Thương nhớ miền Trung…

Sẽ là hơi cực đoan nếu đặt cạnh và so sánh con người, mảnh đất miền Trung với những vùng miền khác. Vậy nhưng, là một người con sinh ra từ mảnh đất nghèo mà dư thừa bão mưa, nắng gió, tôi có lý do để ưu ái và dành cho quê mẹ một tình yêu đặc biệt. Một tình yêu tự nhiên, không đắn đo, mặc cả trách nhiệm mà chất phác, hồn hậu như chính cốt cách, lối sống hàng ngày của người dân miền "gió Lào cát trắng".

Nếu như người xứ Bắc sở hữu nét mềm mại, thanh lịch, hào hoa; người miền Nam khoác lên mình cung cách ứng xử đầy cởi mở, phóng khoáng thì người miền Trung quê tôi có gì? Hẳn không phải là những con người giỏi giao tế, càng không thuộc kiểu hào sảng, vô tư… Nếu đã từng sống, từng ăn ở chốn này, hoặc từng có cơ hội tiếp xúc với họ, sẽ dễ nhận thấy người miền Trung nói chung đều mang dáng vẻ chân chất, bộc trực từ cách ăn mặc, nói năng, đi đứng.

Tôi thấm nỗi truân chuyên của quê nhà từ thuở bé, nên càng thấu cảm và hiểu một cách đặn đầy cái kiểu "ngang ngang", "chém to kho mặn", dễ nóng nảy… nhưng ẩn sâu trong lớp ngôn từ xã giao có khi thô vụng ấy là sự thật thà, chân thành rất đáng quý. Họ không biết nói dối, không giỏi che giấu cảm xúc nhưng luôn ứng xử rất nồng hậu.

Cái khó, cái khổ của người miền Trung không phải tới bây giờ, khi "bão chồm lên lũ", người ta mới nhắc tới, biết tới, dành cho họ sự sẻ chia, nâng niu, thương cảm. Mảnh đất hẹp như không thể hẹp hơn, gầy như không thể gầy hơn, nương vào dãy Trường Sơn để trường tồn đời đời kiếp kiếp bằng một dáng đứng chênh vênh mà vững chãi, can trường; ngỡ mong manh mà đầy chất thép.

Viết về miền Trung thật nhất, kể về miền Trung cảm động nhất, phải nhắc đến những vần thơ gan ruột cũng của một người con xứ sở: Bao giờ em về thăm/Mảnh đất quê anh một thời ngún lửa/Miền Trung mỏng và sắc như cật nứa/Chuốt ruột mình thành dải lụa sông Lam. Ở đấy, có một miền Trung bước vào thơ ca vừa gai góc, kiên trung; vừa trữ tình, đằm thắm mà đầy day dứt: Miền Trung/Câu ví dặm nằm nghiêng/Trên nắng và dưới cát/Đến câu hát cũng hai lần sàng lại/Sao lọt tai rồi vẫn day dứt quanh năm" ("Miền Trung" - Hoàng Trần Cương).

Mảnh đất nghèo đến nỗi "mồng tơi không kịp rớt" mà "gió bão tốt tươi như cỏ". Chỉ chừng ấy con chữ thôi cũng đủ để gói đầy muôn nỗi lầm than. Qua bao khốn khó, điêu linh để rồi lại đứng dậy mạnh mẽ hơn gấp bội. Đó là khí phách của người dân quê tôi: Sống bền chí như cây xương rồng trên cát nóng; quật cường như dãy Trường Sơn; rám trải, mặn mòi như hạt muối.

Giông bão đi qua. Những tấm lòng thơm thảo nơi nơi hướng về dẫu chẳng thể bù đắp vẹn nguyên cho những đau thương, mất mát nhưng đủ để thắp lại nụ cười, nuôi lớn niềm tin, sự lạc quan như chính cái cách mà người miền Trung thường vịn vào câu ca xưa để an ủi nhau mỗi khi gặp tai ương, địch họa: Đừng than phận khó ai ơi/Còn da lông mọc, còn chồi nảy cây.

Trên lớp phù sa mới ấy, họ lại nương tựa vào nhau, san sẻ cùng nhau bằng cái nghĩa tình "gừng cay muối mặn". Họ lại tưới tắm, sinh nở nên những mùa màng mới bằng sự chịu thương, chịu khó với niềm tin sắt son chẳng bao giờ vơi cạn.