Gợi ý cách chữa mò gà đốt cho trẻ nhỏ

Thực tế cho biết, quá trình điều trị bọ mò đốt không đúng cách, điều trị chậm trễ có thể gây nhiễm độc gan, tổn thương đa tạng, thậm chí nguy hiểm có thể khiến người bị bọ mò đốt tử vong.

Vậy cách chữa mò gà đốt thế nào? Những thông tin về mò gà đốt dưới đây sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình tốt nhất.

1. Mò gà đốt

Sốt mò bắt nguồn từ loại vi khuẩn có tên Orientalis tsutsugamushi, thuộc họ Rickettsia. trung gian truyền bệnh là ấu trùng bọ ve mò. Ấu trùng mò mang vi khuẩn đốt cắn con người, truyền bệnh qua nước bọt là phương thức lây nhiễm duy nhất.

Bệnh không lây lan từ người sang người. Những người ở nơi ẩm ướt, gần sông suối, rừng rậm, làm công việc phát quang, đi du lịch bụi, đi trong rừng... rất dễ bị ấu trùng bọ ve mò.

Khi bị bọ mò đốt nếu không được sơ cứu và xử lý đúng cách có thể gây ra nhiều biến chứng, thậm chí tử vong nếu như điều trị không kịp thời.

2. Tập tính của mò

Được biết, mò thường không phát tán rải rác và chúng thường tập trung hoạt động trong phạm vi có đường kính khoảng 3m và đây được gọi là ổ mò.

Tuy nhiên, do nước lũ lụt hoặc do vật chủ bị chích đốt máu nên mò có thể hoạt động di chuyển và nguyên nhân này khiến cho mò phát tán đi xa hơn đến nơi mới. Tại nơi có điều kiện thích hợp, có thể hình thành nhiều ổ mò hoạt động.

Với loại mò đỏ Leptotrombidium deliense, chúng phát triển quanh năm nhưng cao nhất ở mùa hè và từ tháng 5 cho tới tháng 8. Đặc biệt, mò đỏ xuất hiện ở những nơi có khí hậu hai mùa là mùa mưa và mùa khô rõ rệt. Ngoài ra, mò là loài vật thường phát triển mạnh vào mùa mưa.

Thực tế, tùy thuộc vào hoạt động theo từng khu vực:

- Ở vùng núi thường phát hiện ở các thung lũng, ven suối và gần nguồn nước. Những khu vực như quanh các bản làng, nơi có vị trí thấp, râm mát và có độ ẩm cao, cây cỏ rậm rạp, có nhiều chuột hoạt động.

- Vùng đồng bằng, thành phố thì mò gà đốt thường phát hiện ở các sân bãi, vườn hoang có nhiều ao hồ và cây cỏ mọc um tùm, nơi có nhiều chuột qua lại.

- Đối với vùng biển, mò thường phát triển ở bãi lầy, nơi có bụi cỏ cây rậm ở ven đê hay bị ngập nước và khu vực có nhiều chuột.

3. Quá trình sinh trưởng của mò gà diễn ra như thế nào?

Mò trưởng thành sống trong đất. Đối với mò đực, sau 1 đến 6 ngày xuất hiện túi tinh ra môi trường bên ngoài và có mùi hấp dẫn mò cái đến. Lúc này, mò cái sử dụng chân để đẩy túi tinh vào lỗ sinh dục.

Thời gian sau đó 1 tuần, mò cái đẻ trứng và mò cái có thể đẻ trứng trong nhiều tháng liên tục. Với điều kiện bình thường ở nhiệt độ từ 23 đến 25 độ C. Bản chất, mò cái có thể đẻ đến 500 trứng và trung bình mỗi ngày mò cái có thể đẻ từ 1 đến 3 trứng. Từ 1 đến 3 tuần sau, trứng sẽ nở ra ấu trùng.

