Sơ đồ tư duy và những hộp chì màu
Thạc sĩ Trần Trung Hiếu, giáo viên trường THPT Chuyên Phan Bội Châu (Nghệ An), đã có những chia sẻ thiết thực về cách ôn tập hiệu quả và cách làm bài thi Lịch sử đạt điểm cao.
Theo thầy Hiếu, từ các đề thi minh họa của Bộ GD&ĐT có thể thấy kiến thức trong đề thi trắc nghiệm rải đều tất cả các phần, các chương của chương trình sách giáo khoa Lịch sử lớp 12 hiện hành.
Các câu hỏi sẽ có các cấp độ từ nhận biết kiến thức đến thông hiểu, vận dụng và vận dụng cao theo “ma trận đề” của Bộ. Số lượng kiến thức của phần lịch sử thế giới là 30% và lịch sử Việt Nam là 70%.
Mức độ phân bố câu hỏi từ “nhận biết kiến thức”, “thông hiểu”, “vận dụng”, “vận dụng cao” sẽ dao động là 60%, 20%, 10%, 10%.
Bên cạnh đó, từ những kiến thức, sự kiện, giai đoạn lịch sử cụ thể từng phần, từng chương, học sinh hãy học các bài Tổng kết phần, chương để rèn luyện kỹ năng khái quát hóa kiến thức và xâu chuỗi vấn đề.
 |
| Thầy Trần Trung Hiếu (trái) trong một lần gặp gỡ nhà giáo Văn Như Cương. Ảnh NVCC |
Ở phần lịch sử thế giới, thầy Hiếu khuyên học sinh nên học và ôn theo từng vấn đề. Cụ thể, chuyên đề có 6 nội dung chủ yếu của lịch sử thế giới từ 1945 đến 2000: Trật tự thế giới hai cực Ianta; Sự hình thành, phát triển và khủng hoảng, sụp đổ của hệ thống CNXH của Liên Xô, Đông Âu; Phong trào giải phóng dân tộc Á- Phi- Mỹ La tinh;
Những chuyển biến quan trọng của Chủ nghĩa tư bản sau Đại chiến 2; Sự mở rộng và đa dạng của quan hệ quốc tế nửa sau thế kỷ XX; sự bùng nổ của cách mạng khoa học- kỹ thuật sau Đại chiến 2 và cách mạng khoa học- công nghệ hiện nay.
Ở phần lịch sử Việt Nam, học sinh nên học theo từng giai đoạn lịch sử trong một quá trình liên tục của các sự kiện lớn theo trình tự thời gian từ 1919 đến 2000 (1919-1930, 1930-1945, 1945-1946, 1946-1954, 1954-1975, 1975-2000).
Mỗi sự mở đầu của từng giai đoạn đều được bắt đầu những sự kiện lớn đánh dấu một thời kỳ phát triển của dân tộc trong những bối cảnh lịch sử khác nhau.
“Học sinh cần nắm vững nội dung, nhiệm vụ cách mạng của mỗi giai đoạn từ đó rút ra mối quan hệ tương tác, biện chứng của từng giai đoạn gắn liền với từng nhiệm vụ cụ thể” - thầy Hiếu nhấn mạnh.
Để có thể nhớ một cách hệ thống các sự kiện lịch sử, thầy Hiếu khuyên học sinh nên hệ thống hóa kiến thức dưới dạng sơ đồ tư duy.
Học sinh làm “sơ đồ tư duy” dựa trên nguyên lý từ “cây” đến “cành” đến “nhánh”, từ ý lớn sang ý bé.
Từ những kiến thức, sự kiện, vấn đề cơ bản của từng bài, từng chương, từng phần trong sách giáo khoa hiện hành, thông qua sơ đồ tư duy, các em sẽ tự biết cách tổng hợp và xâu chuỗi kiến thức theo trình tự, trật tự kiến thức và lý giải các mối quan hệ tác động biện chứng, nhân quả giữa các vấn đề, sự kiện.
“Sơ đồ tư duy giúp các em hình dung tổng thể sự kiện, dễ nhớ và xâu chuỗi sự kiện hơn. Cách học này cũng đỡ nhàm chán hơn khi các em sắm thêm những hộp bút chì màu để thể hiện sơ đồ” - thầy Hiếu mách nước.
“Mẹo” làm bài đạt điểm cao
Để bài thi đạt điểm cao, thầy Trần Trung Hiếu nhấn mạnh: Học sinh phải biết phân tích và xử lý nhanh. Không nhất thiết phải làm theo trình tự, số thứ tự của câu hỏi. Câu nào thấy dễ và tự tin thì làm trước, câu khó làm sau tránh lãng phí thời gian.
 |
| Học sinh thi Lịch sử cần lưu ý một số mẹo làm bài đạt điểm cao theo gợi ý của thầy Hiếu. Ảnh: D.H |
“Các em cần đọc kỹ yêu cầu của câu hỏi và tìm “từ khóa”, có thể lấy bút chì khoanh tròn “từ khóa” đó để lựa chọn phương án trả lời với những kiến thức nào. Đây được xem là cách để học sinh giải quyết câu hỏi một cách nhanh nhất và tránh bị lạc đề hay nhầm kiến thức” - thầy Hiếu hướng dẫn.
Thời gian làm bài chỉ có 50 phút với 40 câu hỏi, vì vậy học sinh cần lưu ý đọc kỹ, tính toán kỹ câu hỏi và phương án trả lời.
“Nếu các em không nhớ chính xác các phương án trả lời một số câu hỏi thì không nên đoán mò hoặc làm theo kiểu “phủ xanh đất trống đồi trọc” một cách may rủi mà cần dùng phương pháp loại trừ.
Thay vì đi tìm đáp án đúng, các em hãy thử tìm phương án sai cũng là một cách hay và loại trừ càng nhiều phương án càng tốt.
Nếu không còn cơ sở để loại trừ nữa thì các em hãy dùng cách phỏng đoán để nhận thấy phương án nào khả thi hơn, đủ độ tin cậy hơn thì khoanh vào phiếu trả lời. Đó là kỹ năng cuối cùng của các em” - thầy giáo môn Lịch sử dặn dò.