Trong bối cảnh diễn biến không thuận lợi của thị trường xuất khẩu lúa gạo, triển khai nhanh chóng những chỉ đạo quan trọng của Chính phủ, đẩy nhanh toàn diện các giải pháp thúc đẩy sản xuất, tiêu thụ và xuất khẩu gạo Việt Nam năm 2019, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN), Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công thương, các hiệp hội ngành hàng đồng chủ trì, tổ chức Hội nghị “Thúc đẩy sản xuất tiêu thụ lúa gạo Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL)”. Hội nghị cũng nhằm triển khai những chủ trương chính sách của Đảng, Chính phủ về việc đẩy mạnh tái cơ cấu ngành lúa gạo Việt Nam thích ứng với hội nhập quốc tế, đặc biệt trao đổi, đánh giá tình hình, cùng các bộ, ngành liên quan tập trung các giải pháp thúc đẩy toàn diện sản xuất, xuất khẩu lúa gạo trước mắt cũng như lâu dài, giải quyết các nút thắt của ngành gạo (sản xuất, cơ chế tín dụng, thương mại, khoa học công nghệ…) cũng như duy trì sự tích cực của xuất khẩu gạo trong những năm vừa qua.
Nông dân thấp thỏm chờ “giải cứu”
Nông dân các huyện phía Tây của tỉnh Tiền Giang bắt đầu thu hoạch lúa Đông Xuân, tuy nhiên, do giá lúa ở mức thấp và bị thương lái ép giá nên nông dân lo lắng. Những ngày này, nhiều cánh đồng lúa chín vàng rục ở Hậu Giang vẫn chưa được thu hoạch vì không có thương lái vào mua khiến nhiều người nông dân đứng ngồi không yên. Tại Sóc Trăng có hơn 190.000 ha lúa vụ đông xuân nhưng cũng mới thu hoạch được khoảng 35%, hiện bắt đầu vào vụ thu hoạch rộ, so với cùng kỳ năm ngoái, giá lúa giảm 800-1.000 đồng/kg. Hay An Giang, Cần Thơ, những vựa lúa lớn của cả nước cũng đang đứng trước tình cảnh "Lúa chín rục ngoài đồng nhưng tiêu thụ khó khăn".
Trong tháng đầu của năm nay, khối lượng gạo xuất khẩu ước đạt hơn 370 nghìn tấn với giá trị đạt 167 triệu USD, giảm hơn 24% về khối lượng và 30% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái. Thị trường lớn nhất là Trung Quốc chững lại. Một số thị trường khác vẫn chưa có dấu hiệu khởi sắc; hoạt động xuất khẩu gạo của Việt Nam vẫn đang phải đối mặt với những khó khăn, thách thức trong bối cảnh thương mại gạo toàn cầu vẫn tiềm ẩn những biến động khó lường. Theo Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nguyễn Xuân Cường, việc ký kết hợp đồng xuất khẩu gặp nhiều khó khăn, trở ngại hơn các năm trước, chưa được công bố kịp thời nên thương lái thu mua chưa nhiều. Cùng với đó, một số nước nhập khẩu gạo thông tin sẽ thu mua chậm hơn so với các năm trước.
Agribank sẵn sàng đáp ứng vốn cho sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm lúa gạo
Với những nỗ lực của toàn hệ thống ngân hàng, thời gian qua, đầu tư tín dụng vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn cũng như lúa gạo đã có sự tăng trưởng rõ rệt, đảm bảo đáp ứng kịp thời vốn cho người dân, doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh xuất khẩu lúa gạo. Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) Lê Minh Hưng khẳng định lúa gạo là ngành sản xuất chính trong lĩnh vực nông nghiệp của Việt Nam nói chung, Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) nói riêng, do vậy, ngành ngân hàng cam kết sẵn sàng đáp ứng đủ vốn để đáp ứng nhu cầu của người dân, doanh nghiệp trong quá trình sản xuất, thu mua, chế biến, tiêu thụ lúa gạo với lãi suất và thời hạn cho vay phù hợp. Bên cạnh đó, NHNN cũng đảm bảo điều hành chính sách tiền tệ (lãi suất, tỷ giá ổn định…) góp phần quan trọng vào ổn định vĩ mô, tạo điều kiện cho người dân, doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh.