Bản chất, mò có tập tính chọn lọc vật chủ ký sinh, nó là động vật ưa thích ký sinh ở các loại động vật gặm nhấm và động vật ăn côn trùng. Ngoài ra, mò còn có thể ký sinh ở gà, chim và dơi nơi các loài bò sát sinh sống.

Đối với ấu trùng mò Leptotrombidium deliense, loại mò này có vai trò truyền nhiễm bệnh ở Việt Nam thích ký sinh trên loại chuột nhà Rattus flavipectus và một số loài chuột khác sống gần con người.

Có thể bạn không biết, ấu trùng mò còn có tập tính ký sinh chọn lọc vị trí ký sinh.

- Mò ký sinh ở chuột thường chọn vị trí là lỗ tai, quanh mắt, quanh vú.

- Mò ký sinh ở người thường ký sinh ở nách, rốn và bẹn.

Có thể hiểu, mò ấu trùng thường lựa chọn những vị trí da mềm, ẩm của vật chủ đế ký sinh. Ngoài ra, mò gà đốt còn ưa vật thể màu đen, nơi có ánh sáng và khí carbonic CO2.

4. Phương pháp đốt chích máu của mò

Mò chích đốt máu bằng cách, ấu trùng mò cắm vòi vào da vật chủ và tiết ra một loại men theo nước bọt làm tan rữa mô của vật chủ tại vết đốt và tạo thành một ống dẫn. Trong ống dẫn đó có chứa dịch lỏng của mô tế bào, máu và nước bọt.

Sau đó, mò hút chất dịch này vào dạ dày rồi tiết ra nước bọt theo ống dẫn và làm phá hủy sâu hơn tổ chức tế bào, mô của vật chủ. Lúc này, nơi mà vết mò ký sinh thì lúc đầu sẽ xuất hiện một nốt sẩn tịt có đường kính khoảng từ 3 đến 6mm. Sau đó sẽ hình thành bọc nước ở giữa, chung quanh vị trí mò đốt bị viêm tấy đỏ, đau, ngứa và khó chịu.

Đến khi bọc nước vỡ ra, để lại một vết loét đặc hiệu có giá trị chẩn đoán bệnh. Thực tế cho biết, ấu trùng mò chỉ ký sinh ở vật chủ 1 lần và nó chích hút máu cho no trước khi rời khỏi vật chủ mình ký sinh.

5. Dấu hiệu nhận biết bọ mò đốt

- Phỏng nước ở da, nốt phỏng này thường hoại tử sau đó vài ngày, đóng vảy màu nâu và tạo thành các vết loét.

- Phát hiện những vết loét do mò đốt, nhất là ở vùng da mỏng mềm

- Nhức đầu, chóng mặt, phát ban, nổi hạch sưng đau

- Sốt (đa số thường bị sốt sau khi bị bọ mò cắn): Sốt cao từ 38- 40 độ, dễ bị chẩn đoán nhầm với sốt xuất huyết, sốt siêu vi hoặc sốt rét. Cần tường thuật với bác sĩ chẩn đoán về việc bạn có tiếp xúc với môi trường nào khác hay không, có từng đi qua rừng, sông suối... hay không.

Hình ảnh mô tả 1 vết loét do bọ mò đốt

6. Hướng dẫn cách chữa mò gà đốt

Bước 1: Sơ cứu khi bị bọ mò đốt

Bạn cần lập tức tắm nước nóng ngay khi phát hiện mình bị bọ mò đốt. Sử dụng xà phòng để chà lên người, loại bỏ con bọ mò khác vẫn còn đang bám hay ẩn náu trên da. Ngoài ra, việc tắm vòi hoa sen còn giúp giảm phản ứng của da với vết đốt.

Bước 2:

Sử dụng kem kháng histamine hoặc kem hydrocortisone để thoa ngoài da giảm hiện tượng ngứa trên da. Bên cạnh đó, bạn có thể chườm túi đá viên hay túi chườm lạnh để giảm các vết đốt để giảm ngứa.

