Hàng nghìn trẻ em gái ở Kenya mang thai trong thời gian nghỉ học vì Covid-19

Theo thông kê từ Viện Chính sách Phát triển Châu Phi số các bé gái tuổi vị thành niên mang thai ở Kenya đến giữa tháng Giêng đạt số lượng hơn 150.000, trong đó Nairobi ghi nhận gần 12.000 trường hợp. Tuy nhiên theo các nhân viên y tế trên khắp thủ đô Kenya, số liệu thực có thể cao hơn, vì nhiều trẻ em gái vị thành niên mang thai nhưng không đến phòng khám.

Mercy Chege, giám đốc chương trình Plan International tại Kenya cho biết phụ huynh không thể đáp ứng các nhu cầu vệ sinh cơ bản như nước sạch, xà phòng và băng vệ sinh cho trẻ em gái sau khi trường học ở Kenya đóng cửa vào tháng 3. Chưa kể, để có tiền mua các nhu yếu phẩm này, đã có trường hợp trẻ em gái bị những người đàn ông lớn tuổi dùng tiền dụ dỗ.

Chege nói: "Đó là bóng tối của đại dịch. Trường học đóng cửa, trẻ em gái có nhiều thời gian tự do hơn. Chúng không chịu sự giám sát của cha mẹ, cũng như không thể cưỡng lại việc quan hệ tình dục để đổi lấy các sản phẩm vệ sinh. Ở trường học, chính phủ cũng từng phát băng vệ sinh cho nữ sinh nhưng không thể tiếp tục làm điều này khi trường học đóng cửa, khiến các bé gái vị thành niên phải tìm các mối quan hệ để đổi lấy thứ mình cần".

Ngoài ra, cô cũng cho biết thêm: "Đôi khi chúng quan hệ tình dục chỉ để đổi lấy 15 shilling (gần 3.200 đồng) trả tiền tắm gội ở phòng tắm công cộng hàng ngày. Nhiều trẻ em gái đã nhiều ngày không tắm và có thể làm bất cứ điều gì theo yêu cầu của người hứa cho họ những điều nhỏ nhoi như việc tắm gội".

Theo Chege chia sẻ, cô cho biết một vài trẻ em gái còn bị dụ đóng phim khiêu dâm trẻ em.

Mang thai ở tuổi 16

Tại vùng ngoại ô Dandora rộng lớn ở Nairobi, các bé gái chia sẻ những câu chuyện về cuộc sống bị đổ vỡ khi mang thai và kết hôn quá sớm.

Jackie, một bé gái 16 tuổi ở Nairobi, Kenya hiện tại đang mang thai. Ở độ tuổi này, lẽ ra cô bé nên trò chuyện với bạn bè, hoặc chuẩn bị đi học lại sau thời gian nghỉ học do dịch COVID-19 thay vì ngồi trầm ngâm suy nghĩ. Jackie cho biết, cô bé mệt mỏi và cảm thấy khó duy trì một cuộc trò chuyện lâu dài. Những lo lắng về cuộc sống và đứa con trong bụng hiện rõ trên khuôn mặt cô bé 16 tuổi.

Năm 2018, Jackie đến Nairobi từ thành phố Kisumu và sống với mẹ. Cha mất khi Jackie còn nhỏ. "Dì của cháu ở Nairobi đã hứa sẽ nuôi dạy cháu vì mẹ cháu không có khả năng làm điều đó. Sau đó, dì đuổi cháu đi khi biết cháu có thai vào tháng 7", cô bé nói.

Mang thai là điều cuối cùng Jackie phải gánh chịu khi cô gặp bạn trai trẻ tuổi ở Dandora. Cô cảm thấy những cô gái vị thành niên ở Nairobi dường như biết tận hưởng cuộc sống hơn những người ở làng mình.

"Chúng cháu đã rất vui vẻ khi ở bên nhau. Bạn trai có vẻ quan tâm đến cháu và sẽ cho cháu 50 shilling (khoảng 10.500 đồng) để mua băng vệ sinh". Nói về chuyện mang thai, Jackie cho biết: "Anh ấy không sử dụng biện pháp bảo vệ nào trước khi chúng cháu quan hệ. Chúng cháu không nghĩ rằng những gì chúng cháu làm sẽ dẫn đến việc mang thai. Cháu ước mình có thể quay ngược thời gian lại và thay đổi điều gì đó. Bây giờ mọi chuyện đã quá muộn", Jackie lắc đầu tuyệt vọng nói.

Jackie báo tin mang thai cho bạn trai, tuy nhiên hắn ta lại đánh đập cô. Cô đơn và không có việc làm hay gia đình bên cạnh, Jackie sợ hãi trước sự xuất hiện của đứa bé.

