Người có uy tín và hành trình vì cộng đồng không khói thuốc

Trong công tác phòng, chống tác hại thuốc lá, người có uy tín tại cộng đồng là nhân tố quan trọng giúp thông điệp lan tỏa sâu rộng, đi vào đời sống. Họ không chỉ đưa ra lời khuyên, mà bằng chính hành động của mình, dẫn dắt cộng đồng hướng tới một cuộc sống khỏe mạnh, văn minh.

Từ mái ấm không khói thuốc đến ngọn lửa truyền cảm hứng

Ở tuổi 66, bà Nguyễn Thị Dự, giáo viên nghỉ hưu tại Tổ dân phố số 6 (phường Bỉm Sơn, Thanh Hóa) không chọn cuộc sống an nhàn sau khi rời bục giảng, mà tiếp tục cống hiến cho cộng đồng với vai trò Chủ nhiệm Câu lạc bộ (CLB) "Gia đình có sức khỏe, không khói thuốc" Tổ dân phố số 6.

Sự lựa chọn này không phải ngẫu nhiên, bởi bà Dự vốn đã có nhiều năm kinh nghiệm gắn bó với công tác xã hội và phong trào phụ nữ. Từ năm 1985, bà từng là Ủy viên Ban Thường vụ Hội LHPN phường Ba Đình (cũ), và sau khi địa giới hành chính được điều chỉnh, bà tiếp tục giữ trọng trách tại Hội LHPN phường Bỉm Sơn cho đến nay.

Bước ngoặt mới đến vào năm 2021, sau Đại hội đại biểu phụ nữ phường nhiệm kỳ 2021-2026, khi bà được tín nhiệm giao nhiệm vụ Chủ nhiệm CLB "Gia đình có sức khỏe, không khói thuốc". Không chỉ là người tổ chức và điều hành, bà Dự còn được xem là "ngọn cờ đầu" trong phong trào xây dựng khu dân cư không khói thuốc, nhờ vào uy tín cá nhân, sự mẫu mực trong cuộc sống và khả năng kết nối cộng đồng sâu rộng.

Tinh thần tiên phong của bà thể hiện rõ ngay trong chính gia đình bà khi không có ai hút thuốc, và bản thân bà luôn giữ nếp sống lành mạnh, giản dị. Khi em trai chồng – từng nghiện thuốc trong thời gian lao động ở Hàn Quốc – trở về nước, bà không trách móc hay ép buộc, mà kiên trì vận động bằng lời khuyên chân tình và tài liệu trực quan về tác hại của thuốc lá. Chỉ sau một thời gian ngắn, người thân của bà đã từ bỏ được thuốc lá.

Nhưng điều làm nên tên tuổi bà Dự không dừng lại ở đó, bà đã trực tiếp đến từng nhà, gõ cửa từng gia đình có người hút thuốc, kiên trì thuyết phục. Những người như anh Nguyễn Thanh Phong (hút thuốc gần 10 năm) hay ông Lê Văn Tuân (nghiện thuốc hơn 20 năm) đều đã bỏ thuốc nhờ sự tận tâm của bà. Họ gọi bà là người "nói dân nghe, dân tin, dân làm theo".

"Người có uy tín" - nhịp cầu nối giữa chủ trương và trái tim người dân

CLB "Gia đình có sức khỏe, không khói thuốc" do bà Dự làm Chủ nhiệm hiện có 27 thành viên, đều là những người có uy tín trong cộng đồng dân cư. Thành viên CLB là tổ trưởng tổ dân phố, bí thư chi bộ, đại diện các đoàn thể, Ban Công tác Mặt trận và các lực lượng nòng cốt khác tại khu dân cư. Chính điều này đã tạo nên sức lan tỏa mạnh mẽ trong việc tuyên truyền, vận động người dân từ bỏ thuốc lá, xây dựng lối sống lành mạnh, môi trường sống trong lành.

