Chi hội trưởng thay đổi nếp nghĩ, nếp sống của phụ nữ bản Tân Hợp

Kiên trì "gieo mầm" đổi thay

Buổi chiều thu, con đường vào bản Tân Hợp (xã Sơn Lâm, tỉnh Nghệ An) rực sáng bởi những khóm hoa mười giờ, cúc, đồng tiền nối dài hai bên. Đám trẻ ríu rít chơi đùa bên tuyến đường sạch sẽ, thẳng tắp, thỉnh thoảng bật cười khúc khích. Trong cái bình yên ấy, ít ai hình dung nơi đây từng có những ngày gian nan: Bản tái định cư với bao lạ lẫm, thiếu thốn và cả những hủ tục níu chân người dân.

Hơn 15 năm trước, khi công trình thủy điện hoàn thành, bà con từ bản Vẽ (Tương Dương cũ) rời quê cũ để về vùng đất tái định cư Sơn Lâm. Nhà cửa còn ngổn ngang, ruộng nương ít ỏi, công việc mới chưa quen, cuộc sống lắm nỗi chênh vênh.

"Ngày ấy, bà con mình vất vả lắm. Thiếu cái ăn, cái mặc, nhưng cái khó nhất là chưa quen cách sống tại nơi ở mới. Tập tục cũ còn nhiều, cưới xin rườm rà, tang ma tốn kém, rác thải thì vứt bừa bãi. Muốn thay đổi không hề dễ", chị Lương Thị Vân - Chi hội trưởng Chi hội phụ nữ bản Tân Hợp nhớ lại.

Trong vai trò Chi hội trưởng phụ nữ, chị hiểu rằng muốn bản làng ổn định, phải bắt đầu từ con người. Người phụ nữ trong gia đình là ngọn lửa giữ ấm nếp nhà. Khi phụ nữ thay đổi, cả gia đình, cả bản sẽ thay đổi. Nghĩ vậy, chị không quản ngại khó khăn, bền bỉ "gõ cửa từng nhà", lắng nghe, chia sẻ, rồi nhẹ nhàng "gieo từng hạt giống mới" vào đời sống bà con.

Công việc lớn nhất chị bắt tay ngay từ những năm đầu là loại bỏ dần hủ tục lạc hậu. Ở việc cưới xin, chị vận động bỏ thách cưới cao, bỏ những lễ lạt tốn kém. Câu nói chị thường nhắc đi nhắc lại: "Cưới để hạnh phúc, chứ không phải để nợ nần". Nhờ vậy, nhiều gia đình trẻ thoát khỏi cảnh vay mượn, bắt đầu đời sống mới nhẹ gánh hơn. Trong tang ma, chị kiên trì cùng già làng, trưởng bản tuyên truyền để bà con thôi tổ chức dài ngày. Người mất được tiễn đưa trang nghiêm, người sống bớt nhọc nhằn.

Bà Lô Thị Cúc, một phụ nữ lớn tuổi trong bản, xúc động nói: "Ngày trước, cưới xin kéo dài, ma chay cũng rườm rà, tốn kém. Nhờ chị Vân vận động mà giờ đơn giản, văn minh hơn, gia đình đỡ vất vả. Người cao tuổi chúng tôi mừng lắm vì con cháu không còn gánh nặng".

Khi văn minh nảy nở từ những việc nhỏ

Giữ cái mới không có nghĩa là quên cái cũ. Chị Vân cùng Chi hội phụ nữ vẫn khuyến khích phụ nữ giữ gìn trang phục truyền thống, dạy con cháu nói tiếng dân tộc, khơi lại làn điệu dân ca. "Bỏ cái lạc hậu, giữ cái đẹp, để mai này con cháu còn nhớ nguồn cội của mình", chị nói giản dị mà chắc nịch.

Không chỉ dừng ở phong tục, chị Vân còn tiên phong trong những phong trào rất cụ thể, gắn với đời sống hằng ngày. Trong đó, mô hình "Biến rác thải thành mô hình sinh kế" là dấu ấn rõ nét nhất.

Thay vì để rác thải ngổn ngang, chị vận động hội viên phân loại, gom rác tái chế bán gây quỹ. "Lúc đầu, chị em ngại lắm. Nhưng khi thấy từ đồng tiền gom rác mua được con giống hỗ trợ gia đình nghèo, ai cũng thấy việc mình làm có ý nghĩa", chị chia sẻ.

Chỉ trong 3 năm, Chi hội Tân Hợp đã đóng góp hơn 15,5 triệu đồng trong tổng quỹ 88 triệu đồng của toàn xã. Từ đó, Hội LHPN đã trao tặng 3 con bò giống, 1 con lợn nái sinh sản, 14 cặp lợn giống cho 20 hội viên khó khăn. Riêng chi hội Tân Hợp được nhận 1 con bò giống sinh sản, 1 cặp lợn giống và nuôi lợn nái sinh sản được 1 lứa 8 con.

