Trong điều trị tây y, bệnh nhân bị ung thư đại trực tràng thường được chỉ định phẫu thuật để loại bỏ khối u. Khi tế bào ung thư di căn phải hóa trị và dùng thuốc phù hợp với từng loại tế bào. Trong khi đó, với Đông y, một số loại cây thuốc cũng có công dụng khá tốt trong hỗ trợ điều trị bệnh ung thư, đặc biệt là ung thư đại trực tràng.
Trong cuốn sách Bài thuốc hay từ cây thuốc quý của TS Võ Văn Chi, có 3 loại cây có tác dụng hỗ trợ điều trị ung thư đại trực tràng:
1. Qua lâu hay còn gọi là Dưa trời, Dây bạc bát, có tên khoa học là Trichosanthes kirilowii, thuộc họ Bầu bí.
Đây là cây sống nhiều năm, thân có rãnh, tua cuốn có 2-3 nhánh, lá mọc so le, phiến dài 5-14cm, rộng 3-5cm, chia 3-5 thùy, dày, dai, mặt trên nhám. Qua lâu mọc rải rác trên đất rừng, ven nguồn nước hoặc trên đất cát. Phân bố chủ yếu ở Cao Bằng, Ninh Thuận, Bình Thuận. Ngoài ra, còn có ở Trung Quốc, Triều Tiên, Nhật Bản.
Rễ Qua lâu có vị ngọt, hơi đắng, tính hơi hàn, có tác dụng thanh nhiệt, tiêu nhũng bài nung, kháng nham, ức nham. Quả có vị ngọt, hơi đắng tính hàn, có tác dụng thanh nhiệt, hóa đàm, khoan hung, nhuận phế, tán kết, tiêu ung nhũng...
Bài thuốc hỗ trợ chữa ung thư ruột từ Qua lâu:
Qua lâu bỏ vỏ (30g) sấy; Thần khúc (15g), sao. Tất cả tán thành bột, mỗi lần uống 6g, ngày uống 2 lần, uống với nước sắc Thông bạch (Hành).
Ngoài tác dụng hỗ trợ điều trị ung thư ruột, Qua lâu còn có tác dụng hỗ trợ điều trị ung thư vú, ung thư tuyến tụy, mũi họng, phổi, thực đạo, viêm tuyến vú, tắc kinh...
2. Qua lâu trứng hay còn gọi là Hoa bát, có tên khoa học Trichosanthes ovigera, thuộc họ Bầu bí.
Đây là cây thảo leo sống nhiều năm, thân mảnh, có lông. Phiến lá đa dạng, có 3-5 thùy, dài 10-15cm, mép có răng thưa nhọn... Chùm hoa đực dài đến 20cm. Quả mọng hình bầu dục, dài 8-10cm, rộng 2,5-3cm, không lông; hạt dài 6-7cm, có phần giữa thuôn, bao bởi một dải ngang gồ lên.
Qua lâu trứng mọc ở rừng thứ sinh, trên đất có đá, trong các hàng rào, trảng cây bụi. Tại Việt Nam, loài cây này phân bố ở khắp nơi như Lào Cai, Hòa Bình và Gia Lai, Lâm Đồng...
Rễ của Qua lâu trứng có vị đắng, tính hàn, có tác dụng thanh nhiệt, sinh tân, tán ứ, chỉ thống, kháng nham. Quả có vị đắng, tính hàn, có tác dụng thanh nhiệt, sinh tân, thông nhũ...
Bài thuốc ỗ trợ chữa ung thư ruột bằng Qua lâu trứng:
Quả Qua lâu trứng 30g (sao rồi tán thành bột); Thần khúc 60g (sao vàng, tán thành bột), trộn đều, mỗi lần uống 6g, ngày uống 3 lần, uống với nước chín.
3. Hoàng cầm râu, còn gọi là Bán chi liên, tên khoa học Scutellaria barbata D.Don, thuộc họ hoa môi Lamiaceae.
Đây là loài cây thảo, cao từ 0,2 đến 0,5 m. Thân không lông. Lá mọc đối, phiến xoan thon, dài 1-2 cm, mép có răng đều, gân bên 3-4 đôi, cuống ngắn khoảng 1mm. Cụm hoa ở ngọn, dài 3-5 cm, lá bắc thon hẹp, đài hình chuông cao 2,5 mm có 2 môi. Môi trên mang một cái khiên (thuẫn) hình chóp có lông, rụng sớm. Môi dưới tồn tại tràng màu xanh có lông thưa, cao 7-9 cm, lại chia thành 2 môi trên và dưới. Bầu hoa nhẵn, vòi nhụy chẻ 2 thùy ở đỉnh. Quả hình thận, màu đen sẫm.