Bước 3:

Không gãi lên vết do bọ mò vừa mới cắn vì có thể gây hiện tượng rách da. Bạn có thể cắt móng tay để tránh việc gãi làm xước da và sử dụng thuốc mỡ để sát trùng, ngăn ngừa nhiễm trùng.

Ngoài ra, nếu phát hiện vết đốt của bọ mò đốt từ sớm có thể sử dụng các loại thuốc thông dụng để điều trị như Doxycyclin, Tetracyclin, hoặc Cloramphenico cho trẻ em, Azithromycin cho phụ nữ có thai có thể khiến vết đốt giảm ngứa và nhanh lành.

- Sử dụng kem bôi: Bạn có thể sử dụng các loại kem bôi chuyên dụng để làm giảm vết ngứa.

- Không nên giảm trầy xước trên da bằng cách thoa sơn móng tay trong suốt hay keo sữa lên vết đốt: Nhiều người sử dụng nguyên liệu này vì cho rằng bọ mò có thể bị ngạt thở.

Thực tế, bọ mò không thực sự dưới da, bọ mò còn dễ dàng thoát ra ngoài. Việc sơn móng tay trong suốt hoặc keo sữa lên vết đốt bản chất chỉ có tác dụng giúp bạn tránh gãi vào vết đốt chứ không có tác dụng giảm ngứa như mong đợi.

- Nghiền aspirin thành bột: Sau khi nghiền aspirin rồi thoa lên vết bọ mò đốt giúp làm giảm ngứa.

- Hỗn hợp muối nở và nước: Sau khi tắm thoa hỗn hợp lên vết đốt.

- Dung dịch amoniac gia dụng: Hòa bất kỳ loại dung dịch amoniac gia dụng phổ biến nào vào nước. sau đó dùng bông gòn chấm dung dịch lên vết đốt và lặp lại phương pháp này khi cần để điều trị bọ mò đốt.

- Sử dụng máy sấy tóc: Bật máy sấy tóc ở nhiệt độ cao cách vết đốt khoảng ngắn 5cm, sấy nhanh và khô trong vài giây sẽ tạo cảm giác đỡ ngứa trên vết đốt.

Khi có dấu hiệu viêm da nghiêm trọng do bọ mò, phản ứng mạnh với vết đốt của bọ mò hay dấu hiệu nhiễm trùng quanh vết đốt, bạn lập tức đến bác sĩ để khám và nhận điều trị kịp thời.

*Lưu ý: Mọi thông tin liên quan đến điều trị trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, cần được sự đồng ý của bác sĩ trước khi áp dụng.

7. Trẻ bị mò cần phải làm sao?

7.1. Chẩn đoán phân biệt

Trong quá trình nhận biết và chẩn đoán sốt mò ở trẻ em diễn ra thường khó khăn hơn. Bởi vì:

- Các triệu chứng ban đầu của tình trạng trẻ bị mò đốt không điển hình.

- Các triệu chứng của mò đốt ở trẻ dễ bị nhầm lẫn với các bệnh khác như sốt rét, sốt phát ban hay sốt xuất huyết và sốt thương hàn.

Đặc biệt, nhiều trẻ nhỏ nhập viện khi bị mò đốt ở giai đoạn muộn. Lúc này, các triệu chứng diễn tiến nghiêm trọng tương tự như bệnh nhiễm xoắn khuẩn vàng da, nhiễm virus cấp và nhiễm trùng huyết, nhiễm não mô cầu.

Muốn chẩn đoán chính xác, bác sĩ phải dựa vào vết đốt mò nếu có và thực hiện kèm theo các xét nghiệm:

- Tìm kháng thể đặc hiệu trong máu.

- Dựa theo công thức máu cho kết quả bạch cầu bình thường hoặc tăng, đa nhân trung tính ưu thế và tiểu cầu thường giảm.

- Khi trẻ có men gan cao hoặc rất cao.

- Thực hiện phân tích hóa sinh phản ứng ELISA dương tính.

