"Phút biệt ly" và những lá thư gửi từ miền tan vỡ của Shin Kyung Sook

"Bây giờ đang là buổi sáng ở New York, vì có việc nên tôi đã lưu lại nơi này một thời gian. Tôi thử kết nối điện thoại: "Hôm nay mẹ đã làm gì thế?". Tôi hỏi rồi lặng lẽ lắng nghe một ngày của mẹ. Thật may mắn vì không có gì khác biệt so với hôm qua. 

Lúc tạm biệt, mẹ dặn dò tôi: "Phải hạnh phúc nhé!". Dù hỏi ngược lại: "Hạnh phúc ư?" nhưng cuối cùng tôi vẫn ngoan ngoãn "vâng" một tiếng. Liệu tôi còn được nghe câu này của mẹ đến bao giờ?" . 

Đó là lời mở đầu của nhà văn Shin Kyung Sook khi viết lời bạt cho tác phẩm Phút biệt ly. Giọng văn ấy nhẹ, dịu, nhưng chứa đựng sự lưu luyến không nguôi, thứ cảm xúc đã trở thành dấu ấn quen thuộc trong văn nghiệp của bà.

Những cuộc chia tay không lời

Tiểu thuyết Phút biệt ly được viết dưới dạng 3 lá thư: Thời gian bị phong ấn, Dòng sông không biết thuyền đang chở gì, Phút biệt ly. Mỗi lá thư là một lát cắt khác nhau trong dòng chảy lịch sử, kể về 3 con người đứng trên những vùng đất riêng biệt. Họ gặp nhau tại giao lộ của khoảnh khắc chia ly... 

Trong Thời gian bị phong ấn, người kể chuyện là một nhà thơ lưu vong vì biến động thời cuộc. Cuộc sống ly hương tưởng chỉ kéo dài 3 năm, hóa ra lại thành một đời. Quê hương mãi bị niêm phong trong ký ức, chỉ có nỗi nhớ nhung không ngừng vùng vẫy thoát ra.

Ở Dòng sông không biết thuyền đang chở gì, một người bạn chuyển đến nước Đức, và cuối cùng nằm lại đó dưới rừng sồi Münster. Mùa hạ qua đi, thu đến đông sang, có một người vẫn luôn mong mỏi gặp lại trước lúc vĩnh viễn chia xa.

Còn phần cuối cùng của tập truyện - Phút biệt ly đưa người đọc đến đảo Jeju, nơi một họa sĩ trở về, cố nhặt nhạnh chính mình sau những lần vỡ vụn. Người hàng xóm đã đi xa cùng với lời ca u uẩn mê hoặc, những vỏ chai Soju xếp dưới gốc hòe vàng bông năm xưa cũng biến mất, người thân yêu chỉ có thể chuyện trò trong tưởng nhớ, nhưng gió trên đảo thì chưa bao giờ ngừng thổi. 

Có thể nói, Phút biệt ly là câu chuyện về những người phải xây dựng lại cuộc sống của mình trong những không gian tan vỡ.

Nếu Hãy chăm sóc mẹ của Shin Kyung Sook đào sâu vào tình cảm cá nhân với bậc sinh thành thì Phút biệt ly mở ra những tầng sâu hơn trong nội tâm của con người. Đó là lịch sử cá nhân, sự mất mát, khao khát tìm kiếm bản ngã và sự trưởng thành từ chia ly. Hàng loạt sự kiện bi thương trong lịch sử cũng được Shin Kyung Sook nhắc đến như chiến tranh Nam - Bắc Triều; phong trào dân chủ Gwangju; vụ chìm phà Sewol; đại dịch Covid-19...

Chia ly và hồi sinh 

Nhà văn Shin Kyung Sook chia sẻ, dường như trong cuốn sách này là tập hợp những cuộc chia tay của những người vì yếu tố bất ngờ mà cuộc đời đổi hướng. Đôi khi những con thuyền chúng ta lên với hy vọng ấp ủ lại bị đầm giữa chừng và chẳng thể đưa ta tới đích. Con thuyền ấy có thể sẽ vứt bỏ, để mặc ta tan vỡ giữa biển khơi mênh mang đầy bão tố.

"Dù vậy, trách nhiệm của những người được trao cho hơi thở chính là tái sinh ở nơi mình vụn vỡ. 

Tất cả những gì tôi có thể làm cho những người đang đứng trên bờ vực tan vỡ chính là viết ra 3 bức thư dưới dạng độc thoại này", bà giãi bày.

Đó là một tuyên ngôn đậm tính nhân sinh, cũng là câu trả lời cho câu hỏi muôn đời: "Làm thế nào để tiếp tục sống khi người ta mất đi những điều quan trọng nhất?"

Và bà đã để nhân vật chiêm nghiệm trong tác phẩm: "Đúng là cơn bão đã đến, nhưng đó là chuyện của hôm qua, không phải của hôm nay hay ngày mai. Đừng nhớ lại quá khứ, đặc biệt là những điều tồi tệ". 

Với Phút biệt ly, Shin Kyung Sook soi rọi về quá khứ, để các nhân vật giãi bày hết lòng mình và vỗ về những người đang đứng bên lề tiễn biệt. 

Bằng cách này, họ sẽ có được lời chia tay trọn vẹn với những gì mình yêu thương, những gì mình luôn chôn giấu trong lòng. Và trong từng trang viết, người đọc có thể nghe thấy tiếng thì thầm quen thuộc: "Phải hạnh phúc nhé!" như lời nhắn nhủ của mẹ nhà văn.