"Không thể chỉ nói lý thuyết. Phải diễn, phải minh họa, phải đưa họ vào hoàn cảnh thực thì mới thuyết phục được. Đó là vai trò mà người có uy tín phải đảm đương"- bà Dự chia sẻ. Từ quan điểm đó, bà và các thành viên câu lạc bộ đã đẩy mạnh hình thức sân khấu hóa trong tuyên truyền, thông qua các tiểu phẩm, kịch ngắn, bài hát được biến tấu. Nội dung không chỉ chuyển tải quy định của Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá, chế tài xử phạt hành vi vi phạm mà còn phản ánh sinh động hệ lụy đến sức khỏe cộng đồng. Đồng thời, các đội còn đề xuất nhiều sáng kiến, giải pháp phù hợp với thực tiễn địa phương.

Ông Lê Văn Tuân (63 tuổi, trú tại Tổ dân phố số 6) là người từng nghiện thuốc lá hơn 20 năm. Trước những nỗ lực vận động từ gia đình không mang lại kết quả, chính sự kiên trì của bà Nguyễn Thị Dự – với nhiều lần trực tiếp đến nhà trò chuyện, phân tích tác hại của thuốc lá – đã khiến ông dần thay đổi. Đến năm 2021, ông quyết tâm từ bỏ thuốc hoàn toàn.

Ông Tuân xúc động chia sẻ: "Trên tivi nói nhiều, nhưng không ai sát bên mình như cô Dự. Chính uy tín cá nhân của cô đã khiến tôi tin tưởng và thay đổi". Vợ ông, bà Nguyễn Thị Thu Hà cũng thừa nhận: "Gia đình nói mãi không nghe. Nhưng khi người có uy tín như cô Dự lên tiếng, mọi chuyện lại khác".

Không chỉ mang lại thay đổi cho từng cá nhân, những nỗ lực bền bỉ của bà Nguyễn Thị Dự đã lan tỏa thành chuyển biến toàn diện trong cộng đồng. Dưới sự dẫn dắt của bà, mô hình "Gia đình có sức khỏe, không khói thuốc" đã trở thành điểm sáng của Tổ dân phố số 6.

Hiện nay, khu dân cư này không còn người nghiện thuốc, không bán thuốc lá điện tử hay thuốc lậu. Người dân tự giác giám sát, nhắc nhở lẫn nhau, cùng xây dựng môi trường sống trong lành – một mô hình kiểu mẫu về phòng, chống tác hại thuốc lá tại địa phương.

Để đạt được kết quả đó, ngoài các buổi sinh hoạt định kỳ, bà Dự cùng các thành viên CLB còn kiên trì đến từng hộ gia đình có người hút thuốc để vận động trực tiếp. Họ không chỉ tuyên truyền bằng lời nói, mà còn chia sẻ phương pháp bỏ thuốc, kể những câu chuyện người thật, việc thật để làm gương. Với họ, mỗi người từ bỏ thuốc lá thành công chính là một chiến thắng – lặng lẽ nhưng có sức lan tỏa sâu rộng.

Ghi nhận những đóng góp bền bỉ ấy, bà Chu Thị Thu, Chủ tịch Hội LHPN phường Bỉm Sơn đánh giá: "Bà Dự là cán bộ Hội tận tâm, giàu kinh nghiệm, luôn gương mẫu đi đầu trong công tác tuyên truyền, đặc biệt là phòng chống tác hại thuốc lá. Với uy tín và sự gần gũi, bà đã góp phần thay đổi nhận thức của nhiều người dân, xây dựng khu dân cư không khói thuốc".

Chính sự ghi nhận ấy càng cho thấy vai trò đặc biệt của bà Dự không chỉ trong hoạt động Hội mà còn trong việc lan tỏa thay đổi tích cực trong cộng đồng. Từ thực tiễn hoạt động và trải nghiệm sâu sát với người dân, bà Dự hiểu rõ hiệu quả của việc dựa vào lực lượng người có uy tín tại cơ sở.

Bà Dự nhiều lần kiến nghị: "Chống tác hại thuốc lá cần luật nghiêm, kiểm soát nguồn bán - đặc biệt là với thuốc lá điện tử. Nhưng quan trọng hơn cả là phát huy vai trò của người có uy tín tại cơ sở, vì họ mới là người đủ gần gũi để giúp dân thay đổi".