Giờ là cao điểm mùa ôn thi học kỳ. Tôi vẫn duy trì nguyên tắc 9h tối phải tắt đèn đi ngủ. Xu và Sim năn nỉ là chưa làm bài xong, tôi lườm nguýt một hồi rồi mới cho thêm 30 phút. Rồi 9h30 xua cả 2 vào phòng ngủ, 2 nàng lên giường, mẹ tự tay tắt đèn rồi đi ra làm việc tiếp. 10h30 mẹ vào phòng không thấy Xu đâu, mở cửa phòng tắm thì thấy nàng ấy đang ngồi thu lu trên bồn cầu học bài.
Nàng bảo: "Vì con chưa xong bài, con muốn học tiếp, mà con cũng không muốn mẹ buồn!"
Tôi chưa bao giờ ép con học, chưa bao giờ phải ngó vào Thời khóa biểu của 2 nàng kể từ hồi lớp 1, chỉ toàn xui con là "bớt học lại đi". Việc đó có 1 nửa sự thật là tôi muốn con học ít lại, và 1 nửa sự thật là tôi thấy thói đời nó thế, cái gì càng dồn ép thì càng ngán, càng cấm thì càng ham.
Thực ra vẫn còn cần thêm vài điều kiện khác nữa để con tự giác học.
Ba mẹ con chị Thu Hà. Ảnh: Facebook nhân vật
Một là, hãy để con được nếm hậu quả và chịu trách nhiệm.
Hồi mẫu giáo, tôi đã rất vất vả để đánh thức con và giục đi học đúng giờ. Lay mãi mới dậy, dậy rồi mẹ bế ra WC lại ngồi ở đó nhắm mắt ngủ tiếp. Đánh răng thì ngậm cái bàn chải trong miệng rồi nhắm mắt ngủ nữa. Mẹ thì ba chân bốn cẳng, mắt nhìn đồng hồ, miệng la miệng hét.
Rồi có 1 tuần tôi giao cho ba đưa Xu đi học. Ba thì vô tư, cứ cố tình quên giờ con tới trường. Tôi cắn răng không xông vào can thiệp, kệ cho 2 ba con đi học muộn. Và chỉ vài ngày sau, Xu bị nhà trường phạt liên tục nên Xu luôn là người cài chuông điện thoại để dậy trước, ra đánh răng rửa mặt và lay ba dậy. Tôi rút ra kết luận: Việc học là của con, không phải của mẹ!
Từ đó, hôm nào Xu Sim chậm chạp thì tôi cũng kệ. Học trường công, đi muộn là có một đội quân sao đỏ đứng chắn ngay cổng, ghi tên vào sổ, rồi thầy giám thị quở trách, cô chủ nhiệm phạt, cô hiệu trưởng cũng la nữa... đâu cần mẹ ra tay.
Có lần, sáng ra Xu mắng em Sim, thế là tôi nằm xoài ra giường, bảo: "Sáng nay mẹ buồn lắm, mẹ không chạy xe được, con nghỉ học đi".
Nàng khóc quá trời, năn nỉ hoài tôi mới dậy. Uể oải, đủng đỉnh, lê từng bước ra khỏi phòng, thay đồ rồi lừ đừ chở 2 nàng tới trường, trễ hơn nửa tiết. Tôi biết hôm đó cô giáo sẽ xử 2 nàng sợ rẽ đất.
Xu Sim thích học vì luôn bị đói học. Bài học này tôi học từ bác sỹ Nguyễn Trí Đoàn, muốn trẻ con ăn uống ngon miệng thì hãy để cho tụi nó có cảm giác đói, và muốn đói thì không được nhồi ăn, và không ăn thêm đồ ăn vặt. Trong nhà tôi không có TV, Ipad thì đang trục trặc, điện thoại thì cùi bắp, mẹ thì bận làm việc, thành ra, có mỗi việc học là ... có vẻ vui.
Hai là, hãy để con tận hưởng hạnh phúc của sự hiểu biết.
Việc học toán, học địa lý, hay lịch sử, tập làm văn... kiểu nặng hàn lâm lý thuyết của nhà trường hơi trừu tượng. Nên đợi cho con hiểu được sự đẹp đẽ của toán học thì lâu lắm, tôi không đợi được. Từ hồi mẫu giáo, tôi thường xuyên cho Xu và Sim đi học những khóa học ngắn: làm bánh, làm thiệp, vẽ vời, thể thao, cứu hộ dưới nước...
Xu và Sim mê học cứu hộ dưới nước. Ảnh: Facebook nhân vật
Những khóa học này có cái hay là sau buổi học là thấy kết quả liền. Học thể thao thì mỗi ngày mỗi tiến bộ sờ nắm được, làm bánh thì được cầm kết quả về nhà, học kỹ năng thì được khoe ảnh, được "nổ" với bạn bè.
Rồi tôi hay tha con đi chơi, đi du lịch, rồi đi trải nghiệm bụi bặm. Những chuyến đi về quê, lên rừng xuống biển, đi sang một vùng đất mới là hàng trăm bài học chứa trong đó, rất nhiều trong số đó là những bài học xài được liền, dốt là chịu hậu quả ngay.
Có một người bạn tôi hay cho con đi ra nước ngoài hồi con còn học mẫu giáo. Tôi hỏi 'Bé đã biết gì đâu mà cho đi tốn tiền', anh nói: 'Anh muốn đưa nó ra một vùng ngôn ngữ khác, để nó hiểu được việc học tiếng Anh là để làm gì'. Đúng là sau một vài lần làm người "câm điếc" ở nước ngoài giờ thì cậu bé đó rất tự giác học cho giỏi tiếng Anh!
Ba là, hãy trực quan.
Tôi may mắn có những người bạn rất giỏi giang, thông minh giàu có - những người tự tay làm nên cơ nghiệp. Vậy là những chuyến đi tới nhà họ chơi biến thành những câu chuyện.
Sau khi Xu Sim chạy khắp 650m vuông trong một căn hộ penhouse ở một bán đảo riêng biệt, rồi bơi lội dưới hồ bơi riêng, rồi ăn những loại socola hảo hạng, trong khi 2 nàng đang trầm trồ sao mà nhà cô ấy thích thế, sao hồ bơi đã thế, sao kẹo ngon thế, thì tôi chỉ cần bỏ nhỏ một câu thôi: "Cô ấy học rất giỏi, làm việc cũng rất giỏi, Mẹ thấy cô ấy luôn nỗ lực".
Nhà chỉ có 3 mẹ con, nếu bị trục trặc khi làm việc với thợ thuyền, với các bác giúp việc, với người này người kia, sau khi càm ràm cáu kỉnh với họ thì tôi cũng hay bỏ nhỏ với Xu và Sim: "Mẹ tiếc ghê ấy, giá mà cô ấy/chú ấy, chịu khó học hỏi thì đâu có bị làm sai/ làm hỏng/mất tiền thế này!".
Rồi đồ đạc, máy móc trong nhà, hỏng cái gì tôi cũng không biết làm "Con tính đi, Mẹ không biết!", "Xu ơi, cứu mẹ cái này!", "Sim ơi, con kiến này là loại gì, nó đốt mẹ thì mẹ có chết không?", khi nấu nướng thì "Mẹ làm hỏng cái này rồi, con coi cứu nó đi!", dọn dẹp tôi cũng dở nữa, toàn nhờ 2 nàng google rồi ra tay làm anh hùng cứu mỹ nhân.
Xu Sim được nhìn thấy mình hiểu biết thì mình mạnh mẽ.