấy nuốt chửng với những tin nóng, video ngắn cắt cảnh liên hồi. Đến khi nhận thấy cảm giác bứt rứt, bồn chồn nếu chiếc điện thoại nằm ngoài tầm với…, ông biết mình bị phụ thuộc vào điện thoại thông minh và quyết định cai Facebook dù không dễ dàng.

Phía dưới bài viết, nhiều độc giả đồng tình và chia sẻ họ cũng đang giảm bớt sự phụ thuộc vào mạng xã hội này. Tác dụng rõ nhất sau khi giảm thời gian với điện thoại thông minh, đặc biệt với mạng xã hội là giúp nhiều người cảm nhận rõ hơn về thế giới thực tại, không còn phải sống ảo mà thay vào đó họ đọc sách, trò chuyện với người thân, bạn bè và có thêm thời gian để làm những điều mình yêu thích.

Nhà khoa học máy tính - nhà tư tưởng nổi tiếng người Mỹ Jaron Lanier từng cảnh báo, thời đại số đòi hỏi con người chúng ta phải thiết kế lại sự chú ý. Ông khuyến khích con người hạn chế sự kiểm soát của thuật toán và mạng xã hội bằng cách chủ động tìm kiếm nội dung, tắt gợi ý, kiểm soát thông báo, tránh tin giả, giới hạn thời gian sử dụng thiết bị.

"Khi thiết kế lại sự chú ý của bản thân đối với thế giới ảo, tôi có cơ hội nhìn thật rõ thế giới thực đang tồn tại của chính bản thân mình", kiến trúc sư Trình Phương Quân cho biết.