Báo động tình trạng trẻ hóa ung thư đại trực tràng

"Ngòi nổ" âm thầm

Theo thống kê từ GLOBOCAN năm 2022, Việt Nam ghi nhận hơn 16.000 ca mắc mới, tương đương 46 ca/ngày và trên 8.400 ca tử vong do ung thư đại trực tràng, nghĩa là cứ 2 người mắc thì có 1 người không thể qua khỏi. 

Đây là căn bệnh xếp thứ 4 về tỷ lệ mắc và thứ 5 về tỷ lệ tử vong trong các loại ung thư phổ biến tại nước ta. Đáng chú ý, tỷ lệ bệnh nhân dưới 50 tuổi đã tăng 45% kể từ năm 1995. 

Điều này cho thấy, ung thư đại trực tràng không còn là "bệnh của tuổi già", mà đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến người trong độ tuổi lao động, thậm chí cả những người mới bước qua tuổi 20.

Tại một tọa đàm chuyên đề được tổ chức mới đây, PGS.TS.BS Vũ Văn Khiên, Tổng Thư ký Hội Khoa học Tiêu hóa Việt Nam, chia sẻ: "Chúng tôi ghi nhận không ít trường hợp ung thư đại trực tràng được phát hiện ở người trẻ mà không có bất kỳ triệu chứng rõ rệt nào. Có người phát hiện bệnh từ mẫu sinh thiết khi đi nội soi định kỳ mà trước đó hoàn toàn khỏe mạnh".

Điều đáng nói là ở người trẻ, căn bệnh này có xu hướng "hung hãn" hơn, phát triển nhanh, dễ xâm lấn và hầu như không có biểu hiện bệnh. Đây chính là lý do khiến nhiều bệnh nhân khi phát hiện ra bệnh thì đã ở giai đoạn tiến triển, rất khó điều trị triệt để. 

Chị Bùi Thị Hải (Hà Nam) đã rất sốc khi ở độ tuổi U40 đang khỏe mạnh, chỉ vài lần đi ngoài ra máu, chị đi nội soi đại tràng, làm sinh thiết và kết luận cho thấy chị bị ung thư ở giai đoạn muộn.

Giải thích về nguyên nhân trẻ hóa, các chuyên gia cho rằng, lối sống đóng vai trò không nhỏ. Thói quen ăn uống thiếu chất xơ, tiêu thụ nhiều thịt đỏ, thực phẩm chế biến sẵn, hút thuốc lá, uống rượu, bia, ít vận động và căng thẳng kéo dài… đang là những "ngòi nổ" âm thầm. 

PGS.TS.BS Phạm Cẩm Phương, Giám đốc Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu, Bệnh viện Bạch Mai, nhận định: "Hiện nay, nhiều người trẻ ăn uống vô tội vạ, làm việc căng thẳng, ngủ không đủ giấc, ngại đi khám sức khỏe định kỳ. Đó là môi trường lý tưởng để ung thư phát triển âm thầm". 

Theo bác sĩ Cẩm Phương, điều quan trọng là phải chủ động tầm soát sớm. Đây là "chìa khóa vàng" trong phát hiện và điều trị thành công ung thư.

Tầm soát từ tuổi 45

Dù bệnh có thể tiến triển âm thầm, ung thư đại trực tràng hoàn toàn có thể điều trị khỏi nếu được phát hiện sớm. "Khi phát hiện ở giai đoạn đầu, tỷ lệ sống sau 5 năm có thể lên tới 90%", bác sĩ Cẩm Phương khẳng định.

Các chuyên gia khuyến nghị, người dân nên bắt đầu tầm soát từ tuổi 45, hoặc sớm hơn nếu có yếu tố nguy cơ như tiền sử gia đình mắc ung thư đại trực tràng, viêm ruột mãn tính, béo phì. Một số dấu hiệu cần lưu ý gồm: rối loạn tiêu hóa kéo dài, thay đổi thói quen đại tiện, phân có máu, đau bụng không rõ nguyên nhân... 

Các phương pháp tầm soát hiệu quả hiện nay bao gồm: nội soi đại tràng, xét nghiệm phân tìm máu ẩn, hoặc xét nghiệm sinh học phân tử như eColon. Những công nghệ đạt chuẩn quốc tế như chuẩn IVD (In Vitro Diagnostic) đã có mặt tại Việt Nam, giúp tăng độ chính xác và giảm xâm lấn cho người đi tầm soát.

Bên cạnh việc phát hiện sớm, điều trị cá thể hóa theo hướng y học chính xác cũng đang là xu hướng điều trị hiện đại giúp nâng cao hiệu quả và giảm tác dụng phụ cho bệnh nhân. Việc xét nghiệm gene trong quá trình điều trị giúp bác sĩ xác định liệu pháp miễn dịch phù hợp, chọn đúng thuốc trúng đích cho từng nhóm bệnh nhân. Đây được xem là bước tiến quan trọng trong điều trị ung thư hiện nay.

Các chuyên gia đều khẳng định, hiện tại không có một biện pháp duy nhất nào phòng tránh được ung thư, nhưng lối sống lành mạnh kết hợp tầm soát định kỳ có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh một cách rõ rệt. 

PGS.TS Vũ Văn Khiên khuyến cáo: "Đừng đợi đến khi cơ thể "lên tiếng" mới hành động. Thời gian là yếu tố sống còn trong điều trị ung thư. Chỉ cần chậm vài tuần, tiên lượng có thể thay đổi hoàn toàn".