Làng biên giới Đăk Răng rộn ràng phục dựng Lễ mừng lúa mới

Về làng Đăk Răng những ngày này, một không khí phấn khởi, nhộn nhịp lan tỏa khắp nơi, từ người già đến trẻ nhỏ. Làng Đăk Răng, nơi có đông đồng bào dân tộc Giẻ Triêng sinh sống, là ngôi làng vùng biên giới đầu tiên của huyện Ngọc Hồi, Kon Tum cũ (nay là xã Dục Nông, tỉnh Quảng Ngãi) được công nhận là Làng du lịch cộng đồng.

Lễ mừng lúa mới lần này được phục dựng với quy mô lớn và bài bản hơn nhờ sự phối hợp hỗ trợ từ Cục Văn hóa các dân tộc (Bộ VHTTDL) và Sở VHTTDL tỉnh Quảng Ngãi.

Bà Nguyễn Thị Phương, Phó Trưởng phòng Phòng văn hoá xã hội xã Dục Nông, cho biết: "Ngày trước, bà con vẫn tổ chức Lễ mừng lúa mới nhưng quy mô còn nhỏ, chưa bài bản. Đây là lần đầu tiên lễ hội được phục dựng với quy mô lớn, nên ai cũng rất vui và háo hức. Trong cộng đồng, không khí chuẩn bị rộn ràng suốt cả tháng. Bà con cử người tham gia, tự vận động nhau góp mặt đông đủ, luyện tập các tiết mục văn nghệ. Tuần vừa rồi, các phần việc quan trọng như dựng cây nêu hay trang trí không gian lễ hội đều được triển khai khẩn trương. Ai cũng cảm thấy tự hào và trân trọng truyền thống của dân tộc mình, mong chờ ngày hội diễn ra".

Bà Nguyễn Thị Phương cho biết thêm: Về ý nghĩa, ngoài việc góp phần bảo tồn văn hóa, lễ hội còn khơi dậy niềm tự hào trong con cháu, nhắc nhở thế hệ trẻ về giá trị cội nguồn. Lễ hội cũng có thể gắn với nhiều lĩnh vực khác như du lịch, văn hóa tâm linh, tạo thêm sự gắn kết cộng đồng và củng cố niềm tin về sự bình an, phát triển.

Lễ mừng lúa mới là dịp để bà con tạ ơn thần linh đã ban tặng lúa, sắn, bắp và sức khỏe. Đồng thời, đây cũng là dịp quan trọng để dạy dỗ con cháu về đạo lý sống, về nguồn cội, và truyền thống văn hóa, củng cố sự yêu thương, đoàn kết cộng đồng.

Chia sẻ về công tác chuẩn bị, Già làng A Vẻ, nghệ nhân dân gian – Nghệ nhân Ưu tú của làng Đăk Răng, cho biết: Ban tổ chức giao nghệ nhân dựng cây nêu bằng lồ ô, cao 10–12 mét, đúng chuẩn truyền thống; mượn bà con 15 chiếc gùi để trang trí không gian lễ hội; phân công các nhóm vào rừng lấy lá, rau và vật dụng cần thiết. Bà con cũng được vận động làm 15 ché rượu, chuẩn bị nếp để gói bánh quạt (bánh sừng trâu), cơm lam với khoảng 30kg gạo. Một nhóm hậu cần được thành lập để chế biến ẩm thực mang đậm bản sắc văn hoá người Giẻ Triêng.

"Bà con đều rất phấn khởi. Riêng tôi được giao phụ trách chính việc dựng cây nêu cho lễ hội. Tôi huy động thêm ba người cùng làm, mất hơn ba ngày mới hoàn thành. Công đoạn vất vả nhất là vót nang để làm Bêl tru – vật cúng quan trọng của Lễ mừng lúa mới. Cây lồ ô dùng làm nêu cũng được chọn lựa kỹ càng để thể hiện sự thành kính với các vị thần linh", Già làng A Vẻ cho biết.

Niềm vui còn được thể hiện rõ nét nhất trên gương mặt của chị em phụ nữ trong làng. Chị Y Loan (làng Đăk Răng, Dục Nông, Quảng Ngãi) kể: "Từ nhiều tuần trước, bà con trong làng đã hội họp, bàn bạc và phân công công việc cụ thể. Ba đến bốn ngày gần đây, chiều nào tôi cũng cùng mọi người tham gia các hoạt động chung như quét dọn khuôn viên nhà rông, chuẩn bị các trang phục truyền thống".

Đặc biệt, năm nay chị Y Loan được bà con tín nhiệm giao một nhiệm vụ hết sức quan trọng: Rước Thần Lúa về cúng. Đây là nghi lễ thiêng liêng và phải được tiến hành sớm nhất. Chị sẽ cùng một số người dân uy tín trong làng thực hiện chuyến đi đặc biệt này, mở đầu cho chuỗi nghi thức cầu mong mùa màng bội thu, no ấm cho cả cộng đồng.

Công tác chuẩn bị cho Lễ mừng lúa mới của đồng bào Giẻ Triêng tại xã Dục Nông (tỉnh Quảng Ngãi) được triển khai đồng bộ, khẩn trương từ lắp đặt – trang trí sân khấu, không gian trình diễn đến toàn bộ khu vực lễ hội. Địa phương chuẩn bị nguyên liệu, vật tư, lễ vật, trang phục, nhạc cụ và đạo cụ phục vụ hoạt động truyền dạy, phục dựng lễ hội; bao gồm rượu, gạo, trang phục và nhạc cụ truyền thống, cùng các vật dụng phục vụ văn hóa – văn nghệ.

Trước đó, xã Dục Nông đã tuyên truyền rộng rãi đến người dân về ý nghĩa của lễ hội; phối hợp với Phòng Văn hóa – Xã hội vận động các nghệ nhân, học viên hăng hái tập luyện và tham gia các hoạt động.

Ngoài ra, người dân, hội viên phụ nữ phối hợp lực lượng dân quân tự vệ vệ sinh thôn làng, dọn dẹp khu vực nhà rông, tạo cảnh quan sạch đẹp cho lễ hội. Bà con chuẩn bị củi cho đêm lửa trại, đan các vật dụng đựng món ăn truyền thống. Các chàng trai, cô gái trong làng cũng chuẩn bị nhiều tiết mục văn nghệ tập thể gồm đàn, hát và hoạt cảnh dân gian đặc sắc để biểu diễn trong đêm bế mạc lễ hội.

Làng Đăk Răng là nơi lưu giữ những nét đặc trưng riêng về kiến trúc của một ngôi làng người Gié Triêng, cùng với những giá trị đặc sắc về văn hóa truyền thống tạo nên điểm nhấn về du lịch. Đặc biệt, tại làng còn có Di tích lịch sử chiến thắng Đăk Seang, sân bay Đăk Seang là nơi ghi dấu những chiến công oanh liệt của quân và dân ta trên địa bàn huyện những năm 1970-1975.

Một số hình ảnh chuẩn bị Lễ mừng lúa mới: