Bỏng axit rất nguy hiểm vì nhẹ gây bỏng, nặng có thể gây thương tật vĩnh viễn và đặc biệt đều để lại di chứng sẹo.
Có rất nhiều loại acid , thông thường, có 3 loại axit vô cơ mạnh thường gây bỏng đó là axit sunfuric (H2SO4), axit nitric (HNO3) và axit clohidric (HCl). Đây đều là các axit có tính oxy hóa mạnh, nhất là ở nồng độ đậm đặc, nó sẽ gây bỏng và tổn thương nhanh chóng nếu tiếp xúc trực tiếp với chúng qua da. Theo các chuyên gia, do tính chất oxy hóa mạnh nên khi tác động lên cơ thể, axit phá hủy cấu trúc mô như da, mỡ, gân, cơ… gây hoại tử từ ngoài vào trong theo cơ chế đông vón protein của cơ thể.
Có thể phân biệt được một số vết bỏng do các loại axit khác nhau gây nên dựa vào hình dạng vết thương. Axit sunfuric làm da bị xám màu rồi chuyển sang màu nâu, vẩy kết khô chắc, lõm so với da lành. Axit nitric gây ra vết thương màu vàng rồi chuyển dần thành màu sẫm. Axit clohidric tạo những vết thương có màu vàng nâu. Nhưng có một điểm chung, các vết bỏng sau khi lành lại sẽ gây ra di chứng sẹo lồi, sẹo co kéo, đặc biệt ở trẻ em.
Bất cứ bộ phận nào của cơ thể tiếp xúc trực tiếp với 3 loại axit trên đều sẽ bị tổn hại. Nếu bị tạt axit đậm đặc vào phần đầu, axit có thể gây bỏng sâu, ăn mòn và phá hủy một phần hộp sọ, tóc biến mất và phần da đầu chỗ đó không bao giờ mọc lại nữa; đối với tai, mũi, tiếp xúc với axit có thể gây ra điếc, mũi teo tóp, biến dạng, lỗ mũi đóng kín hoàn toàn. Trường hợp axit bắn vào mắt, miệng, nạn nhân có thể mất hoàn toàn đôi môi, mí mắt bị đốt cháy hay biến dạng, bỏng võng mạc, nguy cơ mù lòa rất cao.
Vì vậy, để hạn chế tối đa những thương tổn, khi bị hóa chất gây bỏng, tổn thương da, hãy làm theo các bước sau:
Axit dính trên da
- Việc đầu tiên cần làm là loại bỏ nguyên nhân gây bỏng bằng cách: Rửa sạch axit ra khỏi bề mặt da dưới vòi nước lạnh trong 15 phút trở lên. Nếu hóa chất gây bỏng là chất dạng bột như vôi, hãy làm sạch khô trước khi rửa.
 |
| Rửa sạch hóa chất ra khỏi bề mặt da dưới vòi nước lạnh trong 15 phút trở lên. Ảnh minh hoạ. |
 |
| Che phủ vùng bỏng bằng gạc khô. Ảnh minh hoạ. |
- Đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được xử trí các bước tiếp theo.
Axít bắn vào mắt
- Khi bị hóa chất bắn vào mắt, sẽ gây đau đớn và hoảng loạn cho người bị nạn. Vì vậy, việc đầu tiên cần làm là trấn tĩnh người bị nạn. Tuyệt đối không được dụi mắt, vì dụi mắt có thể gây tổn thương thêm cho mắt dẫn đến tăng nguy cơ mù loà.
- Không cho bất kì thứ gì ngoài nước hoặc nước muối sinh lý để rửa vào mắt. Tốt nhất hãy đến vòi nước và ghé mắt vào cho vòi nước chảy nhẹ nhẹ liên tục trong thời gian ít nhất là 15 phút, sau đó chuyển đến bệnh viện gần nhất.
 |
| Ghé mắt vào vòi nước chảy nhẹ liên tục trong thời gian 15 phút. Ảnh minh hoạ. |
- Với trẻ em, tốt nhất là cho trẻ nằm trong bồn tắm hoặc ngửa đầu vào bồn rửa, phun nhẹ nước lên trán ở bên mắt bị dính hóa chất hoặc vào chỗ sống mũi giữa hai mắt.
- Nếu người bị nạn có đeo kính áp tròng thì phải tháo ngay kính áp tròng ra ngay.
- Đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất.
Việc cần tránh khi sơ cứu
- Không cố gắng cởi phần quần áo dính với vết bỏng nặng. Vì như thế đau đớn, làm lột phần da thịt theo và làm tăng nguy cơ nhiễm trùng vết thương.
- Không ngâm vết thương trong nước. Vết thương do axit gây ra rất dễ bị nhiễm trùng, do đó việc rửa sạch vết thương cần thực hiện dưới dạng vòi nước không nhâm trực tiếp trong nước.
- Không được sử dụng đá chườm lên vết thương. Nó có thể làm tổn thương da và gây bỏng kép do đang ở trạng thái nhiệt độ mô quá nóng giờ chuyển sang lạnh đột ngột.
- Không sử dụng khăn lau có sợi. Các sợi có thể dính vào vết bỏng và gây đau đớn cho nạn nhân khi lấy ra và cũng làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn vào vết thương.
- Không bóp hay làm vỡ các bong bóng nước vì sẽ làm tăng nhiễm trùng cho người bị bỏng.
- Không sử dụng bơ, dầu, kem đánh răng kể cả xà phòng bôi lên vết bỏng. Chúng sẽ dính vào vết thương và gây đau đớn cho nạn nhân, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.
 |
| Sử dụng kem đánh răng bôi lên vết bỏng sẽ làm tăng nguy cơ nhiễm trùng. Ảnh minh hoạ. |
- Không được dùng trà hoặc sút để chế vào vết bỏng vì nhiều người hay lầm tưởng các chất này trung hoà acid. Khi chế những chất này vào sẽ gây ra nhiều phản ứng hoá học khiến bệnh nhân phỏng nặng thêm.