Agribank luôn xác định nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm là thực hiện chính sách "Tam nông" của Đảng và Nhà nước giao và thực tế luôn giữ vai trò chủ lực, nòng cốt, đi đầu trong việc thực hiện đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước trong sự nghiệp phát triển kinh tế xã hội đất nước, đặc biệt là lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, nông dân. Xác định được mục tiêu nâng cao giá trị lúa gạo, năm 2019, ngành lúa gạo tiếp tục tập trung đi theo hướng sản xuất bền vững, tăng sản xuất các giống lúa chất lượng để nâng cao chất lượng, giá trị tại thị trường trong nước và xuất khẩu. Theo đó, nhu cầu vay vốn để nâng cấp công nghệ nhằm nâng cao chất lượng và công suất chế biến gạo tăng cao. Tính đến thời điểm hiện tại, Agribank đã triển khai đăng ký vay vốn cho các doanh nghiệp lớn, với số tiền gần 1.200 tỷ đồng, trong đó tâp trung tại một số doanh nghiệp như: Tổng Công ty Lương thực miền Nam Vinafood 2; Công ty Thành Tín Sóc Trăng; Công ty Tân Long, Công ty TNHH Tiến Phát Long, Công ty TNHH Phương Thanh; Công ty TNHH MTV Phước Lộc Thiên Hộ,…
Agribank luôn ủng hộ chính quyền địa phương, các doanh nghiệp địa phương vượt khó vươn lên. Đối với thị trường tín dụng của 13 tỉnh Đồng Bằng Sông Cửu Long, huy động vốn của Agribank đạt 150 nghìn tỷ đồng, cho vay đạt đến 145 nghìn tỷ đồng. Tính đến cuối tháng 01/2019, dư nợ cho vay của toàn ngành ngân hàng đối với ngành lúa gạo đạt khoảng 100.000 tỷ đồng (trong đó ĐBSCL đạt 50.000 tỷ, chiếm khoảng 50%). Trong đó, dư nợ cho vay ngành lúa, gạo tại khu vực Tây Nam Bộ là 12.822 tỷ đồng với 50.241 khách hàng, chiếm 50% dư nợ cho vay ngành lúa, gạo của Agribank. Chủ tịch Trịnh Ngọc Khánh khẳng định: "Agribank cam kết đảm bảo hạn mức tín dụng cho nông nghiệp, hoàn thiện các phương thức, cách thức cho vay, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người dân trong tiếp cận vốn. Tôi hy vọng Hội nghị sẽ đưa ra được nhiều giải pháp hỗ trợ người nông dân, hy vọng những năm tiếp theo, chất lượng lúa gạo sẽ được nâng cao, được mùa nhưng không rớt giá, thu mua ổn định và xuất khẩu ổn định."
Cần nhiều giải pháp đồng bộ để phát triển bền vững ngành lúa gạo
Cũng trong khuôn khổ Hội nghị, thực hiện chỉ đạo của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Lê Minh Hưng tại Hội nghị “Thúc đẩy sản xuất, tiêu thụ lúa gạo Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL)”, ngay chiều ngày 26/2, Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú đã chủ trì Hội nghị “Ngành Ngân hàng thúc đẩy cho vay sản xuất, tiêu thụ lúa gạo ĐBSCL” với tinh thần trách nhiệm và quyết tâm chính trị cao nhất của ngành Ngân hàng nhằm tạo điều kiện, hỗ trợ doanh nghiệp, người dân trong sản xuất, chế biến, tiêu thụ, xuất khẩu lúa gạo, đồng thời cho thấy ngành Ngân hàng luôn đồng hành, chia sẻ khó khăn, cùng bà con nông dân.
