CHIẾC MÁY KỲ DIỆU
Janicki Omni Processor không đơn thuần chỉ là một chiếc máy, mà đó là cả một hệ thống xử lý chất thải có những khả năng siêu việt: Nó có thể biến chất thải (cụ thể là phân và nước thải trong hệ thống cống ngầm ở các đô thị) trở thành điện năng, tro và nước sạch. Hệ thống được phát triển bởi Công ty năng lượng sinh học Janicki Bioenergy, với sự tài trợ về tài chính của Bill Gates. Mỗi “mẻ” xử lý chỉ trong khoảng thời gian 5 phút,
mỗi ngày hệ thống có khả năng biến 14 tấn chất thải thành điện và nước uống, phục vụ cho cuộc sống của hàng chục ngàn người.
Hệ thống Omni Processor tại Dakar Hiện “chiếc máy kỳ diệu” này đã hoàn thành, và sẽ được thử nghiệm đầu tiên tại Dakar, thủ đô của Senegal, nơi 1,2 triệu cư dân từ trước đến giờ không được tiếp cận với đường ống dẫn thải mà thay vào đó là chôn lấp chất thải trong những hố đào lớn. Việc cung cấp nước sạch cho người dân ở thành phố này cũng gặp rất nhiều khó khăn, với chỉ khoảng 10% dân số được sử dụng nước sạch. Do đó, thành phố này luôn phải đối mặt với nguy cơ bùng phát các bệnh liên quan đến vệ sinh như dịch tả và sốt thương hàn.
Mặc dù chính quyền thành phố đã điều hàng trăm xe tải mỗi ngày đến các bãi đổ chất thải để chở rác và nước thải tới nơi xử lý, song các mầm bệnh tồn tại trong nước thải vẫn là thách thức số 1 đối với nguồn nước sinh hoạt của người dân ở đây. Chính vì thế, chính quyền Dakar tỏ ra rất hào hứng với dự án do Bill Gates tài trợ, ngay lập tức tiến hành thay thế các nhà máy xử lý chất thải cũ kỹ bằng hệ thống Omni Processor. Theo tính toán, hệ thống này có khả năng xử lý 1/3 lượng nước thải của thành phố và biến chúng thành những sản phẩm hữu ích.
Theo quỹ của Bill Gates, hy vọng đặt ra là Omni Processor sẽ làm giảm chi phí thuê xe tải vận chuyển nước thải và giảm tình trạng người dân phải tự xử lý chất thải theo những cách không an toàn. Hãng Janicki đã chuyển máy Omni Processor đến Dakar hồi đầu năm 2015 để thí điểm. Cũng theo hãng này, phiên bản kế tiếp của chiếc máy thậm chí còn có thể xử lý cả rác bên cạnh nước thải.
Đón dòng nước sau khi được lọc
HƠN 2 TỈ NGƯỜI SẼ ĐƯỢC HƯỞNG LỢI
Bill Gates cho biết, chiếc máy “hoạt động tốt như kỳ vọng”, nhưng vẫn còn một số điểm cần cải thiện. “Chiếc máy cần được thử nghiệm, và không giống như một chương trình máy tính, các máy xử lý vệ sinh không thể được kiểm nghiệm tại bàn giấy. Thực tế có rất nhiều vấn đề. Ví dụ, bạn phải tìm đúng người có thể vận hành máy. Bạn phải làm việc với chính quyền địa phương và chính phủ, cũng như xem xét phản ứng của dư luận”, Bill Gates cho biết.
Để chứng minh cho sự “thành công bước đầu” này, Bill Gates đã đích thân uống cốc nước được lấy trực tiếp từ hệ thống xử lý Omni Processor - loại nước được xử lý từ… phân! Ông cho biết rằng, thứ nước này “chẳng khác gì những chai nước suối” mà các tỉ phú như ông vẫn thường dùng mỗi ngày.
Cũng theo Bill Gates, mục tiêu tối thượng của dự án này là “Hệ thống xử lý Omni Processor phải rẻ hơn việc thuê xe tải chở rác, giảm vai trò của con người trong việc xử lý rác thải. Trên hết là giúp cải thiện được môi trường sống cho đông đảo người dân ở những vùng luôn khó khăn về nguồn nước sạch nhưng lại dư thừa các loại chất thải”.
Tỉ phú Bill Gates (phải) cùng cộng sự uống nước lọc từ hệ thống Omni Processor
Người giàu nhất thế giới này cũng tin rằng, hệ thống này có thể hỗ trợ một phần cho hơn 2 tỉ dân trên thế giới đang thiếu các biện pháp vệ sinh thích hợp để loại bỏ chất thải và mầm bệnh khỏi cuộc sống của họ.
Tuy vậy, một trong những vấn đề lớn mà Bill Gates cùng nhà phát triển và các cộng sự cần tiếp tục đầu tư nghiên cứu để giải quyết, đó là giá thành của sản phẩm. Hiện thời, giá của hệ thống Omni Processor đang ở mức 1,5 triệu USD cho phiên bản thử nghiệm đầu tiên, còn bản thương mại thì có giá tới 2-4 triệu USD. Nếu đặt số tiền này vào bối cảnh mà hệ thống Omni Processor cần phục vụ - nơi đa số là người dân nghèo ở mức cùng cực nhất trên thế giới - thì sẽ thấy rõ sự bất tương xứng.
Bill Gates từng tuyên bố rằng, ông không triển khai dự án này nhằm mục đích lợi nhuận. Mọi người hoàn toàn có thể tin vào lời tuyên bố đó, bởi từ trước tới giờ, ông vẫn được coi là một trong những nhà từ thiện có những đóng góp to lớn nhất trong số những người giàu có hàng đầu thế giới. Vì thế, cũng có đủ cơ sở để tin rằng, trong tương lai, những hệ thống Omni Processor sẽ có giá rẻ hơn nhiều so với mức hàng triệu USD hiện thời, sẽ thực sự trở thành “cứu tinh” cho hàng tỉ người đang đứng trước nguy cơ bị khô khát và ô nhiễm nghiêm trọng ở nhiều nơi trên thế giới.