Chị Kha Thị Hương - một hộ nghèo trong bản được nhận hỗ trợ bò từ nguồn "Biến rác thải thành con giống" - xúc động chia sẻ: "Nhà tôi nghèo, chưa bao giờ nghĩ sẽ có bò, có lợn giống để nuôi. Tất cả là nhờ chị em phụ nữ làm phong trào, nhờ chị Vân đi đầu trong hoạt động, công tác Hội. Giờ con bò nhà tôi đã sinh sản, coi như có cái vốn làm ăn, thoát cảnh trắng tay".

Sáng nào cũng vậy, khi trời còn mờ sương, người dân đã quen hình ảnh chị Vân xách chổi ra cùng chị em quét con đường bản. Chiều xuống, chị lại ghé thăm từng hộ, nhắc nhở đổ rác đúng giờ, dặn dò chuyện trồng hoa trước ngõ. Có đêm mưa gió, nghe tin gia đình khó khăn vừa sinh con, chị lại đội ô đến động viên, giúp đỡ. Từng việc nhỏ nhặt nhưng đã gắn kết cộng đồng bằng một sự chân tình.

Đi trên những tuyến đường hoa rực rỡ ở bản Tân Hợp hôm nay, người ta dễ cảm nhận tinh thần phụ nữ nơi đây. Đường hoa không chỉ để đẹp, mà còn là minh chứng cho sự đổi thay trong nếp nghĩ, nếp sống.

Bên cạnh làm sạch môi trường, chị còn chăm lo cho đời sống tinh thần của chị em. Chị tham mưu duy trì Câu lạc bộ dân vũ - nơi phụ nữ vừa rèn luyện sức khỏe, vừa tham gia biểu diễn trong ngày hội của bản, của xã. Những bước nhảy rộn ràng, những làn điệu dân ca ngân vang đã làm nên một đời sống mới: Phong phú, tự tin, gắn kết.

Bà Lô Thị Hiền, Chủ tịch Hội LHPN xã Sơn Lâm, nhận xét: "Chị Lương Thị Vân là chi hội trưởng gương mẫu, nhiệt tình, sáng tạo. Không chỉ góp phần giữ gìn bản sắc, chị còn đưa phong trào phụ nữ gắn liền với phát triển kinh tế, môi trường và xây dựng đời sống văn minh. Sự thay đổi của bản Tân Hợp hôm nay có dấu ấn lớn từ tâm huyết của chị".

Người dân bản Tân Hợp tin và nghe theo chị Vân không chỉ vì lời nói, mà bởi cách chị sống. Gia đình chị luôn đi đầu trong phong trào "5 không, 3 sạch", nuôi dạy con ngoan học giỏi, giữ ngõ sạch, trồng hoa trước nhà. "Làm trước rồi nói sau, bà con sẽ tin", chị giản dị nói.

Trong khi bận rộn với công tác Hội, chị Vân vẫn là một người vợ, người mẹ chu đáo. Chồng chị làm nông nghiệp, quanh năm gắn bó với nương rẫy. Hai con của chị - một cháu đang học cấp ba, một cháu học cấp hai - đều chăm ngoan, học giỏi. "Nhiều khi bận việc bản, về đến nhà đã tối, nhưng tôi vẫn cố ngồi với con, kiểm tra các cháu học. Mình bận nhưng không thể để con thiếu sự quan tâm", chị cười hiền.

Gia đình chị cũng chính là tấm gương để bà con tin tưởng. Nhà chị luôn gọn gàng, sạch sẽ, có hàng rào xanh và bồn hoa trước ngõ. Các con hiếu thảo, học tập tốt. Người dân bản nhìn vào bảo nhau: "Chị Vân lo được việc thôn bản, nhưng vẫn giữ được nếp nhà ấm êm, tử tế. Như thế thì chúng tôi tin theo". Nhờ vậy, chị Vân trở thành hình ảnh đẹp, gần gũi và được bà con kính trọng.

Bây giờ, khi nhìn lại bản Tân Hợp hôm nay sạch sẽ, văn minh, tràn đầy sức sống, nhiều người nhận ra dấu ấn thầm lặng của chị Lương Thị Vân. Từ việc như quy định giờ đổ rác, đặt bồn hoa trước ngõ, đến việc quan trọng với người dân trong bản như việc cưới, việc hiếu, sinh kế… tất cả đều in đậm bàn tay, khối óc và trái tim tận tụy của chị.

Chị không xem những việc mình làm là to tát. "Mình chỉ nghĩ, phụ nữ bản mình cần sống tốt hơn, con cháu sau này được hưởng nếp sống mới, sạch đẹp và văn minh hơn", chị cười hiền nhưng giọng nói đầy kiên định.