Phát biểu tại Hội nghị, Ông Đào Minh Tú nhấn mạnh: Thống đốc đã chỉ đạo các NHTM chủ động tiếp cận các thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo để nắm bắt khó khăn, vướng mắc của Doanh nghiệp, qua đó, xem xét cơ cấu lại thời hạn trả nợ, tiếp tục xem xét cho vay mới để tháo gỡ khó khăn cho người dân, doanh nghiệp lúa gạo. Để thúc đẩy sản xuất tiêu thụ lúa gạo nói chung và tại Khu vực ĐBSCL nói riêng, ngoài các giải pháp nên trên, ngành ngân hàng sẽ tiếp tục đẩy mạnh triển khai có hiệu quả chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp nông thôn, các chương trình tín dụng ưu đãi đặc thù của Chính phủ để hỗ trợ sản xuất cho người dân, đặc biệt sẽ phối hợp UBND các tỉnh vùng ĐBSCL, các Bộ, ngành liên quan, Hiệp hội lương thực Việt Nam đẩy mạnh cho vay liên kết, ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp, đồng thời cần những giải pháp căn cơ khác góp phần phát triển bền vững ngành lúa gạo của Việt Nam.
Tại Hội nghị, các ý kiến thảo luận cho thấy, vốn tín dụng không phải là vấn đề vướng mắc, khó khăn ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm lúa gạo, mà vấn đề đặt ra là cung - cầu thị trường, về thị trường tiêu thụ, tổ chức sản xuất… đối với sản phẩm lúa gạo. Thực tế, hoạt động xuất khẩu lúa gạo đang gặp nhiều khó khăn, thách thức từ các thị trường xuất khẩu truyền thống cũng như sự cạnh tranh mạnh mẽ giữa các nước xuất khẩu gạo. Để góp phần cùng các Bộ ngành, địa phương liên quan hỗ trợ, đẩy mạnh sản xuất, xuất khẩu lúa gạo, ngành ngân hàng với vai trò là kênh cung ứng vốn chủ đạo cho lĩnh vực này cũng cần vào cuộc quyết liệt với hệ thống các giải pháp đồng bộ và hiệu quả hơn. Ông Phạm Toàn Vượng, Phó Tổng Giám đốc Agribank tham dự hội nghị, chia sẻ những khó khăn với Doanh nghiệp, đặc biệt trong điều kiện thị trường có nhiều biến động. Ông khẳng định Agribank quán triệt quan điểm chỉ đạo của Chính phủ, NHNN về đảm bảo cung ứng đủ vốn cho DN thu mua, tạm trữ, xuất khẩu, tiêu thụ lúa gạo. Tiếp tục tập trung nguồn vốn để đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn của thương nhân sản xuất, kinh doanh thóc, gạo, người sản xuất lúa với thời hạn và lãi suất hợp lý.
Phát biểu tổng kết Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường cho biết, tới đây, ngành nông nghiệp sẽ tổng kết chương trình an ninh lương thực, chủ động báo cáo các cấp, nghiên cứu đánh giá, đề xuất giảm diện tích trồng lúa, tổ chức sản xuất các cây trồng khác có thể đưa lại lợi nhuận hơn. Đồng thời, để có thể phát triển bền vững nông nghiệp, trong đó có ngành lúa gạo cần, thực hiện tái cơ cấu 3 mũi nhọn: khâu sản xuất (trong đó có tập trung mô hình liên kết, đưa tiến bộ khoa học sản xuất, đảm bảo chất lượng con giống); khâu chế biến (đầu tư khoa học vào chế biến); tổ chức thị trường. Bên cạnh đó cần sự quyết tâm vào cuộc của các cấp Bộ ngành, doanh nghiệp, người dân…
Với những thông điệp mang tới Hội nghị quan trọng này của các cấp Bộ ngành trung ương và địa phương, sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Chính phủ, của các đồng chí Lãnh đạo các Bộ, sự vào cuộc mạnh mẽ của các địa phương vùng ĐBSCL, đông đảo các doanh nghiệp, hiệp hội, Hội nghị hứa hẹn mang lại những cơ hội hợp tác nhằm thúc đẩy việc phát triển sản xuất và tiêu thụ, xuất khẩu gạo trong thời gian tới.