Nâng cao kiến thức về thương mại điện tử, hỗ trợ nông dân đưa nông sản Việt lên sàn

Ông Nguyễn Bình Minh - Ủy viên BCH Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM) - đã có những trao đổi, chia sẻ xung quanh các hoạt động thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi qua thương mại điện tử.

Hiện nay, nông sản là một trong những sản phẩm xuất khẩu chủ lực của Việt Nam. 8 tháng đầu năm 2022, tổng sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam trị giá khoảng gần 40 tỷ đô la Mỹ. Trong đó, riêng nông sản chiếm khoảng 15 tỷ USD. Nông sản là một trong những sản phẩm Việt Nam ngày càng có thế mạnh và nổi tiếng trên thế giới.

Đại dịch Covid-19 đã tạo ra một động lực thúc đẩy rất nhiều các địa phương, bà con nông dân và đặc biệt là đồng bào vùng dân tộc thiểu số tích cực tham gia thương mại điện tử. 

Hiệp hội thương mại điện tử cũng tham gia cùng các địa phương để hỗ trợ cho bà con nông dân, cũng như bà con đồng bào dân tộc chia sẻ các hình ảnh hoặc mở các gian hàng trên các sàn giao dịch. 

Việc các sản phẩm nông sản đặc trưng của các vùng miền, các địa phương xuất hiện ngày càng nhiều ở trên các sàn giao dịch thương mại điện tử cũng là những điểm thu hút được lượng người tiêu dùng thương mại điện tử Việt Nam.

Vì vậy, có thể nói thương mại điện tử Việt Nam đang bùng nổ rất mạnh. Trong đó, nông sản tính trong 8 tháng đầu năm cũng đã tăng trưởng mạnh mẽ.

Cơ hội cho nông sản Việt tiếp cận các thị trường lớn

Những số liệu trên cho thấy cơ hội của phát triển nông sản ở trên các sàn thương mại điện tử là rất lớn. Đồng thời, việc hầu hết các sàn của Việt Nam đều nằm trong top 10 sàn lớn nhất của khu vực Đông Nam Á (7/10 sàn thương mại điện tử lớn đang có mặt tại Việt Nam) cũng là một cơ hội rất thuận lợi cho bà con nông dân giới thiệu, bán những sản phẩm của các vùng miền đặc trưng.

Ngoài ra, một lợi thế đáng kể nữa, đó là việc gần đây các cơ quan Nhà nước, cũng như các Hiệp hội ngành nghề, các địa phương đã hỗ trợ bà con rất nhiều trong việc tham gia các sàn quốc tế. Có thể kể đến như: Alibaba, Amazon và một số sàn của Việt Nam có tham vọng mở rộng ra quốc tế như Voso của Viettel, Vietnam Post.

Từ đó, mở ra cơ hội cho nông sản Việt tiếp cận với các thị trường lớn. Ví dụ tiêu biểu có thể kể đến câu chuyện của tỉnh Bắc Giang. Trong năm 2021, nhờ có Hiệp định thương mại tự do EVFTA, cùng với sự hỗ trợ của Voso, những tấn vải thiều đầu tiên đã tới được Berlin (Đức) và có giá trị rất cao. Điều này cho thấy thương mại điện tử đã có đóng góp rất lớn để đưa thông tin sản phẩm ở các địa phương đến tất cả những nơi trên thế giới, đặc biệt là những thị trường cao cấp.

Mở rộng ra, Việt Nam là một quốc gia được thiên nhiên ban tặng cho rất nhiều thứ, đặc biệt là những sản phẩm về nông sản, hay là những sản phẩm đặc thù của các vùng miền. Trên toàn bộ lãnh thổ Việt Nam, các tỉnh đều phát triển các sản phẩm OCOP. Đây là lợi thế và là sự khác biệt để cạnh tranh, giúp cho sản phẩm của Việt Nam có thể đi được khắp mọi nơi.

Nhiều sản phẩm vùng miền của Việt Nam đã được ưa chuộng trên các sàn thương mại điện tử

Tháo gỡ những khó khăn khi đưa nông sản lên sàn thương mại điện tử

Thương mại điện tử đã trở thành cầu nối giúp bà con có thể phát triển nhanh trong giai đoạn đại dịch. Tuy nhiên, vẫn còn có những khó khăn bà con gặp phải khi lên sàn thương mại điện tử.

