Gìn giữ nghề làm bánh gừng của người Khmer

"Người biết và làm bánh gừng ngày càng ít. Tôi sẽ cố gắng gắn bó với nghề này để có thêm thu nhập cho gia đình, vừa gìn giữ bản sắc văn hóa của đồng bào Khmer", bà Trần Thị Sầm Nang, 61 tuổi (ngụ ấp Cần Giờ 1, xã Tham Đôn, huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng), chia sẻ.

Bánh gừng theo cách gọi của người Khmer là "Num-khơ-nhây", vì bánh có hình dạng giống củ gừng nên còn được gọi là bánh gừng. Đối với người Khmer ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long, bánh gừng luôn có mặt trong những dịp lễ quan trọng như lễ hội Chôl Chnăm Thmây, lễ Sene Đôn-Ta... và các ngày giỗ, đám hỏi, đám cưới.

Có gần 20 năm gắn bó với nghề làm bánh gừng, bà Sầm Nang cho biết, bà được mẹ - là bà Trần Thị Cam (86 tuổi) - truyền nghề cho. Bánh gừng được làm từ bột nếp, trứng gà và đường. Trước đây, để có bột làm bánh, người phụ nữ Khmer phải giã gạo bằng cối nên mất nhiều thời gian, vất vả. Còn hiện nay, bột nếp được mua sẵn, bánh cũng được chiên trên bếp gas thay cho bếp củi. Tuy việc làm bánh có phần thuận tiện hơn nhưng người làm được bánh gừng ngày càng ít đi. 

"Để làm được bánh ngon thì phải nhồi bột sao cho không bị dính, phải cảm nhận bằng tay. Bột sau khi được nhồi xong thì đến công đoạn nắn bánh. Công đoạn này đòi hỏi người làm phải thật sự khéo léo. Sau đó, bánh được chiên trên bếp dầu, phải canh lửa sao cho bánh chín vàng đều", bà Sầm Nang chia sẻ.

Theo cụ bà Trần Thị Cam, những người phụ nữ còn gắn bó với nghề làm bánh gừng không còn nhiều, phần vì khó làm, phần khác là phụ nữ Khmer giờ có nhiều công việc khác để lựa chọn. "Tôi làm bánh gừng từ năm hơn 20 tuổi, nay đã truyền nghề lại cho con gái. Tôi nhiều tuổi rồi, không còn làm bánh nữa. Tôi mong thế hệ tiếp theo sẽ học và biết làm món bánh độc đáo này", cụ bà Trần Thị Cam chia sẻ.

Chị Thạch Thị Pho LLay, Phó Chủ tịch Hội LHPN xã Tham Đôn (huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng), cho biết, bánh gừng là loại bánh không thể thiếu trong những dịp lễ, Tết của đồng bào dân tộc Khmer. Trong lễ cưới, người ta ghim những chiếc bánh gừng vào các que tre, cắm xung quanh chiếc trụ tròn bằng gỗ hay đất sét được trang trí hoa văn sặc sỡ bằng giấy màu rồi đem chưng trên bàn thờ; có ý nghĩa như lời chúc về sự bền chặt, gắn bó thủy chung. Trước đây, có nhiều người Khmer biết làm bánh gừng. Còn hiện nay, số người làm loại bánh này ngày càng ít. Trong các dịp lễ, Tết của đồng bào, nhiều người chọn mua hoặc đặt mua bánh ở chợ.

"Để gìn giữ nghề làm bánh gừng, Hội LHPN địa phương đã phối hợp tổ chức dạy nghề làm bánh cho hội viên, phụ nữ Khmer trên địa bàn. Bên cạnh đó, Hội cũng sẽ tạo điều kiện, hỗ trợ khi chị em có nhu cầu vay vốn để phát triển nghề làm bánh gừng", chị Thạch Thị Pho LLay cho hay.