Biến thể XBB gây bệnh Covid-19 mới được phát hiện nguy hiểm như thế nào?

Mới đây, kết quả giải trình tự gene từ Tổ chức OUCRU (Đơn vị nghiên cứu lâm sàng Đại học Oxford) phối hợp với Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP HCM thực hiện đối với các mẫu bệnh phẩm Covid-19 cho thấy, có 3 mẫu là biến thể XBB. Đây là biến thể phụ của chủng Omicron, gây bệnh Covid-19. Vậy, biến thể này nguy hiểm như thế nào, có khả năng gây thành dịch hay không là câu hỏi được dư luận quan tâm.

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), XBB là một biến thể thuộc chủng Omicron đã lưu hành tại 35 quốc gia trên thế giới từ tháng 10/2022. Tại khu vực châu Á, biến thể này đã xuất hiện tại Singapore, Ấn Độ…

WHO cũng cho biết, qua giải trình tự gene cũng đã phát hiện ra biến thể phụ XBB.1.5. Đây là một nhóm phụ của XBB. Biến thể phụ XBB.1.5 đã xuất hiện tại 25 quốc gia trên thế giới (Mỹ, các nước Châu Âu, Hàn Quốc…). Tuy nhiên, biến thể XBB.1.5 chưa xuất hiện ở Việt Nam.

WHO cũng cho biết, hiện chưa có bằng chứng cho thấy biến thể phụ XBB và XBB.1.5 gây bệnh nặng hơn so với các biến thể khác của Omicron.

Sở Y tế TP HCM cho rằng, tại Việt Nam, do sự gia tăng giao lưu đi lại của người dân vào dịp lễ, Tết nên sự xuất hiện của biến thể phụ XBB.1.5 trong thời gian tới là khó tránh khỏi.

PGS.TS Đỗ Văn Dũng, Trưởng Khoa Y tế công cộng, Trường ĐH Y Dược TP HCM cho hay XBB thuộc biến thể Omicron xuất hiện từ việc tái tổ hợp của các biến thể phụ BA.2.10.1 và BA.2.75.

Các nghiên cứu ban đầu cho thấy biến thể phụ này không làm tăng độc lực của virus nhưng có khả năng lẩn tránh miễn dịch một phần. Vì vậy, các biến thể phụ này làm tăng nguy cơ tái nhiễm Covid-19 ở người đã từng nhiễm với các biến chủng Covid-19 cũ. Tuy nhiên, có thể sẽ không gia tăng nguy cơ tái nhiễm ở người đã bị nhiễm các biến chủng Omicron. "Dù các biến chủng XBB có hiện tượng lẩn tránh miễn dịch, nhưng khả năng xâm nhập vào tế bào bị kém hơn. Vì vậy, khả năng lây lan của biến chủng XBB bị giảm hơn so với các biến chủng Omicron khác", PGS. Đỗ Văn Dũng nói.

Đẩy mạnh tiêm vaccine Covid-19

Theo Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), thời gian gần đây, dịch Covid-19 trên thế giới vẫn diễn biến phức tạp. WHO cũng đã cảnh báo về sự lưu hành hơn 500 biến thể phụ của Omicron, có khả năng lây truyền cao và tránh được hệ miễn dịch. WHO đánh giá thế giới vẫn đang trong giai đoạn đại dịch và cảnh báo về những biến thể mới của virus SARS-CoV-2 có thể làm cho dịch Covid-19 trở nên phức tạp và gia tăng trở lại.

Để phòng chống dịch Covid-19, Bộ Y tế yêu cầu cơ quan chuyên môn tiếp tục theo dõi chặt chẽ tình hình dịch, nhất là sự xuất hiện của các biến thể mới; thường xuyên đánh giá, phân tích tình hình và các yếu tố nguy cơ; chủ động xây dựng các kịch bản, phương án ứng phó và triển khai đáp ứng với mọi tình huống có thể xảy ra của dịch; kịp thời cập nhật, bổ sung các hướng dẫn chuyên môn và hỗ trợ địa phương trong phòng, chống dịch Covid-19.

Đối với các biện pháp chống dịch, Bộ Y tế cho rằng vaccine vẫn là biện pháp quan trọng trong phòng. Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn một bộ phận lớn người dân vẫn chưa ủng hộ và đồng thuận tiêm chủng do lo ngại về tác dụng phụ, phản ứng sau tiêm, chất lượng và hiệu quả của vaccine. Vì thế, tỷ lệ tiêm mũi 3, mũi 4 tại một số tỉnh, thành còn thấp. Hiện có khoảng 13 triệu người từ 18 tuổi trở lên thuộc nhóm đối tượng cần tiêm bổ sung đã được tiêm mũi bổ sung. Trong đó, nhiều người không tiếp tục đi tiêm mũi nhắc lần 1 vì cho rằng chỉ cần tiêm 3 mũi là đủ.

Bộ Y tế yêu cầu các cơ quan chuyên môn và các địa phương chỉ đạo, đôn đốc, hỗ trợ địa phương đẩy nhanh tiêm vaccine phòng Covid-19, nhất là mũi 3, mũi 4 cho người từ 12 tuổi trở lên; Đồng thời, tăng cường tiêm chủng phòng Covid-19 cho trẻ em theo mục tiêu của Chính phủ đã đề ra, bảo đảm an toàn, khoa học, hiệu quả.

Trước đó, tại Chỉ thị 06/CT-BYT về tăng cường công tác y tế dịp Tết Nguyên đán Quý Mão 2023, Bộ trưởng Bộ Y tế yêu cầu thủ trưởng đơn vị thuộc, trực thuộc Bộ Y tế, Giám đốc Sở Y tế các tỉnh, thành tuyệt đối không chủ quan, lơ là, mất cảnh giác trước dịch bệnh. Các đơn vị liên quan cần chủ động triển khai, thực hiện các biện pháp phòng chống dịch theo hướng dẫn.