Bảo hiểm y tế bổ sung: Nếu thiếu sự điều phối, giám sát sẽ dễ phát sinh tiêu cực

Nội dung trên được đề cập đến trong hội thảo định hướng xây dựng chính sách về bảo hiểm y tế (BHYT) bổ sung, nhằm đa dạng hóa các cơ chế bảo vệ tài chính trong chăm sóc sức khỏe, đáp ứng tốt hơn nhu cầu ngày càng gia tăng của người dân do Bộ Y tế tổ chức sáng 18/12 tại Hà Nội.

Phát biểu tại hội thảo, ông Nguyễn Mạnh Hà, Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế nhấn mạnh, BHYT hiện nay giữ vai trò là một trong những trụ cột quan trọng nhất của hệ thống an sinh xã hội. BHYT không chỉ là công cụ tài chính công chủ yếu trong chăm sóc sức khỏe mà còn là nền tảng bảo đảm công bằng, hiệu quả và bền vững trong công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Mạnh Hà, trong những năm qua, tỷ lệ bao phủ BHYT tại Việt Nam không ngừng được mở rộng, dự kiến năm 2025 đạt trên 95% dân số. Quyền lợi của người tham gia BHYT ngày càng được mở rộng, chất lượng khám chữa bệnh BHYT từng bước được nâng cao, giúp người dân có cơ hội tiếp cận nhiều dịch vụ y tế hiện đại, kỹ thuật cao ngay trong nước.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, hệ thống tài chính y tế vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức. Tỷ lệ chi trả trực tiếp từ tiền túi của người dân cho khám chữa bệnh còn ở mức cao; nguy cơ nghèo hóa do bệnh tật, đặc biệt đối với các nhóm yếu thế, người mắc bệnh mạn tính, bệnh nặng, điều trị dài ngày vẫn hiện hữu. 

Đáng chú ý, quá trình già hóa dân số diễn ra nhanh chóng đang làm gia tăng áp lực tài chính cho các hộ gia đình và cho toàn bộ hệ thống y tế nếu không có những giải pháp chính sách kịp thời, phù hợp.

Thứ trưởng Nguyễn Mạnh Hà cho biết, chủ trương phát triển BHYT bổ sung đã được Đảng xác định rõ trong nhiều văn kiện quan trọng, nhấn mạnh yêu cầu thí điểm và đa dạng hóa các gói bảo hiểm y tế, trong đó có BHYT bổ sung, nhằm tăng cường khả năng bảo vệ tài chính cho người dân trong chăm sóc sức khỏe.

Chia sẻ tại hội thảo, bà Nguyễn Khánh Phương, Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách Y tế (Bộ Y tế) cho biết, kinh nghiệm quốc tế cho thấy, tại nhiều quốc gia, dù BHYT công hoặc BHYT xã hội giữ vai trò chủ đạo, nhưng BHYT bổ sung vẫn được triển khai rộng rãi nhằm bù đắp những khoảng trống về quyền lợi, mức chi trả hoặc các dịch vụ mà BHYT công chưa bao phủ đầy đủ.

Theo bà Khánh Phương, Việt Nam hoàn toàn có thể nghiên cứu, lựa chọn và xây dựng mô hình BHYT bổ sung phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội, khả năng chi trả của người dân và định hướng phát triển hệ thống y tế của đất nước. 

Nguyên tắc xuyên suốt là lấy người dân làm trung tâm, bảo đảm quyền lợi của người tham gia BHYT, đáp ứng nhu cầu tiếp cận dịch vụ y tế đa dạng và tăng cường bảo vệ tài chính trong chăm sóc sức khỏe.

Bà Khánh Phương cũng nhấn mạnh vai trò then chốt của quản lý nhà nước đối với hoạt động liên kết giữa BHYT xã hội và BHYT tư nhân. Theo đó, cần sớm thiết lập hành lang pháp lý, đưa nội dung BHYT bổ sung vào Luật BHYT sửa đổi; đồng thời ban hành các quy định cụ thể về kiểm tra, thanh tra, giám sát, cung cấp thông tin và bảo vệ quyền lợi người dân, bảo đảm tính minh bạch, chia sẻ quyền lợi và trách nhiệm giữa các bên liên quan.

Từ bài học kinh nghiệm quốc tế và thực tiễn trong nước, bà Khánh Phương cho rằng nhu cầu BHYT tư nhân và BHYT bổ sung sẽ tiếp tục gia tăng khi mức sống được nâng cao và nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng đa dạng. Do đó, nếu thiếu sự điều phối, giám sát và trách nhiệm giải trình rõ ràng của các cơ quan quản lý nhà nước, sẽ dễ dẫn tới chồng chéo quyền lợi, lãng phí nguồn lực xã hội, thậm chí phát sinh các hành vi tiêu cực như "hớt váng", gia tăng phí bảo hiểm hay gian lận.