Điều trị hậu Covid-19: Yếu tố tâm lý quan trọng nhất

Tại buổi tọa đàm phổ biến kiến thức chăm sóc sức khỏe hậu Covid-19 mới đây, bác sĩ Trương Hữu Khanh (Phó Chủ tịch Hội Truyền nhiễm TPHCM) đã chia sẻ nhiều thắc mắc về vấn đề di chứng hậu Covid-19 ở người lớn và trẻ em. 

Theo bác sĩ Khanh, khi xuất hiện chủng Omicron, dư luận đồn rất nhiều nguy hiểm đến trẻ em, nhưng thực ra cũng chẳng có gì. 

Bác sĩ Khanh cho biết, phần lớn trẻ em nhập viện BV Nhi Đồng TPHCM (nơi bác sĩ Khanh đang làm việc) chủ yếu do tâm lý lo sợ chứ triệu chứng không nặng. Một số trường hợp nhập viện các khoa khác, sau đó qua khám sàng lọc mới phát hiện nhiễm Covid-19 và nằm ở khoa nhiễm luôn.

Tính trên tổng số ca nhập viện thì lên đến cả ngàn ca, do các bé đã bắt đầu đi học lại nhưng rất ít ca thuộc trường hợp nặng. Trong số đó, một vài bé phát triệu chứng sốt cao (đến 39, 40 độ C), lạnh run,... nhưng chỉ 48 tiếng sau là đã có thể hồi phục ngồi dậy liền. Một số trẻ thì ho, sổ mũi,… nhưng đó là chuyện bình thường như bệnh cảm ở trẻ. Chủng Omicron đã nhẹ nhàng hơn nên phụ huynh cứ bình tĩnh.

Về hậu Covid-19 ở trẻ em, bác sĩ Khanh cho biết cũng tồn tại một số hội chứng. Hiện nay, mọi người thường nhắc đến hội chứng MIS-C (Hội chứng viêm đa hệ thống ở trẻ em), nhất là trong khu vực châu Á. Ở Mỹ thì hội chứng này rất ít. "Qua nhiều năm học về ký sinh trùng và virus, tôi rút ra được rằng, hễ con gì mà từ động vật đi qua người nó đi lung tung lắm vì chúng không quen với cơ thể con người. Còn khi quen với cơ thể con người, mọi thứ sẽ bắt đầu đi theo chu trình", bác sĩ Khanh nói. 

Ngoài ra, cũng có trẻ mắc chứng khó ngủ. Nhưng có thể đây cũng đến từ yếu tố tâm lý khi cha mẹ lo lắng và bàn bạc về bệnh Covid-19 của con trẻ quá nhiều. Một số thì bị ho, chủ yếu là do thể tạng của đứa trẻ, cũng có thể biếng ăn, nổi mề đay hay phát ban. Nhưng đó cũng là những triệu chứng sau sốt, cảm để lại. 

Còn vấn đề di chứng hậu Covid-19 ở người lớn, bác sĩ Trương Hữu Khanh cho biết biểu hiện  ở những người khỏi Covid-19 nhiều nhất là ho. Tuy nhiên, điều mà mọi người sợ nhất là tình trạng nặng thở, mệt mỏi. Dù vậy, tình trạng này sẽ được khắc phục bằng các bài tập thở. Nếu mệt mỏi, ta có thể nghỉ ngơi nhưng cũng phải tập luyện, chứ nếu nghỉ nhiều quá thì lại ảnh hưởng đến công việc hằng ngày. 

Ngoài ra, một số người bị nhức mỏi toàn thân, nhức đầu, nhức khớp, thậm chí là tâm trạng xuống dốc; một số trường hợp chụp phổi phát hiện xơ hóa, bác sĩ sẽ cho dùng thuốc chống dị ứng và yêu cầu bệnh nhân tập thở.

Yếu tố tâm lý sau khi khỏi Covid-19 vẫn cực kì quan trọng. Nhiều người nghe mô tả rồi đồn này đồn kia thì lo lắng. Cứ nghe thông tin liên quan đến phổi là người ta rất hoảng loạn. Vì vậy, khi muốn đi khám hậu Covid-19, chúng ta nên "chọn mặt gửi vàng", tìm những cơ sở thăm khám uy tín chứ đừng đâm đầu vào những chỗ hay "vẽ vời" để rồi về nhà lo lắng, trầm cảm. Lo lắng trầm cảm thì lại mất ngủ, cứ một vòng luẩn quẩn như thế. Trong y khoa, hậu Covid-19 gần như không có cách giải quyết nhanh chóng. Ta buộc phải hết sức bình tĩnh, cứ tập dần dần, đợi cơ thể tự hồi phục dần dần, bác sĩ Trương Hữu Khanh khuyến cáo. 

Còn theo bác sĩ Nguyễn Thanh Sang, Giám đốc Trung tâm Phục hồi chức năng vật lý trị liệu và tâm lý trị liệu sau nhiễm Covid-19 (BV Lê Văn Thịnh, TPHCM), một triệu chứng xuất hiện và kéo dài trong khoảng 2 tháng thì mới có thể gọi là di chứng hậu covid. Theo thống kê, Covid-19 để lại tới 203 di chứng. Trong đó, 80% các ca bệnh mệt mỏi, 61% ca bệnh bị xơ phổi, 52% ca bệnh có vấn đề về trí nhớ, 51% ca bệnh đột quỵ hoặc nguy cơ đột quỵ; 45% ca bệnh mất ngủ; 33% ca bệnh tổn thương thận cấp.

Cũng theo bác sĩ Sang, yếu tố tâm lý rất quan trọng trong giai đoạn này. Nhiều người có thể không mắc di chứng nhưng do tâm lý e ngại, lo sợ lời đồn, lo sợ mắc bệnh không ai chăm sóc… mà phát sinh mất ngủ kéo dài, trầm cảm.

Để khắc phục biến chứng hậu Covid-19 mức độ nhẹ như mệt mỏi, hơi khó thở người bệnh nên tập thở, đi bộ nhẹ nhàng, bổ sung dinh dưỡng hợp lý. Nếu thực hiện đúng và đều đặn mỗi ngày thì người mắc hội chứng hậu Covid-19 sẽ nhanh chóng lấy lại sức khỏe, bác sĩ Sang chia sẻ.