7.2. Trẻ bị mò cần phải làm sao?

Muốn bảo vệ sức khỏe của trẻ tốt nhất, phụ huynh ngay khi phát hiện trẻ bị mò đốt cần can thiệp để điều trị sớm và đúng kháng sinh để đem lại kết quả tích cực.

Nếu được điều trị đúng cách, trẻ sẽ hết sốt sau 3 ngày và hồi phục nhanh chóng. Khi không được điều trị đúng cách, trẻ có thể sốt kéo dài từ 2 tuần trở lên sau đó hạ dần.

Các trường hợp thông thường thì sốt mò ở trẻ em có thể tự khỏi sau 6 tuần. Tuy nhiên, nếu bệnh nghiêm trọng mà không được điều trị thì tỉ lệ tử vong ở trẻ khá cao. Đặc biệt, miễn dịch của sốt mò không bền vững nên trẻ vẫn có khả năng tái mắc bệnh sau khi đã nhận điều trị khỏi.

Thực hiện điều trị mò đốt cho trẻ, các bác sĩ sẽ kê đơn thuốc kháng sinh đặc hiệu để chữa sốt ve mò. Trong khi đó, đối với trẻ em và phụ nữ có thai sẽ sử dụng các loại thuốc kháng sinh khác. Đối với việc sử dụng kháng sinh, bạn cần nhận tham khảo và chỉ dẫn từ bác sĩ.

Ngoài ra, người bệnh tuyệt đối không tự ý ngừng kháng sinh quá sớm. Đặc biệt đối với những ngày đầu của sốt vì có thể khiến bệnh tái phát.

8. Đối phó với bọ mò

8.1. Phòng tránh bị bọ mò đốt

Thực tế, phòng tránh vẫn tốt hơn so với điều trị. Vậy nên, muốn phòng tránh để không bị mò đốt hiệu quả, cần thực hiện các biện pháp sau:

- Không nằm, ngồi hay phơi quần áo ở các bãi cỏ, bụi cây, nơi bọ mò dễ xuất hiện.

- Khi đi vào rừng, cây cối rậm rạp cần mặc các loại quần áo chẽn gấu, chân tay đi tất, đi giày bịt kín, gài ống quần, ống tay áo trong bít tất tránh mò xâm nhập vào cơ thể.

- Diệt ấu trùng mò trong nhà bằng các phương pháp phun, xịt chuyên dụng

- Giữ gìn vệ sinh sạch sẽ khu đất xung quanh nhà, nơi ở.

- Khi xuất hiện hiện tượng người lớn hoặc trẻ em bị sốt cao, nổi phát ban, nổi hạch, có vết loét trên da cần tìm đến bác sĩ và trung tâm y tế lớn để xét nghiệm, nhận tư vấn và điều trị kịp thời.

- Không dùng các kháng sinh dự phòng ít hiệu quả, gây tốn kém.

- Hiện nay vẫn chưa có vắc xin phòng bệnh.

- Không dùng kháng sinh dự phòng vì ít hiệu quả và tốn kém.

8.2. Làm gì khi bị bọ mò đốt?

Khi bị bọ mò đốt, bạn cần tuân thủ mọi chỉ định của bác sĩ. Không nên tự ý điều trị tại nhà có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm. Ngoài ra, để không làm vết loét thêm trầm trọng, bạn nên chú ý một số điều sau:

- Không nên gãi, bạn có thể vỗ nhẹ trên da thay vì gãi để giảm cảm giác ngứa ở vết bọ mò đốt.

- Chà xát vết bọ mò đốt thay vì gãi.

- Sử dụng sản phẩm xịt không độc, không hại quanh mắt cá chân để chống côn trùng, bọ mò.

- Giặt quần áo bằng nước nóng khi phát hiện có bọ mò nhằm tiêu diệt bọ mò xót lại trong quần áo.

- Không nên đi chân không vào nhà vệ sinh hay những lùm cây, bụi cỏ rậm rạp nơi có thể xuất hiện bọ mò.