Định kiến giới vẫn rõ rệt trong các lớp học STEM tại Ghana

Câu chuyện của những con số

Khi Grace Akua Gyan-Darkwa, cán bộ chương trình của nhóm Giáo dục UNICEF, đến một trường dạy nghề ở Ghana, thấy nhiều trẻ em gái chen chúc trong các xưởng thiết kế thời trang và phục vụ ăn uống. Nhưng trong lớp kỹ thuật hay xây dựng lại có hàng dài nam sinh. Sự phân chia giới tính trong Giáo dục và Đào tạo Kỹ thuật - Nghề nghiệp (TVET) cũng như các ngành Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học (STEM) nơi đây phản ánh những định kiến cố hữu về giới, khiến nhiều nữ sinh bị bỏ lỡ cơ hội trong nhiều lĩnh vực.

Tại một trường TVET ở khu vực Oti, Ghana, 100% học viên ngành khách sạn là nữ, 99% ngành thiết kế thời trang là nữ, nhưng chỉ có 4% học viên ngành kỹ thuật điện là nữ. Ngành xây dựng còn thấp hơn, chỉ 1%, trong khi ngành ô tô và đồ gỗ hoàn toàn vắng bóng học viên nữ. Akua nói: "Thực tế này khiến tôi không khỏi nghĩ đến cảm giác quen thuộc, phản ánh chính những định kiến mà tôi từng trải qua khi lớn lên". 

Tình trạng thiếu hụt giáo viên nữ trong các ngành STEM bắt đầu từ rất sớm. Tại các trường đào tạo giáo viên, phụ nữ tập trung chủ yếu ở ngành giáo dục mầm non, trong khi nam giới chiếm ưu thế trong các ngành toán và khoa học. Hệ quả là ít hình mẫu nữ trong STEM, tạo ra vòng luẩn quẩn thiếu đại diện và hạn chế cơ hội cho các cô gái.

Nữ kỹ sư truyền cảm hứng

Thực tế, vẫn có những phụ nữ và trẻ em gái đang nỗ lực phá vỡ các rào cản này. Câu chuyện của họ là lời nhắc nhở mạnh mẽ về những điều có thể xảy ra khi các cô gái dám mơ ước khác biệt. Tại Học viện Kỹ thuật Trung tâm Giải pháp Công nghệ ở Goaso, Phó Hiệu trưởng Maud Paintsil dạy toán và kỹ thuật cơ khí, một con đường mà cô thừa nhận không hề bằng phẳng. Nhờ sự ủng hộ của anh trai, Maud phát triển mạnh mẽ trong môi trường do nam giới chiếm ưu thế. Hiện tại, cô là giáo viên, người cố vấn và hình mẫu cho hàng chục học sinh, trong đó có nhiều bé gái.

"Khi tôi nói với học sinh rằng tôi là kỹ sư, các em rất ngạc nhiên và phấn khích. Một số em đến gặp tôi và nói rằng các em muốn trở thành kỹ sư như tôi", cô chia sẻ. Maud hiểu rằng sự hiện diện của mình có ý nghĩa lớn. "Hầu hết trẻ em gái nghĩ rằng học TVET chỉ có thể làm nghề phục vụ hoặc thời trang. Tôi khuyến khích các em tham gia chương trình kỹ thuật. Chúng ta cần nhiều phụ nữ hơn trong lĩnh vực này để truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ".

Grace Akua Gyan-Darkwa cho biết: Quá trình công nghiệp hóa, nền kinh tế xanh và tương lai số của đất nước Ghana không thể xây dựng thành công nếu trẻ em gái bị bỏ rơi trong các chương trình TVET và STEM. Đầu tư vào tiềm năng của các em không chỉ là công bằng mà còn là bước tiến quan trọng của quốc gia. "Chứng kiến những định kiến giới và hiện làm việc trong ngành giáo dục, tôi biết rằng sự thay đổi, xoá bỏ định kiến không phải là không thể", cô nói.