Tại Việt Nam hoàng cầm râu phân bố nhiều nơi: Thái Nguyên, Bắc Giang, Bắc Ninh, Phú Thọ, Hà Nội, Hòa Bình, Hải Dương, Ninh Bình, Thanh Hóa, Quảng Trị. Cây thường mọc ở nơi sáng và ẩm, ruộng hoang, bãi hoang từ vùng thấp đến vùng cao. Ra hoa tháng 4-10, có quả tháng 6-11. Loài thực vật này cũng phổ biến ở Ấn Độ, Myanmar, Trung Quốc, Lào, Thái Lan.
Cây này có vị cay, đắng, tính hàn, tác dụng thanh nhiệt, giải độc, tiêu thũng chỉ thống, lợi niệu hóa ứ, giáng áp. Từ xưa, các thầy thuốc thường dùng bán chi liên để trị khối u tân sinh, áp se phổi (lao phổi xơ), viêm ruột thừa, viêm gan, xơ gan cổ trướng. Cây giã nát đắp bên ngoài trị được các loại mụn nhọt sưng đau, viêm vú, viêm mủ da, sâu quảng, rắn độc cắn, sâu bọ cắn đốt, đòn ngã tổn thương.
Bài thuốc hỗ trợ chữa ung thư ruột bằng Hoàng cầm râu:
- Hoàng cầm râu, Bạch hoa xà thiệt thảo, Nga truật, mỗi loại 30g, sắc lấy nước uống.
- Hoàng cầm râu, Bạch hoa xà thiệt thảo 60g, sắc uống.
Ngoài tác dụng hỗ trợ điều trị ung thư ruột, Hoàng cầm râu còn giúp điều trị đái tháo đường, viêm gan, xơ gan bụng trướng nước, ung nhọt do nhiệt độc, rắn cắn, ung thư phổi, mũi họng, gan, bàng quang...
Trong cuốn sách Bài thuốc hay từ cây thuốc quý của TS Võ Văn Chi, có 3 loại cây có tác dụng hỗ trợ điều trị ung thư đại trực tràng:
1. Qua lâu hay còn gọi là Dưa trời, Dây bạc bát, có tên khoa học là Trichosanthes kirilowii, thuộc họ Bầu bí.
Đây là cây sống nhiều năm, thân có rãnh, tua cuốn có 2-3 nhánh, lá mọc so le, phiến dài 5-14cm, rộng 3-5cm, chia 3-5 thùy, dày, dai, mặt trên nhám. Qua lâu mọc rải rác trên đất rừng, ven nguồn nước hoặc trên đất cát. Phân bố chủ yếu ở Cao Bằng, Ninh Thuận, Bình Thuận. Ngoài ra, còn có ở Trung Quốc, Triều Tiên, Nhật Bản.
Rễ Qua lâu có vị ngọt, hơi đắng, tính hơi hàn, có tác dụng thanh nhiệt, tiêu nhũng bài nung, kháng nham, ức nham. Quả có vị ngọt, hơi đắng tính hàn, có tác dụng thanh nhiệt, hóa đàm, khoan hung, nhuận phế, tán kết, tiêu ung nhũng...
Bài thuốc hỗ trợ chữa ung thư ruột từ Qua lâu:
Qua lâu bỏ vỏ (30g) sấy; Thần khúc (15g), sao. Tất cả tán thành bột, mỗi lần uống 6g, ngày uống 2 lần, uống với nước sắc Thông bạch (Hành).