Trước hết, là khoảng cách phát triển giữa các vùng miền. Mặc dù hiện nay quá trình chuyển đổi số ở Việt Nam diễn ra với tốc độ khá cao, tuy nhiên với khoảng cách số giữa các thành phố lớn và các địa phương còn rất lớn. Mỗi năm chúng tôi đều nghiên cứu và có chỉ số thương mại điện tử của các địa phương, chúng tôi thấy, Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh thường có khoảng cách khá xa so với các điểm số trung bình của cả nước, thường gấp 4 lần.

Điều đó dẫn đến hầu hết các hoạt động thương mại điện tử chủ yếu tập trung ở các thành phố lớn. Đây là một trong những trở ngại, thách thức nếu như chúng ta muốn đẩy mạnh tốc độ chuyển đổi số, cũng như phát triển thương mại điện tử ở các vùng sâu, vùng xa.

Để giải quyết vấn đề này, chúng ta cần phải có sự vào cuộc của rất nhiều bên để hỗ trợ hoạt động thương mại điện tử. Cụ thể như: các đơn vị, các sàn thương mại điện tử hỗ trợ bà con, huấn luyện cách mở gian hàng, cách livestream sản phẩm, cách viết nội dung về sản phẩm. Đó mới chỉ là những bước ban đầu để đưa được sản phẩm lên trên sàn thương mại điện tử. Tuy nhiên, về lâu dài thì hoạt động đào tạo và phát triển thương mại điện tử cần phải có lộ trình, cần có sự chung tay của Sở Công Thương, các đơn vị quản lý tại địa phương để đưa ra lộ trình phù hợp để trợ giúp bà con được học tập, nâng cao trình độ trong thời gian dài và liên tục.

Thứ hai, khi đưa được sản phẩm lên sàn thương mại điện tử thì cần phải tối ưu, phải hỗ trợ các hoạt động giao dịch và tăng trải nghiệm khách hàng sao cho phù hợp. Nếu như chúng ta chỉ có nghĩ đưa được sản phẩm lên sàn là xong, thì tốc độ lan tỏa hoặc là lượng giao dịch, lượng đơn hàng bán sẽ không lớn bằng cách là thúc đẩy các công nghệ số, đẩy lượng giao dịch trên thương mại điện tử của bà con lên cao hơn nữa.

Bên cạnh đó, còn cần quan tâm đến việc đào tạo cho các hợp tác xã, thậm chí là đào tạo cho các hộ gia đình để họ biết thêm kiến thức căn bản về thương mại điện tử. Đào tạo đầu tiên là kiến thức căn bản, sau là các kiến thức nâng cao về thương mại điện tử, để bà con tăng nhận thức, đưa nông sản Việt Nam trở nên có tầm ảnh hưởng ở trên thế giới và đạt được tiêu chuẩn theo yêu cầu của thị trường thế giới.

Ngoài ra còn một cái rào cản nữa khi đưa nông sản lên sàn, đặc biệt là các sàn thương mại quốc tế. Đó là sử dụng các công nghệ về truy xuất nguồn gốc. Hiện tại, có thể khẳng định, về truy xuất nguồn gốc ở Việt Nam, chúng ta đang làm chủ và đang tiến những bước khá nhanh so với thế giới. Các công nghệ truy xuất nguồn gốc có thể nói là hiện đại nhất thế giới đã xuất hiện ở tại Việt Nam. Tuy nhiên, ở mức độ phổ cập cho bà con nông dân thì lại chưa có mà chỉ nằm ở một số sản phẩm có giá trị cao. 

Nếu trong thời gian sắp tới, việc phổ cập các hoạt động về truy xuất nguồn gốc được phổ biến cho bà con nông dân, sẽ mở rộng cơ hội để tất cả các sản phẩm, từ những sản phẩm trung bình cho đến những sản phẩm giá rẻ cũng đều có khả năng ứng dụng các công nghệ truy xuất nguồn gốc hiện đại. Những công nghệ truy xuất nguồn gốc hiện đại có độ tin cậy và thuyết phục cao sẽ được các thị trường ở trên thế giới dễ dàng chấp nhận.

Trong tương lai, nếu chúng ta vượt qua những rào cản kể trên, có thể mang sản phẩm đi khắp mọi miền đất nước, cũng như mọi nơi trên thế giới.