Gìn giữ danh thơm cho làng hương xạ thôn Cao

Theo ông Nguyễn Như Khanh, Chủ tịch Hiệp hội làng nghề hương xạ thôn Cao, từ đầu thế kỷ 18, Tổ nghề là cụ Đào Thị Khương, người thôn Cao, đã đem nghề làm hương xạ về truyền dạy cho người dân. 

Hiện nay, thôn Cao là làng nghề có tuổi nghề lâu đời nhất và duy nhất trong cả nước có thờ Tổ nghề. Làng nghề hương xạ thôn Cao còn có một điểm nhất nữa, đó là hương xạ được sản xuất từ khoảng 36 loại thảo dược hàm thuốc Bắc như đại hoàn, thảo quả, xạ, hương nhu, hoa ngâu. 

Ngoài ra còn được bổ sung khoảng mươi loại thảo dược khác, hoàn toàn không dùng hương liệu hóa chất. Cũng bởi lý do trên, không chỉ người dân trong tỉnh mà người tiêu dùng trong cả nước và người Việt Nam ở nước ngoài cũng biết tiếng, tin dùng hương xạ thôn Cao.

Chủ tịch Hiệp hội làng nghề hương xạ thôn Cao cho biết, mặc dù phụ nữ tham gia khá nhiều khâu sản xuất hương nhưng bí quyết làm hương xạ của thôn chỉ được truyền cho con trai, cháu nội. 

Sản phẩm hương trầm thôn Cao

Sự tinh tế của mùi hương xạ thôn Cao khi pha chế, "bốc thuốc" từ vật tư, thảo dược vẫn được tính bằng đồng cân, đồng lạng. Trước đây, người làm hương thôn Cao chủ yếu se tay thủ công. 

Hiện nay, hương các loại như trầm thỏi, hương vòng, hương nén… đều đã có máy móc hỗ trợ, sản lượng làm ra tăng gấp nhiều lần và sức tiêu thụ cũng lớn hơn trước. 

Tuy nhiên, cũng như các làng nghề làm hương khác, thời điểm tiêu thụ mạnh của hương xạ thôn Cao là khoảng 4 tháng cuối năm, những thời gian khác trong năm chỉ sản xuất và tiêu thụ cầm chừng.

Có một thực tế là hiện thôn Cao có khoảng 150 hộ dân làm hương nhưng số hộ được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học & Công nghệ) cấp giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu và được công nhận bởi Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Hưng Yên chỉ có 80 hộ. 

Số hộ còn lại sản xuất trôi nổi, không quản lý được chất lượng sản phẩm. Đó là điều mà ông Nguyễn Như Khanh và các thành viên trong Hiệp hội lo sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín làng nghề. 

Thương hiệu là sự sống còn, có khi cơ sở hay hộ gia đình sản xuất hương phải xây dựng nhiều chục năm, trăm năm mới có được. Chủ tịch Hiệp hội làng nghề hương xạ thôn Cao khẳng định, vì sự sống còn của thương hiệu sản phẩm hương xạ thôn Cao, cộng đồng làng nghề quyết tâm gìn giữ nghề Tổ. 

Nếu phát hiện sản phẩm không đạt yêu cầu hoặc có sai phạm thì sẽ xử lý theo quy chế của làng nghề, thậm chí sẽ nhờ pháp luật can thiệp, để tránh ảnh hưởng đến uy tín của làng nghề hương xạ thôn Cao.