Góc khuất ít người biết đến của "biểu tượng toàn cầu" Malala Yousafzai

Ở tuổi 15, Malala Yousafzai trở thành biểu tượng toàn cầu về giáo dục cho trẻ em gái. Buổi sáng ngày 9/10/2012, Malala đang ngồi trên xe buýt về nhà thì một tay súng Taliban bước lên xe và bắn vào đầu cô. Trước vụ tấn công, Malala chỉ là một thiếu nữ bình thường sống ở một thung lũng yên bình của Pakistan. Sau biến cố ấy, cô có bài phát biểu trước Liên hợp quốc, xuất bản hồi ký I am Malala - trở thành sách bán chạy toàn cầu, đồng sáng lập Quỹ Malala, được trao giải Nobel Hòa bình ở tuổi 17. Tất cả diễn ra trước khi cô tốt nghiệp trung học.

Nỗi cô đơn sau sự nổi tiếng

"Năm 15 tuổi, tôi chưa kịp định hình mình muốn trở thành ai thì bỗng nhiên, mọi người đều muốn nói cho tôi biết tôi là ai", Malala viết trong lời giới thiệu cuốn hồi ký mới. "Khi ở một mình, tôi thấy choáng ngợp, bởi được là con người thật của mình là điều khó khăn nhất".

Khi đang điều trị trong bệnh viện, câu chuyện về Malala đã trở thành hiện tượng toàn cầu. Lời mời chuyển thể thành sách và phim được gửi đến, trong khi nhiều nhà báo và đại diện các tổ chức cũng muốn gặp cô. Từ một cô gái ở thị trấn Mingora, cuộc sống của Malala thay đổi hoàn toàn: Cô đến nhiều nơi trên thế giới để kể lại trải nghiệm của mình và vận động cho quyền được học tập của trẻ em gái. Ở mỗi nơi cô đến, Malala không ngừng được thúc giục "Malala, năng lượng lên! Hãy thể hiện hết mình!". Điều đó khiến cô cảm thấy bị choáng ngợp.

Sau khi bình phục, Malala cùng gia đình chuyển đến Birmingham (Anh), nơi cô đi học trở lại tại Trường Trung học Nữ sinh Edgbaston. Nhưng ở đó, ai cũng biết chuyện đã xảy ra với cô. Sự nổi tiếng, thiết bị trợ thính do chấn thương, cùng đội vệ sĩ túc trực 24/7 khiến cô trở nên khác biệt với bạn bè đồng trang lứa và trở thành một người cô độc.

Hành trình khám phá tình bạn, hôn nhân

Năm 2020, Malala vào Đại học Oxford, nơi cô theo học ngành triết học, chính trị và kinh tế. Những năm học đại học, cô tập trung vào điều bản thân đã bỏ lỡ từ lâu: Tình bạn. Để tránh sự chú ý, Malala từ chối đề nghị của hiệu trưởng về việc thông báo rộng rãi cô sẽ theo học ở trường, chọn mặc quần jeans và áo phông như bao sinh viên khác. Những người bạn mới mang đến cho Malala không gian để thoát khỏi hình ảnh một nhân vật của công chúng. "Bình thường, tôi phải cân nhắc kỹ trước khi nói bất cứ điều gì. Tôi nghĩ mọi điều tôi nói giống như thông cáo báo chí hay câu trích dẫn. Nhưng với bạn bè, tôi có thể là chính mình", cô nói. Ở cạnh họ, Malala cho phép mình mắc lỗi và thoải mái chia sẻ mọi điều, từ nỗi sợ, quá khứ, lo lắng hiện tại, đến những vấn đề đời thường của tuổi trẻ như chiêm tinh học hay những mối tình đơn phương.

Năm 2021, Malala kết hôn với Asser Malik, một nhà đầu tư quản lý thể thao người Pakistan. Để đi đến quyết định ấy, cô đã phải vượt qua nỗi sợ hôn nhân. "Tôi từng nghi ngờ về hôn nhân. Khi lớn lên, tôi chứng kiến những cô gái trẻ bị ép lấy chồng một cách bất hợp pháp và tôi sợ phải kết hôn", cô chia sẻ. Malala cũng chịu áp lực phải sống đúng hình ảnh của một "biểu tượng toàn cầu" mà công chúng gán cho mình, rằng cuộc đời cô chỉ nên dành cho sự cống hiến. Cô từng lo sợ việc kết hôn sẽ làm cản trở việc thực hiện chính nghĩa mà mình theo đuổi.

Sống như một người bình thường

Trong chương trình CBS Mornings, Malala cho biết cô hy vọng độc giả sau khi đọc "Finding My Way" sẽ nhìn nhận bản thân cô trước hết như một con người, chứ không chỉ như một nhà hoạt động nhân quyền. "Tôi đã trưởng thành rất nhiều trong suốt thập kỷ qua và có rất nhiều điều tôi muốn chia sẻ. Đây là hành trình tôi khám phá tình bạn, hôn nhân, sức khỏe tinh thần và hoạt động xã hội. Tôi đang tự giới thiệu lại chính mình", cô nói.

Khi được hỏi muốn nói gì với bản thân ở tuổi 15, Malala cho biết, cô sẽ tặng "cô ấy" cuốn sách mới của mình, nhắn nhủ "cô ấy" tập trung vào tiếng gọi của trái tim và không để bị phân tâm bởi những áp lực từ truyền thông hay những người muốn định hình "cô ấy". Thông điệp quan trọng nhất là "Không sao cả nếu cô không biết tất cả câu trả lời, không sao cả nếu cô thấy sợ hãi".

Trong cuộc phỏng vấn với tờ Marie Clair gần đây, nhìn lại những điều bản thân đã theo đuổi trong 15 năm qua, Malala nhấn mạnh sức mạnh của sự hợp tác, tinh thần đoàn kết. Cô hiện tập trung vào vai trò người ủng hộ các nhà hoạt động nữ quyền trên thế giới. Malala kêu gọi sự đoàn kết và hành động trước những thách thức toàn cầu đang trực tiếp đe dọa quyền được học của trẻ em gái - từ việc đánh bom trường học ở Gaza, lệnh cấm đến trường tại Afghanistan, đến những thách thức ở Nigeria hay Pakistan.