Bóng tối đại dịch COVID-19

Theo Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc, sáu tháng đóng cửa kéo dài vì đại dịch sẽ khiến 47 triệu phụ nữ ở các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình không thể tiếp cận và sử dụng các biện pháp tránh thai hiện đại, dẫn đến dự kiến có thêm 7 triệu trường hợp mang thai ngoài ý muốn. Theo đó, Kenya đã có tỷ lệ mang thai cao ở thanh thiếu niên, với hơn 13.000 trẻ em gái bỏ học mỗi năm để sinh con.

Ở Dandora, Jackie sống cùng với Liz, một bé gái 17 tuổi, người bị chủ nhà đuổi đi sau khi không trả tiền thuê nhà trong hơn ba tháng. Ở Kenya, bất kỳ ai dưới 18 tuổi đều được coi là trẻ vị thành niên cần được cha mẹ hoặc người giám hộ chăm sóc. Tuy nhiên, Liz phải làm việc để chăm sóc cho đứa con gái mới sinh của mình. Việc đóng cửa do COVID-19 ở Kenya diễn ra ngay khi Liz chuẩn bị bắt đầu năm đầu tiên ở trường trung học sau khi bị trì hoãn vì thiếu học phí.

"Trường học đóng cửa và sau đó cháu đã gặp anh ấy. Cháu thậm chí không chắc liệu mình có yêu anh ấy không. Anh ấy đã bỏ đi khi cháu nói với anh ấy rằng cháu đang mang thai", Liz nói. Về đứa con tội nghiệp của mình, Liz cho biết: "Đứa bé không hấp thụ được chất dinh dưỡng. Cháu không ăn uống tốt nên không có sữa cho em bé".

Ba tuần sau khi sinh con, Liz đi khắp khu phố tìm những công việc nhẹ như giặt quần áo thuê để kiếm tiền. Liz kể lại: "Cháu bắt đầu chảy máu vì những vết thương do sinh nở chưa lành. Cháu thường xuyên ngất xỉu. Sau đó mọi người không thuê cháu làm việc nữa".

Thiếu giáo dục về giới tính và sức khỏe sinh sản

Thiếu giáo dục đầy đủ về giới tính và sức khỏe sinh sản ở thanh niên đã và đang là trở ngại trong việc ngăn ngừa mang thai ở tuổi vị thành niên. Một báo cáo gần đây từ Vịnh Homa ở phía tây Kenya, nơi có 1/3 tổng số trẻ em gái từ 15 đến 19 tuổi mang thai hàng năm, cho biết cha mẹ và trẻ em vị thành niên không thoải mái khi thảo luận về các vấn đề tình dục. Chẳng hạn, các ông bố trẻ cho biết họ biết rất ít về việc thụ thai và rất ngạc nhiên khi biết bạn gái mình mang thai.

Karis trở thành bố ở tuổi 17. Lúc đầu khi nghe tin tức bạn gái mình có thai, Karis còn tưởng rằng đó chỉ là trò đùa.

Ông bố tuổi 17 cho biết: "Bạn gái đến và nói với cháu rằng cô ấy bị trễ kinh nguyệt. Và sau đó cháu tự hỏi điều đó liên quan gì đến cháu? Cháu nghĩ cô ấy cần băng vệ sinh", Krais nói. "Sau đó, cô ấy đưa que thử thai hiện 2 vạch cho biết cô ấy đã mang thai. Cháu đã không tin cho đến nhiều tháng sau đó".

Đối với phụ nữ và trẻ em gái ở Kenya việc tìm kiếm sự chăm sóc y tế rất khó khăn. COVID-19 đã làm gián đoạn các dịch vụ, và ngay cả trong những thời điểm tốt nhất, việc chăm sóc sức khỏe vẫn còn ít hoặc không đầy đủ ở các khu định cư không chính thức của Nairobi như Kibera, Mathare, Mukuru và Kawangware, nơi 75% dân số thành phố sinh sống.

Điển hình như trường hợp của Liz, cô vẫn chưa cho đứa con 10 tuần tuổi tiêm phòng vắc-xin bệnh uốn ván, viêm phổi hoặc virus rota. Còn Jackie, hiện đang mang thai 6 tháng, vẫn chưa đến phòng khám tiền sản lần nào. Tuy nhiên, ý nghĩ khiến họ sợ hãi nhất là quay lại trường học.

Theo đó, đầu năm 2020, Bộ giáo dục đã đưa ra quy định cho phép các trẻ em gái sinh con tiếp tục đi học mà không bị phân biệt đối xử. Nhưng nhiều em sợ quay lại trường học vì lo lắng bị bạn bè và giáo viên chế giễu hoặc bị đánh giá.

Chege nói: "Mặc dù có chính sách tái nhập học, nhưng những 'bà mẹ trẻ tuổi' lại không thích môi trường học đường vì có thể bị bạn bè chế giễu và đùa cợt. Đã có một số trẻ em gái sợ sự mạo hiểm này; mọi người gọi họ là những 'bà mẹ nhí'".