Ngoài tác dụng hỗ trợ điều trị ung thư ruột, Qua lâu còn có tác dụng hỗ trợ điều trị ung thư vú, ung thư tuyến tụy, mũi họng, phổi, thực đạo, viêm tuyến vú, tắc kinh...
 |
| Qua lâu mọc rải rác trên đất rừng, ven nguồn nước hoặc trên đất cát |
Đây là cây thảo leo sống nhiều năm, thân mảnh, có lông. Phiến lá đa dạng, có 3-5 thùy, dài 10-15cm, mép có răng thưa nhọn... Chùm hoa đực dài đến 20cm. Quả mọng hình bầu dục, dài 8-10cm, rộng 2,5-3cm, không lông; hạt dài 6-7cm, có phần giữa thuôn, bao bởi một dải ngang gồ lên.
Qua lâu trứng mọc ở rừng thứ sinh, trên đất có đá, trong các hàng rào, trảng cây bụi. Tại Việt Nam, loài cây này phân bố ở khắp nơi như Lào Cai, Hòa Bình và Gia Lai, Lâm Đồng...
Rễ của Qua lâu trứng có vị đắng, tính hàn, có tác dụng thanh nhiệt, sinh tân, tán ứ, chỉ thống, kháng nham. Quả có vị đắng, tính hàn, có tác dụng thanh nhiệt, sinh tân, thông nhũ...
Bài thuốc ỗ trợ chữa ung thư ruột bằng Qua lâu trứng:
Quả Qua lâu trứng 30g (sao rồi tán thành bột); Thần khúc 60g (sao vàng, tán thành bột), trộn đều, mỗi lần uống 6g, ngày uống 3 lần, uống với nước chín.
 |
| Qua lâu trứng thường mọc ở rừng thứ sinh, trên đất có đá, trong các hàng rào, trảng cây bụi |
Đây là loài cây thảo, cao từ 0,2 đến 0,5 m. Thân không lông. Lá mọc đối, phiến xoan thon, dài 1-2 cm, mép có răng đều, gân bên 3-4 đôi, cuống ngắn khoảng 1mm. Cụm hoa ở ngọn, dài 3-5 cm, lá bắc thon hẹp, đài hình chuông cao 2,5 mm có 2 môi. Môi trên mang một cái khiên (thuẫn) hình chóp có lông, rụng sớm. Môi dưới tồn tại tràng màu xanh có lông thưa, cao 7-9 cm, lại chia thành 2 môi trên và dưới. Bầu hoa nhẵn, vòi nhụy chẻ 2 thùy ở đỉnh. Quả hình thận, màu đen sẫm.
Tại Việt Nam hoàng cầm râu phân bố nhiều nơi: Thái Nguyên, Bắc Giang, Bắc Ninh, Phú Thọ, Hà Nội, Hòa Bình, Hải Dương, Ninh Bình, Thanh Hóa, Quảng Trị. Cây thường mọc ở nơi sáng và ẩm, ruộng hoang, bãi hoang từ vùng thấp đến vùng cao. Ra hoa tháng 4-10, có quả tháng 6-11. Loài thực vật này cũng phổ biến ở Ấn Độ, Myanmar, Trung Quốc, Lào, Thái Lan.
Cây này có vị cay, đắng, tính hàn, tác dụng thanh nhiệt, giải độc, tiêu thũng chỉ thống, lợi niệu hóa ứ, giáng áp. Từ xưa, các thầy thuốc thường dùng bán chi liên để trị khối u tân sinh, áp se phổi (lao phổi xơ), viêm ruột thừa, viêm gan, xơ gan cổ trướng. Cây giã nát đắp bên ngoài trị được các loại mụn nhọt sưng đau, viêm vú, viêm mủ da, sâu quảng, rắn độc cắn, sâu bọ cắn đốt, đòn ngã tổn thương.
Bài thuốc hỗ trợ chữa ung thư ruột bằng Hoàng cầm râu:
- Hoàng cầm râu, Bạch hoa xà thiệt thảo, Nga truật, mỗi loại 30g, sắc lấy nước uống.
- Hoàng cầm râu, Bạch hoa xà thiệt thảo 60g, sắc uống.
Ngoài tác dụng hỗ trợ điều trị ung thư ruột, Hoàng cầm râu còn giúp điều trị đái tháo đường, viêm gan, xơ gan bụng trướng nước, ung nhọt do nhiệt độc, rắn cắn, ung thư phổi, mũi họng, gan, bàng quang...
 |
| Hoàng cầm râu có ở nhiều nơi tại Việt Nam. |