Tăng quyền năng kinh tế cho phụ nữ tại châu Âu và Trung Á

Chiến lược tiếp cận toàn diện

Aida Hodzic đã thất nghiệp 10 năm trước khi tham gia dự án Cung cấp Dịch vụ Việc làm Tư nhân tại Sarajevo (Bosnia và Herzegovina). "Tôi chưa bao giờ nghĩ mình sẽ hiện thực hóa ước mơ ở tuổi 50. Không bao giờ là quá muộn để học hỏi. Hãy đến Monocenter và học hỏi. Tôi đã có những người bạn tuyệt vời ở đây và giờ họ đang khuyến khích tôi mở xưởng may của riêng mình", cô Aida nói.

Dilnoza Mirzakhmedova đến từ Uzbekistan đã quyết định theo đuổi ước mơ trở thành một thợ may. Với sự hỗ trợ từ Trung tâm Hỗ trợ Việc làm Kibray, cô đã đăng ký một khóa học may miễn phí tại Monocenter ở thành phố Tashkent. Trong vòng 3 tháng, Dilnoza đã hoàn thành khóa đào tạo và nhận được một công việc toàn thời gian tại một xưởng may.

Mặc dù ngày càng nhiều phụ nữ như Aida và Dillnoza được đào tạo nghề nhưng không ít người vẫn phải đối mặt với rào cản khi tìm kiếm việc làm. Điều này đúng với phụ nữ có thu nhập thấp, người Roma, người tị nạn hoặc đã thất nghiệp trong một thời gian dài. 

Họ thường đảm nhận hầu hết công việc chăm sóc không lương tại nhà, ít có khả năng làm việc chính thức và thường không được tiếp cận với các dịch vụ việc làm. Nhiều người cũng thiếu các kỹ năng cơ bản như kiến thức tài chính, thành thạo kỹ thuật số hoặc khả năng đọc. 

Những thách thức này đặc biệt nghiêm trọng ở vùng nông thôn và vùng khó khăn, nơi khả năng tiếp cận đào tạo nghề và hỗ trợ việc làm còn hạn chế.

Để giúp phụ nữ gia nhập thị trường lao động bất kể xuất phát điểm của họ, WB áp dụng một chiến lược toàn diện, phù hợp với các mức độ sẵn sàng làm việc. Chiến lược này tích hợp tài chính, cải cách chính sách, hỗ trợ kỹ thuật và xây dựng năng lực để tạo ra thị trường lao động toàn diện hơn trên khắp châu Âu và Trung Á. Chiến lược này hoạt động ở nhiều cấp độ:

- Mở rộng khả năng tiếp cận việc làm ở những khu vực chưa được phục vụ đầy đủ bằng cách đầu tư vào các dịch vụ chăm sóc trẻ em và người cao tuổi, cũng như các chương trình cộng đồng tạo điều kiện để phụ nữ tham gia thị trường lao động chính thức.

- Xây dựng các kỹ năng nền tảng và sự sẵn sàng làm việc - bao gồm thành thạo kỹ thuật số, hiểu biết tài chính và kỹ năng kinh doanh - để chuẩn bị cho phụ nữ năng lực thích ứng với thị trường việc làm đang thay đổi hiện nay.

- Củng cố các dịch vụ việc làm thông qua quan hệ đối tác với các nhà cung cấp công và tư để cung cấp dịch vụ kết nối việc làm, tư vấn và hỗ trợ nghề nghiệp tốt hơn.

- Hỗ trợ các doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ bằng cách kết nối họ với các mạng lưới chuyên môn, tài chính và cố vấn.

Thành quả bền vững

Các chương trình do WB hỗ trợ tại châu Âu và Trung Á đã mang lại những tiến bộ đáng kể trong việc tăng cường quyền năng kinh tế của phụ nữ, đặc biệt là trong các nhóm trước đây bị bỏ lại phía sau. 

Từ năm 2017 đến năm 2025, gần 40.000 phụ nữ tại 5 quốc gia đã tham gia các công việc chính thức trong khu vực tư nhân hoặc khởi sự kinh doanh nhờ sự hỗ trợ của các chương trình đào tạo có mục tiêu, dịch vụ việc làm và hỗ trợ phù hợp.

