Hạ tầng "thay áo mới": Vùng đồng bào dân tộc thiểu số Hà Nội chuyển mình mạnh mẽ

Đời sống đổi thay từ những công trình đã hoàn thành

Ở Ba Vì, chỉ vài năm trước, đường giao thông ở nhiều thôn, bản người Mường, Dao là đường đất nhỏ hẹp, mùa mưa thường xuyên sạt lở. Nay, các tuyến đường như Tản Lĩnh – Yên Bài, đường liên thôn – liên xã và hàng loạt cầu mới (Suối Hai I, Suối Hai II, cầu Quang Ngọc, cầu Muỗi…) đã và đang được xây dựng, giúp việc đi lại của người dân thuận tiện quanh năm. Người dân đưa nông sản ra chợ nhanh hơn, vận chuyển hàng hóa dễ dàng hơn, du khách đến các điểm du lịch cộng đồng cũng đông hơn.

Tại các huyện Mỹ Đức và Quốc Oai (cũ), nhiều công trình trường học, trạm y tế, nhà văn hóa mới được đưa vào sử dụng, góp phần nâng chất lượng giáo dục và chăm sóc sức khỏe ở vùng được cho là khó khăn nhất nhì của Thủ đô. Toàn bộ trường học, trạm y tế vùng đồng bào dân tộc đã được kiên cố hóa, tỉ lệ trẻ đi học đúng độ tuổi và tiếp cận dịch vụ y tế tăng mạnh.

Hệ thống nước sạch là điểm thay đổi rõ rệt nhất. Từ chỗ còn phụ thuộc giếng khoan, bể lọc, nay tỷ lệ người dân tộc thiểu số (DTTS) tiếp cận nước sạch đã đạt khoảng 98%. Các dự án cấp nước tập trung do thành phố chỉ đạo, đặc biệt hai nhà máy nước lớn ở khu vực phía Tây và chuỗi dự án cải tạo mạng lưới đã đưa nước sạch đến hầu hết hộ gia đình. Những xã miền núi sau sắp xếp như Ba Vì cũng đang hoàn thiện thủ tục để đầu tư hệ thống cấp nước mới.

Trong 5 năm, Hà Nội đã thực hiện tổng cộng 174 dự án hạ tầng với kinh phí hơn 2.500 tỷ đồng, trong đó hơn 100 dự án đã đưa vào sử dụng. Từ đường, cầu, thủy lợi, điểm sinh hoạt cộng đồng đến hệ thống điện – nước – trường – trạm, phần lớn công trình đều hướng đến mục tiêu phục vụ trực tiếp đời sống người dân.

"Hạ tầng đến đâu, đời sống thay đổi đến đó", đây là điều thấy rõ ở các thôn bản: giao thương thuận lợi hơn, dịch vụ phát triển hơn, mô hình du lịch cộng đồng bắt đầu hình thành, thu nhập người dân tăng và khoảng cách giữa vùng DTTS với khu vực ngoại thành được thu hẹp đáng kể.

Chuỗi giải pháp giúp Hà Nội đẩy nhanh tiến độ và nâng hiệu quả đầu tư tại vùng DTTS

Bên cạnh những thay đổi rộng khắp ấy là chuỗi cách làm "khác biệt" giúp Hà Nội không chỉ hoàn thành mục tiêu mà còn vượt tiến độ nhiều hạng mục.

Ngay từ đầu giai đoạn triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, Thành phố chủ động bố trí vốn sớm và đầy đủ, không chờ cấp bổ sung từ Trung ương. Việc 156/174 dự án được phân bổ vốn ngay từ đầu đã giúp các huyện không bị đứt quãng, đặc biệt với các dự án giao thông và nước sạch, những công trình có tính cấp bách đối với vùng dân tộc.

Quá trình triển khai cũng được giám sát chặt theo "trục dọc". UBND Thành phố giao Sở Xây dựng cùng các sở, ngành liên tục kiểm tra hiện trường, rà soát thủ tục và tháo gỡ vướng mắc cho từng dự án. Riêng lĩnh vực nước sạch, Sở Xây dựng ban hành liên tiếp 3 kế hoạch (2023, 2024, 2025) để đốc thúc tiến độ và phối hợp huyện, xã xử lý ngay các khó khăn.

Thành phố đồng thời ưu tiên giải quyết sớm các thủ tục liên quan đất đai, xây dựng cho dự án vùng DTTS, nơi nhiều tuyến đường đi qua đất rừng phòng hộ, đất công hoặc khu dân cư phân tán. Nhờ chỉ đạo từ sớm, hàng loạt cây cầu như Suối Hai, Quang Ngọc, Muỗi, Rồng… đều triển khai đúng tiến độ.

Một điểm quan trọng khác là lựa chọn đúng "quy mô dự án", phần lớn công trình là đường liên thôn, điểm sinh hoạt cộng đồng, trạm cấp nước, hệ thống thoát nước, trường, trạm… Đây đều là các hạng mục thiết thực, thi công nhanh, vừa giúp giải ngân hiệu quả, vừa tạo tác động tức thì lên đời sống của người dân.

Nhờ các cách làm trên, tỷ lệ giải ngân đạt 76%, mức rất cao trong bối cảnh nhiều địa phương khác vẫn gặp khó khăn với đầu tư công.

Từ một vùng từng bị xem là "vùng trũng hạ tầng", các khu vực có đồng bào dân tộc Mường, Dao của Hà Nội nay đang bước vào giai đoạn phát triển mới. Những công trình đã hoàn thành không chỉ thay đổi diện mạo mà còn mở ra cơ hội lớn cho phát triển kinh tế nông nghiệp, du lịch cộng đồng và nâng cao chất lượng cuộc sống của hàng chục nghìn người dân. Đây chính là nền tảng để Hà Nội tiếp tục bước sang giai đoạn 2026–2030 với mục tiêu nâng chuẩn nông thôn mới và phát triển bền vững hơn.