Phụ nữ đảo Bích Đầm học làm du lịch cộng đồng

Dám thử, dám thay đổi

Sau hơn một giờ đồng hồ lênh đênh giữa biển khơi, con thuyền nhỏ chở chúng tôi cập bến đảo Bích Đầm, cách đất liền khoảng 8 hải lý (15km). Từ xa đã thấy làng đảo bình yên nằm giữa bao la trời nước. Điều khiến chúng tôi xúc động không chỉ là vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn là câu chuyện đầy nghị lực của những phụ nữ nơi đây với mong muốn làm du lịch từ chính làng chài quê mình.

Một trong những người mở lối cho hành trình ấy là một người phụ nữ 60 tuổi, bà Dương Thị Thọ. Nhiều năm gắn bó với nghề biển, bà Thọ chưa từng nghĩ mình sẽ làm du lịch. Thế nhưng vào năm 2021, khi chính quyền địa phương đến khảo sát và khuyến khích người dân chuyển hướng sinh kế từ đánh bắt sang phát triển du lịch cộng đồng, bà là một trong những người dám thử, dám thay đổi. "Lúc đó, con cái tôi phản đối dữ lắm. Chúng lo tôi đã lớn tuổi, chưa học hành gì về du lịch, lấy gì mà làm. Nhưng tôi nghĩ khác. Nếu tôi làm được thì các chị em phụ nữ ở đây, những người chỉ biết nội trợ, buôn bán nhỏ cũng có thể làm được. Và biết đâu, những đứa trẻ sau này sẽ có cuộc sống đỡ vất vả hơn mình", bà Thọ kể.

Người phụ nữ 60 tuổi này đã gom góp hết vốn liếng, đầu tư hơn 100 triệu đồng, một số tiền lớn với người dân làng chài để xây được 2 phòng nghỉ khép kín và 15 chiếc lều du lịch. Bích Đầm không có điện lưới quốc gia, mỗi ngày chỉ phát điện 3 tiếng vào buổi tối. Bà Thọ lại gồng gánh thêm chi phí lắp đặt điện mặt trời, chỉ mong sao du khách đến đây có thể cảm nhận được sự thoải mái, dù là giữa đảo xa. Và rồi, bà vận động những người phụ nữ trên đảo bao năm quen với mẻ cá, nồi cơm, chăm sóc con, chưa từng đi đâu xa cùng về làm việc. Người phụ bếp, người phục vụ… những người phụ nữ chưa từng rời đảo giờ tập kể chuyện cho du khách nghe về nơi chôn nhau cắt rốn của mình.

Chị Nguyễn Thị Hồng (35 tuổi) trước đây chỉ biết lo cơm nước cho chồng con, chưa từng nghĩ mình có thể làm gì khác để có thêm thu nhập. Chồng chị làm phụ đò tại bến tàu dân sinh, thu nhập bấp bênh theo từng chuyến đò. Hai con nhỏ đang ở độ tuổi ăn học. Nhưng từ ngày làm cho cơ sở lưu trú của bà Thọ, mỗi ngày làm việc nghe khách nói cười, chị đã thay đổi cách nghĩ. "Trước đây, tôi cứ nghĩ đời mình chỉ loanh quanh trong nhà. Giờ làm rồi mới thấy mình có thể làm được hơn thế. Thấy nụ cười của con khi mẹ mang tiền lương về, tôi thấy vui và tự tin hơn trước".

Quan sát những đoàn khách quay clip, chụp hình rồi đăng lên mạng xã hội, bà Thọ và các chị em lại nhen nhóm "mình phải học". Và họ học cách sử dụng điện thoại thông minh, học cách chụp ảnh, quay video, lập fanpage và cách viết nội dung đăng bài giới thiệu về Bích Đầm.

Từ những người vợ, cánh đàn ông trong làng cũng góp sức làm du lịch. Một nhóm xe thồ tự phát được lập nên, với các thành viên là trai tráng trong làng, tranh thủ chạy xe chở khách đi tham quan quanh đảo. Họ đưa khách đến ngọn hải đăng Hòn Lớn, đến đình làng Bích Đầm, chùa Bích Sơn - những điểm đến quen thuộc với người dân trên đảo nay trở nên hấp dẫn, mới lạ trong mắt du khách.

Mong được đào tạo bài bản về du lịch cộng đồng

Đầu năm 2025, UBND TP Nha Trang (cũ) đã có quyết định phê duyệt Đề án phát triển du lịch cộng đồng theo hướng xanh, bền vững tại Tổ dân phố Bích Đầm. Theo Đề án, không gian du lịch cộng đồng Bích Đầm dựa trên toàn bộ khu vực hiện trạng của Tổ dân phố Bích Đầm và các khu vực phụ cận, bao gồm khu dân cư, cảnh quan tự nhiên, di tích lịch sử văn hóa, các khu vực đánh bắt, nuôi trồng thủy sản hiện hữu và theo quy hoạch, các vùng nước xung quanh Bích Đầm và đảo Hòn Mun (ngoại trừ phân khu bảo vệ nghiêm ngặt của vịnh Nha Trang).

Đề án đặt mục tiêu: Năm 2025, Bích Đầm được UBND tỉnh Khánh Hòa công nhận là điểm du lịch cộng đồng; đến năm 2030, Bích Đầm sẽ có 8 - 10 cơ sở kinh doanh du lịch cộng đồng; có ít nhất 80% người dân tham gia dịch vụ du lịch cộng đồng được đào tạo, tập huấn về nghiệp vụ quản lý du lịch; đón 45.000 khách du lịch/năm (trong đó có 40% là khách quốc tế); tạo việc làm thường xuyên cho 200 lao động trực tiếp và 50 lao động gián tiếp…

Mặc dù được đánh giá là có nhiều tiềm năng nhưng hạ tầng kinh tế - xã hội nói chung và hạ tầng du lịch ở Bích Đầm còn nhiều hạn chế. Đặc biệt là hạ tầng kỹ thuật như điện lưới, hệ thống cấp nước sinh hoạt hợp vệ sinh; đường bê tông nội bộ khu dân cư và các tuyến đường quanh đảo, đường lên các điểm du lịch…

Bên cạnh đó, để phát triển du lịch cộng đồng ở Bích Đầm, vấn đề nhân lực phục vụ du lịch cũng như đào tạo nhân lực trong lĩnh vực này là một thách thức không nhỏ. Những người phụ nữ tham gia làm du lịch như bà Thọ, chị Hồng hiện vẫn tự xoay xở, mày mò học hỏi. Họ mong muốn được tiếp cận các khoá đào tạo bài bản về du lịch cộng đồng, từ kỹ năng phục vụ, sơ cấp cứu, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm đến kỹ năng mềm như giao tiếp, giới thiệu văn hóa địa phương bằng ngoại ngữ, sử dụng mạng xã hội để quảng bá hình ảnh du lịch của làng.

Để du lịch cộng đồng ở Bích Đầm "cất cánh", người dân cần được tiếp sức, với sự đồng hành của chính quyền địa phương, cơ quan chức năng trong một chiến lược dài hơi, vừa phát triển du lịch vừa gìn giữ bản sắc, không gian sống của cộng đồng cư dân.