Tại Bosnia và Herzegovina, những nỗ lực hiện đại hóa dịch vụ việc làm đã mở ra con đường mới cho hàng nghìn phụ nữ. Thông qua hai dự án - Hỗ trợ Việc làm (2017-2022) và Cung cấp Dịch vụ Việc làm Tư nhân (2021-2023), hơn 20.000 phụ nữ đã có được việc làm trong khu vực tư nhân. 

Một cơ quan việc làm tư nhân đã cung cấp hỗ trợ cho hơn 5.000 phụ nữ, trong khi 45 cố vấn viên đã được đào tạo để áp dụng các thực hành nhạy cảm về giới.

Tại Bắc Macedonia, kể từ năm 2021, hơn 700 phụ nữ - nhiều người trong số họ đến từ cộng đồng người Roma - đã có được việc làm chính thức trong ngành dịch vụ chăm sóc thông qua Dự án Cải thiện Dịch vụ Xã hội, một dự án cung cấp các dịch vụ chăm sóc tại nhà và giáo dục mầm non do tư nhân cung cấp. 

Các dịch vụ này không chỉ tạo việc làm mà còn hỗ trợ hơn 1.600 người cao tuổi sống tự lập hơn; đồng thời mở thêm 2.200 trường mẫu giáo, mang lại lợi ích cho hơn 30.000 trẻ em và giảm gánh nặng chăm sóc mà phụ nữ thường phải gánh chịu.

Tại Thổ Nhĩ Kỳ, từ năm 2019 đến năm 2023, dự án Tăng cường Cơ hội Kinh tế cho người Syria và Thổ Nhĩ Kỳ đã giúp hơn 500 phụ nữ tìm được việc làm phù hợp, thông qua việc thành lập các hợp tác xã do phụ nữ quản lý trong lĩnh vực dệt may, thực phẩm và dịch vụ vệ sinh. 

Dự án cũng đã ra mắt Cộng đồng Thực hành Doanh nghiệp Xã hội, một nền tảng hợp tác chia sẻ kiến thức, hiện kết nối 350 tổ chức và 900 thành viên đang tham gia cải thiện sinh kế của người tị nạn và trao quyền kinh tế cho phụ nữ.

Tại Kyrgyzstan, gần 3.000 phụ nữ đã nhận được tài trợ và thành lập các dự án nhỏ vào năm 2024 theo Dự án Hỗ trợ Xã hội và Chương trình Thị trường Lao động thông qua Chương trình Hợp đồng Xã hội. 

Gần 4.000 người có thu nhập thấp cũng được đào tạo về lập kế hoạch kinh doanh và kiến thức tài chính. Chương trình tập trung vào việc tiếp cận các cộng đồng nông thôn và khó tiếp cận, đồng thời lồng ghép hoạt động cố vấn để hỗ trợ phụ nữ duy trì các hoạt động tạo thu nhập.

Tại Uzbekistan, Dự án Tăng cường Hệ thống An sinh Xã hội (2019-2024) đã giúp cải thiện việc kết nối việc làm, đào tạo nghề và hỗ trợ khởi nghiệp. Hơn 15.000 người - 87% trong số đó là phụ nữ - đã được đào tạo khởi nghiệp, 1/3 đã duy trì được doanh nghiệp một năm sau đó. 

Số lượng học viên tại các trung tâm kỹ năng nghề đã tăng từ 61.143 người vào năm 2022 (trong đó có 49.154 phụ nữ) lên 71.372 người vào năm 2024 (với 58.684 phụ nữ). Kết quả việc làm cũng được cải thiện: 82% sinh viên tốt nghiệp năm 2024 có việc làm hoặc tự kinh doanh sau khi hoàn thành khóa đào tạo, tăng so với con số 67,8% năm 2022. 

Các Trung tâm hỗ trợ việc làm đã cải thiện tỷ lệ tìm được việc làm từ 40% lên gần 58%, trong đó tỷ lệ tìm được việc làm của phụ nữ tăng từ 25% lên 53%.

Hoạt động của WB ở châu Âu và Trung Á gắn chặt với Chiến lược Giới của WB giai đoạn 2024-2030, trong đó coi bình đẳng giới là yếu tố thiết yếu cho giảm nghèo và tăng trưởng toàn diện. 

Khi khu vực này phát triển, trọng tâm sẽ là mở rộng các phương pháp tiếp cận có mục tiêu nhằm xóa bỏ các rào cản và mở rộng khả năng tiếp cận việc làm, dịch vụ và tinh thần khởi nghiệp của phụ nữ.