Bỏ hủ tục, xây dựng nếp sống mới ở Bản Thẳm

Kiên trì tuyên truyền để xóa bỏ những hủ tục không còn phù hợp

Trong dòng chảy của đời sống hiện đại, việc mạnh dạn loại bỏ những hủ tục lạc hậu, không còn phù hợp, đồng thời xây dựng nếp sống mới văn minh đã trở thành yêu cầu tất yếu đối với cộng đồng Bản Thẳm.

Theo anh Lò Văn Ón, Bí thư Chi bộ Bản Thẳm, quá trình thay đổi ấy không diễn ra đột ngột mà là cả một chặng đường dài, được bắt đầu từ công tác tuyên truyền, vận động trong Chi bộ, rồi từng bước lan tỏa đến mỗi hộ dân. 

Trong các buổi sinh hoạt Chi bộ, nội dung vận động xóa bỏ hủ tục, thực hiện nếp sống mới luôn được đưa ra trao đổi thường xuyên. Đảng viên là những người đi đầu, gương mẫu thực hiện để tạo sức lan tỏa trong cộng đồng.

“Về cơ bản, bà con dân tộc Lự trong bản hiện nay đã bỏ được nhiều hủ tục không tốt. Các chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước đều được bà con chấp hành nghiêm túc”, anh Ón chia sẻ.

Một thay đổi rõ nét là trong tổ chức tang ma. Trước đây, mỗi đám tang thường kéo dài từ 2 đến 3 ngày, gây tốn kém, ảnh hưởng đến sinh hoạt và lao động của gia đình cũng như cộng đồng. Nay, theo nếp sống mới, tang lễ được rút gọn trong 1 ngày, vẫn đảm bảo sự trang nghiêm nhưng phù hợp hơn với điều kiện thực tế.

Bên cạnh đó, nhiều hủ tục tồn tại lâu đời cũng đã được xóa bỏ. Điển hình như tục “làm lý”, còn gọi là “tục toán”, không cho người ngoài vào bản trong một số thời điểm, nay đã không còn áp dụng. Những rào cản vô hình từng khiến đời sống sinh hoạt, giao lưu của người dân gặp nhiều khó khăn đã được thay thế bằng tư duy cởi mở, hòa đồng hơn.

Trong cưới hỏi, thay vì những quy định cứng nhắc, rườm rà, các gia đình nay chủ động bàn bạc, thống nhất, lựa chọn hình thức tổ chức gọn nhẹ, phù hợp với điều kiện kinh tế và hoàn cảnh của từng nhà.

Tuy nhiên, theo anh Ón, vẫn còn một số tập tục cần thêm thời gian để thay đổi, như quan niệm không đưa người không may mất do tai nạn bên ngoài bản về nhà. 

Đây là những vấn đề Chi bộ tiếp tục kiên trì tuyên truyền, vận động, nhằm từng bước tháo gỡ những rào cản trong nhận thức, giúp bà con hiểu rằng sự sẻ chia, đùm bọc mới chính là giá trị cốt lõi của cộng đồng.

Giữ gìn bản sắc, phát huy văn hóa trong nếp sống mới

Song song với việc loại bỏ hủ tục, Bản Thẳm đặc biệt chú trọng giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Lự. Theo anh Lò Văn Ón, xây dựng nếp sống mới không đồng nghĩa với việc đánh mất truyền thống mà là biết chắt lọc, gìn giữ những giá trị tốt đẹp.

Trang phục truyền thống của người Lự vẫn được bà con sử dụng trong sinh hoạt cộng đồng và các dịp lễ hội. Nghề dệt vải thủ công, một nét văn hóa đặc trưng được duy trì thường xuyên, không chỉ phục vụ nhu cầu sinh hoạt mà còn góp phần truyền dạy cho thế hệ trẻ hiểu và trân trọng di sản của cha ông.

Trong những dịp lễ lớn của đất nước hay các sự kiện của bản, đội văn nghệ quần chúng lại rộn ràng với các tiết mục hát dân ca, múa truyền thống. Những ông, bà cao tuổi vẫn say sưa hát đối đáp, hát giao duyên; tiếng sáo hòa cùng lời ca mộc mạc tạo nên không gian văn hóa đậm đà bản sắc Lự.

Đáng chú ý, từ một “bản văn hóa”, Bản Thẳm nay đã từng bước trở thành điểm đến của du lịch cộng đồng. Dù chưa đặt nặng mục tiêu phát triển du lịch quy mô lớn, nhưng việc đón khách đến tìm hiểu đời sống, văn hóa đã mở ra hướng đi mới cho người dân. Theo anh Ón, Chi bộ Bản Thẳm và các cấp chính quyền xác định rõ: Phát triển du lịch phải gắn với bảo tồn văn hóa, không chạy theo hình thức, càng không làm mai một bản sắc dân tộc.

Lối vào Bản Thẳm

“Bản sắc văn hóa của dân tộc Lự là giá trị không thể đánh mất. Chi bộ xác định phải duy trì thường xuyên, lâu dài, coi đó là nền tảng để phát triển”, anh nhấn mạnh.

Từ những chuyển biến trong nếp nghĩ, cách làm, Bản Thẳm hôm nay đang dần khoác lên mình diện mạo mới, văn minh hơn, tiến bộ hơn nhưng vẫn đậm đà bản sắc. Hành trình bỏ hủ tục, xây dựng nếp sống mới của đồng bào dân tộc Lự nơi đây là minh chứng sinh động cho sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, một con đường phát triển bền vững bắt đầu từ sự đồng thuận và quyết tâm của chính cộng đồng.