4 nhóm thông tin cần thiết cho "hành trang" thoát nghèo bền vững

Việc trang bị kiến thức, hỗ trợ pháp lý, mở rộng hạ tầng số và xây dựng mô hình sinh kế phù hợp vùng miền sẽ giúp phụ nữ giảm rủi ro, bảo vệ quyền lợi, từ đó hình thành nền tảng thoát nghèo bền vững và ổn định lâu dài. Luật sư Nguyễn Phương Hà, Công ty Luật TNHH An Ninh (Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội) chia sẻ từ góc nhìn pháp lý.

- Xin luật sư cho biết, những nhóm thông tin thiết yếu nào về chính sách và pháp luật người dân, đặc biệt là phụ nữ nghèo, cần được tiếp cận đầy đủ để có thể tham gia hiệu quả vào các chương trình phát triển kinh tế và giảm nghèo bền vững?

Chính sách và pháp luật được ban hành không phải là những câu chữ được quy định trong giấy mà chúng phải thực chất đi vào đời sống, tiếp cận được các đối tượng mà chính sách hay quy định pháp luật hướng đến, từ đó giúp họ nhận thông tin, hiểu và biết cách vận dụng chính sách để cải thiện đời sống của mình.

Từ góc độ pháp lý, theo tôi người dân, đặc biệt là phụ nữ nghèo cần tiếp cận một số các chính sách, quy định pháp luật để có thể tham gia một cách hiệu quả vào chương trình phát triển kinh tế và giảm nghèo bền vững, cụ thể như sau:

Thứ nhất, nhóm thông tin chính sách và pháp luật về xóa đói, giảm nghèo, hỗ trợ kinh tế và an sinh xã hội. 

Thứ hai, nhóm thông tin chính sách và quy định pháp lý bao gồm: bình đẳng giới, phòng chống bạo lực, trợ giúp pháp lý, các biện pháp bảo vệ quyền lợi hợp pháp của phụ nữ. 

Thứ ba, nhóm thông tin, chính sách và quy định pháp luật về việc làm và lao động. 

Thứ tư, nhóm thông tin, chính sách về sử dụng công nghệ trong tiếp cận thông tin, hoạt động giáo dục, khởi nghiệp.

- Hiện nay, nhiều mô hình thoát nghèo thất bại do người dân thiếu kỹ năng cơ bản như quản lý tài chính, ký kết hợp đồng hay bảo vệ quyền lợi khi giao dịch. Theo luật sư, các cấp Hội LHPN và chính quyền cơ sở cần hỗ trợ người dân nâng cao các kỹ năng này bằng cách nào?

Các kỹ năng kinh tế cơ bản không phải là kỹ năng có thể thực hiện được một cách nhanh chóng chỉ qua vài lần và một số công cụ hướng dẫn cơ bản. Nhiều mô hình thoát nghèo thất bại nguyên nhân có thể đến từ nhiều phía, như người dân (không muốn tiếp cận hay học tập, kiến thức còn hạn chế) hay nguyên nhân đến từ những người triển khai, thực hiện mô hình (chỉ thực hiện một cách hình thức, không hướng dẫn từng bước cho người dân, kỹ năng của người triển khai còn hạn chế).

Dù xuất phát từ nguyên nhân nào thì các cấp Hội và chính quyền cơ sở cần có trách nhiệm hỗ trợ người dân cải thiện kỹ năng này như: Đẩy mạnh tổ chức tập huấn và truyền thông kết hợp trực tuyến và trực tiếp, xây dựng các tài liệu, mô hình hoạt hình đơn giản, ngôn ngữ dễ hiểu để hướng dẫn thông tin cụ thể, chính xác, các phương pháp triển khai phù hợp với điều kiện địa lý - kinh tế vùng miền. Đối với những địa phương khó tiếp cận thông tin hoặc các đối tượng khó khăn trong tiếp thu kiến thức thì cần cầm tay chỉ việc cho người dân- không để người dân "tự bơi".

Tổ chức các buổi trải nghiệm thực tế tại các mô hình quản lý ở địa phương để người dân tự thực hành những kiến thức được hướng dẫn. Xây dựng và đề xuất cơ quan có thẩm quyền nghiên cứu, phát triển, luật hóa thành khung hành lang pháp lý đối với những biện pháp có hiệu quả, mang lại giá trị khi áp dụng.

- Trong quá trình hội nhập số, phụ nữ nông thôn thường gặp rào cản khi tiếp cận dịch vụ công trực tuyến hoặc các nền tảng kinh doanh số. Dưới góc độ pháp lý, luật sư đánh giá những hỗ trợ nào là cấp thiết để họ không bị bỏ lại phía sau?

