45 năm giải phóng miền Nam: Trăn trở tình đồng đội của cựu tù chính trị Đoàn Lê Phong

Ngày giải phóng đến như trong mơ

Bà Đoàn Lê Phong vốn là con gái của liệt sĩ Đoàn Văn Bơ. Cả gia đình bà đều tham gia Lực lượng Võ trang tuyên truyền thuộc Thành đoàn. Trong quá trình hoạt động, bà bị địch bắt và chuyển qua nhiều nhà lao khác nhau. Khi còn khoảng 1 tuần lễ trước này đất nước thống nhất thì địch chuyển bà về trại giam Thủ Đức.

Bà còn nhớ như in ngày miền Nam được giải phóng. 7h sáng 30/4/1974, bất ngờ cửa tù mở, đám cai ngục cũng tháo chạy. Bà Đoàn Lê Phong cùng một số tù binh nhanh chóng thoát ra ngoài, hòa vào lực lượng của Thành đoàn để tiếp quản Ty Chiêu hồi Sài Gòn. Những khoảnh khắc đó không thể nào phai trong ký ức người phụ nữ đã ngoài 70. "Hôm ấy là tôi đã bị địch bắt được 8 tháng 23 ngày. Chúng tra tấn, hành hạ nên chỉ còn 38kg. Ban đầu khi mới ra khỏi nhà giam tôi đi còn phải được dìu nhưng một lúc sau niềm vui trong ngày tự do dâng trào mà tôi tự đi lúc nào không biết. Lúc bấy giờ khoảng 11h, cảm xúc rất phấn khích khi mà nối đuôi bước theo đoàn còn có những thanh niên trong xóm cùng giăng cờ to, đỏ rực giữa nắng trưa. Thỉnh thoảng có xe chạy dọc bên đường mở lớn bài hát Giải phóng miền Nam và Tiến về Sài Gòn... Lúc ra khỏi cổng nhà giam sáng 30/4/1974, những người tù chính trị túa ra hai bên đường vẫn còn ngơ ngác chưa biết về đâu. Tôi và mấy chị trong phong trào học sinh, sinh viên kịp nhận ra nhau, cùng dìu nhau hối hả đi sao cho càng xa nơi giam giữ càng tốt. Lúc đó chúng tôi có nói với nhau là hễ nghe tiếng súng ở đâu thì mình đi về hướng đó. Đi mà cứ ngỡ như là trong giấc mơ...", bà Đoàn Lê Phong hồi tưởng.

Sau ngày đất nước thống nhất, bà Đoàn Lê Phong còn là tấm gương về phấn đấu trong học tập, trau dồi kiến thức để làm tốt công tác. Bà vừa làm vừa học và lấy thêm 2 bằng đại học, công tác ở các đơn vị khác nhau trước khi về công tác lâu dài tại Bảo tàng TP Hồ Chí Minh cho đến lúc về hưu năm 2005.

Nặng tình đồng đội

Gặp cựu tù chính trị Đoàn Lê Phong tại phòng làm việc của Ban Liên lạc cựu tù chính trị và tù binh TPHCM trong ngày nghỉ không còn là chuyện lạ. 15 năm qua kể từ khi về hưu bà vẫn gắn bó với công việc tại Ban Liên lạc và hiện đảm trách vai trò Phó ban Liên lạc thường trực.

Công việc hàng ngày của bà Đoàn Lê Phong là thu thập thông tin sau đó liên hệ các cơ quan ban ngành liên quan để thực hiện giải quyết chính sách cho những cựu tù chính trị, tù binh bị địch bắt ngày xưa. Mặt khác, vận động mạnh thường quân, quyên góp để trợ giúp những hoàn cảnh khó khăn trong cuộc sống của những cựu tù binh, những đồng đội mà bà chính là người thấu hiểu hiểu được sự hy sinh, thiệt thòi của họ.

Bà Đoàn Lê Phong cho biết sở dĩ ngày nghỉ mà vẫn đến văn phòng vì một vài trường hơp cần giải quyết chính sách. Công việc của bà không phải chỉ là câu chuyện của thủ tục, giấy tờ mà còn là tình cảm giữa con người, giữa đồng đội với nhau. "Tôi gặp họ không phải chỉ để tiếp nhận bộ hồ sơ mà để lắng nghe những tâm sự và chia sẻ với họ những vấn đề trong cuộc sống khi mà hoàn cảnh mỗi người khác nhau. Không phải ai cũng có được cuộc sống êm đềm sau ngày đất nước hòa bình. Có những nữ tù binh không chồng không con bởi sau khi ra tù thì cũng đã lỡ thì, kèm với bệnh tật từ những đòn tra tấn. Họ sống trong tuổi già cô lẻ, đau yếu. Hay có người cựu tù Côn Đảo giờ còn phải vất vả mưu sinh...".

Bên cạnh công việc tại Ban Liên lạc cựu tù chính trị và tù binh TPHCM, bà Đoàn Lê Phong còn giữ vai trò Phó Chủ tịch Hội Phụ nữ Từ thiện TPHCM - Phụ trách công tác trẻ em. Bà chăm lo cho các mái ấm của trẻ kém may mắn, cơ nhỡ của Hội Phụ nữ Từ thiện TPHCM, vận động để hỗ trợ cho các cháu có điều kiện ăn học, phát triển, bước vào hòa nhập với xã hội vững vàng. Vì thế mỗi khi bà xuất hiện ở mái ấm thì các cháu đều chạy đến ôm riết, gọi thân thương là "ngoại Phong". Những đứa trẻ mà mỗi ánh mắt, mỗi vòng tay của các cháu đều là niềm hạnh phúc đối với nữ cựu tù chính trị Đoàn Lê Phong, dù ở tuổi nghỉ hưu nhưng chưa ngừng cống hiến cho xã hội.

Thay vì nghỉ ngơi, an dưỡng thì nữ cựu tù chính trị Đoàn Lê Phong lựa chọn tiếp tục cống hiến cho xã hội, mà cụ thể là những đồng đội và các cháu thiếu nhi kém may mắn. Bà chia sẻ rằng, dù làm việc không lương nhưng nó mang lại sự bận rộn và niềm vui cho tuổi về hưu. Chỉ mong sao, một mặt càng hỗ trợ được thêm nhiều các cựu tù chính trị, tù binh tại TPHCM hoàn tất được hỗ trợ chính sách, được trợ giúp khó khăn... Mặt khác, tìm kiếm thêm nhiều sự giúp đỡ để cho các trẻ em ở mái ấm ăn học và trưởng thành, đó một phần ý nghĩa cuộc sống mà bà đã chọn.