Dinh dưỡng đúng, miễn dịch khỏe bảo vệ con trước bụi mịn

Thời gian gần đây, tình trạng bụi mịn gia tăng khiến nhiều trẻ nhỏ thường xuyên gặp vấn đề về hô hấp, từ những cơn ho nhẹ đến các bệnh nhiễm khuẩn tái phát. Các chuyên gia cho rằng giai đoạn này cha mẹ cần chú ý bảo vệ trẻ khỏi môi trường ô nhiễm và chủ động củng cố sức đề kháng cho trẻ. 

Theo PGS.TS Nguyễn Thị Lâm, nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, dinh dưỡng khoa học, bổ sung vi chất và duy trì lối sống lành mạnh sẽ giúp trẻ có nền tảng miễn dịch vững vàng hơn để đối phó với tác động của bụi mịn.

Tăng cường miễn dịch từ bên trong 

PGS.TS Nguyễn Thị Lâm, nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, cho biết khi chất lượng không khí xuống thấp, trẻ nhỏ rất dễ bị kích ứng đường hô hấp và mắc bệnh do hệ miễn dịch chưa hoàn thiện. Vì vậy, ngoài việc giữ gìn môi trường sống trong lành, chế độ dinh dưỡng đầy đủ và cân đối là yếu tố nền tảng giúp trẻ chống chọi tốt hơn với tác động của bụi mịn và vi khuẩn, virus theo mùa.

Theo bà, trẻ cần được bổ sung nhiều chất chống oxy hóa "vũ khí" giúp cơ thể trung hòa các gốc tự do sinh ra khi tiếp xúc với ô nhiễm không khí. Chất chống oxy hóa có nhiều trong rau xanh, rau gia vị, trái cây chín, đặc biệt là các loại rau củ màu xanh đậm, đỏ và cam. Những dưỡng chất này vừa giúp nâng cao miễn dịch tế bào, vừa góp phần giảm tình trạng viêm, yếu tố thường gặp ở trẻ sống trong môi trường ô nhiễm.

Bà Lâm nhấn mạnh cha mẹ nên theo dõi tình trạng bổ sung vitamin D, vitamin C và kẽm cho trẻ những vi chất quan trọng đối với miễn dịch. Vitamin C có sẵn trong các loại trái cây chín như cam, quýt, kiwi, ổi, nhưng dễ bị hao hụt nếu nấu ở nhiệt độ cao, vì vậy nên ưu tiên cho trẻ ăn tươi. Vitamin D thì khẩu phần ăn chỉ đáp ứng khoảng 10% nhu cầu, nên trẻ cần tắm nắng hoặc bổ sung bằng chế phẩm theo liều khuyến nghị hàng ngày.

Kẽm là vi chất quan trọng giúp trẻ giảm nhiễm khuẩn hô hấp – có nhiều trong thực phẩm biển, một phần trong thịt đỏ nhưng không dồi dào bằng nguồn hải sản. Nếu trẻ thiếu kẽm, cha mẹ có thể bổ sung theo đợt 1–2 tháng, sau đó nghỉ một tháng rồi tiếp tục, nhằm đảm bảo hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả.

Khi trẻ được cung cấp đủ dinh dưỡng và vi chất, cơ thể có khả năng đề kháng tốt hơn trước tác hại của bụi mịn. Điều này giúp trẻ giảm nguy cơ mắc viêm mũi, viêm họng, viêm phế quản hoặc các bệnh do thay đổi thời tiết và ô nhiễm không khí.

Bổ sung lợi khuẩn, duy trì sữa mẹ và xây dựng thói quen sống an toàn

Một yếu tố then chốt khác trong việc bảo vệ trẻ trước ô nhiễm là đường ruột khỏe mạnh. Theo PGS Lâm, khoảng 70% hệ miễn dịch của cơ thể nằm ở đường ruột, vì vậy bổ sung lợi khuẩn cũng là cách gián tiếp tăng cường sức đề kháng. Lợi khuẩn có trong sữa chua ăn, sữa chua uống hoặc các chế phẩm dạng bột, dạng nước, dạng viên tùy theo độ tuổi của trẻ. Khi hệ tiêu hóa hoạt động tốt, trẻ ít bị rối loạn hấp thu và miễn dịch được cải thiện rõ rệt.

Với trẻ nhỏ, sữa mẹ vẫn là nguồn miễn dịch tự nhiên quan trọng nhất. Trẻ được bú mẹ hoàn toàn trong những tháng đầu đời thường ít mắc bệnh hô hấp hơn. Nếu mẹ đi làm và lượng sữa giảm, có thể kết hợp với sữa công thức nhưng vẫn nên duy trì sữa mẹ đến 18–24 tháng hoặc lâu hơn nếu có điều kiện. Khi chọn sữa ngoài, cha mẹ nên ưu tiên các loại sữa công thức đạt chuẩn, bổ sung các vi chất hỗ trợ miễn dịch.

Bên cạnh dinh dưỡng, cha mẹ cũng cần xây dựng thói quen bảo vệ trẻ trước môi trường nhiều bụi mịn như theo dõi chỉ số AQI và hạn chế cho trẻ ra ngoài khi chất lượng không khí xấu. Đeo khẩu trang lọc bụi mịn cho trẻ khi bắt buộc phải di chuyển. Giữ nhà cửa sạch, bật lọc không khí, tránh mở cửa sổ khi AQI cao. Tập thể dục nhẹ nhàng trong nhà, đảm bảo giấc ngủ đủ, hạn chế thức khuya.

PGS Lâm cho biết thêm, trong những giai đoạn chất lượng không khí đặc biệt thấp, có thể hỗ trợ trẻ bằng một số chế phẩm giúp nâng cao miễn dịch theo đợt ngắn, đồng thời duy trì chế độ ăn giàu rau xanh, trái cây tươi để tăng cường vitamin C và các chất chống oxy hóa.

Dinh dưỡng hợp lý kết hợp thói quen sống an toàn chính là "hàng rào" hiệu quả giúp trẻ vượt qua tác động của bụi mịn và ô nhiễm không khí. Cha mẹ càng chủ động, trẻ càng khỏe mạnh, ít ốm vặt, và dễ dàng thích nghi với biến động môi trường ngày nay.