Phụ nữ nông thôn thường gặp rào cản khi tiếp cận dịch vụ công trực tuyến hoặc các nền tảng kinh doanh số. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến vấn đề này như cơ sở hạ tầng chưa đáp ứng, khả năng tiếp cận, cũng như về tư duy, nhận thức của phụ nữ ở nông thôn. Tôi cho rằng các cơ quan, đoàn thể cần hỗ trợ họ một số nội dung cấp thiết như: Hợp tác với các nhà mạng để đảm bảo đồng bộ hạ tầng viễn thông ổn định, giá cả phù hợp. Cùng với đó là kêu gọi tài trợ các thiết bị tùy hình thức phù hợp với từng đối tượng (cấp miễn phí hoặc hỗ trợ chi phí, cho vay để mua thiết bị), để người dân có cơ hội và điều kiện sử dụng các nền tảng số. Tại các trụ sở cơ quan, đoàn thể, trung tâm văn hóa có thể lắp đặt một số máy móc kết nối mạng internet miễn phí hoặc có thu phí giá thấp để phục vụ công cộng.

Tổ chức các buổi đào tạo, hướng dẫn và có cán bộ thường trực, số điện thoại đường dây nóng để hướng dẫn người dân sử dụng dịch vụ công trực tuyến, kinh doanh trên các nền tảng số; nhận biết, phát hiện và ngăn chặn các hành vi lừa đảo trên nền tảng số. Hỗ trợ pháp lý miễn phí cho phụ nữ nông thôn khi thực hiện các thủ tục dịch vụ công trực tuyến và kinh doanh trên nền tảng số.

- Từ thực tiễn tư vấn pháp luật của mình, xin luật sư chia sẻ những khuyến nghị để xây dựng mô hình thoát nghèo bền vững, trong đó phụ nữ có thể chủ động tiếp cận nguồn lực, giảm rủi ro pháp lý và phát triển kinh tế một cách ổn định?

Thứ nhất, xây dựng mô hình thoát nghèo bền vững cụ thể hướng đến đối tượng là người phụ nữ với mục đích rõ ràng: Với đối tượng, mục đích cụ thể, rõ ràng thì phụ nữ có thể nhận biết đâu là chính sách dành cho mình và lựa chọn chính sách phù hợp với khả năng và mong muốn của mình.

Thứ hai, xây dựng mô hình sinh kế thoát nghèo phù hợp với lợi thế, đặc điểm địa lý, kinh tế, văn hóa, tập quán vùng miền, cộng đồng dân cư: Việc xây dựng các mô hình thoát nghèo gần gũi, dựa trên các đặc điểm vùng miền khiến phụ nữ có thể chủ động tiếp cận, dễ dàng thực hiện và phát triển kinh tế một cách ổn định, từ đó nhân rộng mô hình khắp cả nước.

Thứ ba, các cơ quan, tổ chức phụ trách cần đặt ưu tiên chiến lược vào đào tạo nghề gắn với thực tiễn, xây dựng các khóa học ngắn hạn, thiết thực, dễ tiếp cận và bám sát nhu cầu thị trường lao động, để người dân, đặc biệt là người trẻ, có cơ hội học nghề và tham gia lao động với thu nhập ổn định.

Thứ tư, về phía chính quyền cần đầu tư đồng bộ, toàn diện vào cơ sở hạ tầng và các dịch vụ xã hội như giao thông, nhà ở, đất sản xuất, y tế, giáo dục và bảo hiểm là cần thiết để người dân ổn định đời sống và an tâm sản xuất, tránh tình trạng thoát nghèo tạm thời rồi lại tái nghèo khi gặp thiên tai, dịch bệnh hay biến động thị trường. 

Đồng thời, huy động sự tham gia rộng rãi của cộng đồng, các tổ chức chính trị xã hội, doanh nghiệp và cả xã hội để tạo mạng lưới hỗ trợ toàn diện, từ cung cấp kỹ thuật, vốn, thông tin thị trường, tiêu thụ sản phẩm đến hỗ trợ khởi nghiệp và phát triển bền vững.

Thứ năm, đổi mới tư duy cho người dân, đặc biệt là phụ nữ về việc làm chủ kinh tế, khởi nghiệp; tư duy xóa đói, giảm nghèo, phát triển bền vững là nhiệm vụ chung của toàn thể nhân dân để khơi dậy nội lực của cộng đồng và huy động tối đa mọi nguồn lực của Nhà nước và xã hội, xây dựng hướng đi lâu dài, có hệ thống, thực chất và nhân văn, để không ai bị bỏ lại phía sau.

- Xin cảm ơn luật sư!