Lao động nữ ngành dệt may: Những câu chuyện phía sau máy khâu

Khó khăn trong công việc 

Ngành dệt may có thể được xem một trong những ngành công nghiệp quan trọng của Việt Nam, cung cấp công việc cho hàng triệu lao động, trong đó có tỷ lệ lao động nữ lớn nhất. Những nữ công nhân làm việc trong ngành này có thể phải làm việc trong các công xưởng may với điều kiện làm việc không phải lúc nào cũng có lợi. Một trong những khó khăn lớn nhất mà họ phải đối mặt là sức lao động bền bỉ, thường xuyên phải đứng lâu, làm việc liên tục với máy móc trong môi trường ồn ào và nóng bức. Đặc biệt, ngành dệt có khối lượng công việc cao và thời gian làm việc kéo dài, đôi khi tăng tới 12 tiếng mỗi ngày.

Chị Trần Ngọc Lan, công nhân may tại một nhà máy dệt may ở Bình Dương, chia sẻ: "Chúng tôi thường xuyên phải làm việc dưới ánh đèn huỳnh quang, trong không gian nóng bức và tiếng máy móc ầm ào. Có những lúc hai bắp chân căng cứng, mắt thì mờ đi vì phải nhìn vào các chi tiết nhỏ của từng sợi vải, từng đường may. Dù vậy, tôi không dám xin nghỉ quá nhiều vì phải hoàn thành chỉ tiêu sản xuất".

Không chỉ vậy, nhiều nữ công nhân trong ngành dệt có thể vẫn phải làm việc qua đêm, điều này ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của họ. Ca đêm thường kéo dài, khiến công nhân bị thiếu ngủ, dễ bị căng thẳng và mệt mỏi. Đặc biệt, đối với những người có gia đình, họ vừa phải lo công việc ở nhà máy, vừa phải chăm sóc con cái và thực hiện các công việc gia đình.

Chị Nguyễn Thanh Hoa, công nhân một công ty dệt may ở Hà Nội, kể: "Chúng tôi làm việc theo ca. Mỗi tuần, bộ phận quản lý sẽ sắp xếp lịch để đảm bảo các công nhân đều lần lượt làm đủ các ca đã chia theo quy định. Việc làm ca kíp khi còn độc thân thì không phải vấn đề lớn nhưng khi đã có gia đình thì việc này quả thật khiến tôi thấy kiệt sức. Chưa kể, khi con đến tuổi đi học, thay đổi ca làm việc theo tuần cũng ảnh hưởng đến việc dạy dỗ các cháu học hành. Nhưng vì cuộc sống nên mình và cả gia đình cùng nhau cố gắng thôi".

Không chỉ vậy, nhiều phụ nữ công nhân cũng đối mặt với những vấn đề về sức khỏe môi trường làm việc trong ngành dệt may. Họ dễ mắc phải các bệnh nghề nghiệp như: đau cổ, viêm khớp và các bệnh về mắt do làm việc lâu dưới ánh sáng không đủ, hoặc bị các bệnh về đường hô hấp do tiếp xúc với bụi vải, sợi vải...

Vai trò của Công đoàn trong việc bảo vệ quyền lời của nữ công nhân ngành may mặc 

Mặc dù còn nhiều khó khăn trong công việc, song các nữ công nhân không hề đơn độc trong quá trình làm việc. Công đoàn, với vai trò là tổ chức bảo vệ quyền lợi của người lao động, đã và đang đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi của nữ công nhân, giúp họ có thể làm việc trong điều kiện tốt hơn và đạt được sự thành công trong công việc.

Các đoàn thể đã và đang đấu tranh để cải thiện điều kiện làm việc của nữ công nhân. Theo lãnh đạo Công đoàn Dệt May Việt Nam, đây là ngành đông lao động nữ. Công đoàn ngành đã xác định phong trào “Giỏi việc nước, đảm việc nhà” là một trong những phong trào thi đua tiêu biểu, mang đặc thù giới rõ nét, xuyên suốt trong các hoạt động thi đua của Công đoàn Dệt May Việt Nam. 

Với 2 nội dung “giỏi việc nước” và “đảm việc nhà”, Công đoàn ngành có nhiều hoạt động tạo điều kiện cho lao động nữ được học tập, nâng cao kỹ năng tay nghề như: tổ chức Chương trình Đào tạo “Nâng cao trình độ, kỹ năng nghề nghiệp cho đoàn viên và người lao động”, trong đó khuyến khích lao động nữ tham gia, tích cực góp phần tăng năng suất, chất lượng, hiệu quả. Nhiệm kỳ vừa qua, có 46.396 lượt lao động nữ được tham gia các lớp tập huấn, đào tạo do Công đoàn ngành, Công đoàn cơ sở tổ chức.

Lao động nữ cũng được khuyến khích, tạo môi trường phát huy tính sáng tạo, chủ động trong nghề nghiệp. Nhiều gương mặt lao động nữ đạt giải cao và được khen thưởng tại các chương trình, cuộc thi lớn như: Chương trình 75 nghìn sáng kiến, Chương trình 1 triệu sáng kiến của Tổng Liên đoàn, Ngày hội Lao động sáng tạo, đặc biệt là Hội thi thợ giỏi cấp ngành khi mà hầu hết các "bàn tay vàng", "bàn tay bạc" và "bàn tay đồng" là nữ giới.

Công đoàn ngành Dệt May đã tổ chức tuyên truyền về bình đẳng giới, tạo điều kiện, môi trường làm việc cũng cơ hội thăng tiến bình đẳng cho lao động nữ. Trong 5 năm qua, có gần 1.500 chị được đề bạt thăng tiến trong công việc.

Phía sau những chiếc máy khâu, sau những giờ làm việc căng thẳng, nội dung “đảm việc nhà” đã khích lệ, động viên lao động nữ toàn ngành xây dựng gia đình ấm no, tiến bộ, hạnh phúc, chăm sóc, nuôi dạy con một cách khoa học và tích cực tham gia các hoạt động xã hội.

Công đoàn Dệt May hàng năm tổ chức Tuyên dương Học sinh giỏi cho con người lao động với nhiều nội dung và hình thức ý nghĩa như trao thưởng cho các cháu học sinh giỏi, bên cạnh đó tổ chức nhiều hoạt động như dâng hương tại Lăng Bác, Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Bến cảng Nhà Rồng, chơi teambuilding..., giúp các cháu có động lực học tập, đồng thời cũng khích lệ bố mẹ trong việc nuôi dạy con trẻ. 

Trong 5 năm qua, Công đoàn Dệt May Việt Nam đã trích 3,3 tỷ đồng khen thưởng cho trên 4.700 cháu học sinh giỏi cấp ngành và trao học bổng "Đồng hành cùng em đến trường" động viên con của người lao động (NLĐ) vượt khó cho 1.911 cháu, với số tiền 1,2 tỷ đồng; Tổ chức vinh danh Gia đình Dệt May tiêu biểu hàng năm vào dịp 28/6.

Chị Nguyễn Thị Ngọt, công nhân Tổng Công ty May 10, cho biết: "Được Công đoành ngành vinh danh Gia đình tiêu biểu, tôi thực sự vui mừng và hạnh phúc. Đây là sự động viên kịp thời không chỉ với tôi mà cả chồng con, những người đã luôn ủng hộ để tôi toàn tâm với công việc. Từ đó, tôi càng thêm tin tưởng và gắn bó với cơ quan".

Đặc biệt, Công đoàn Dệt May Việt Nam đã ứng dụng công nghệ và mạng xã hội để xây dựng nội dung, hình thức hấp dẫn, gần gũi và linh hoạt hơn cho các nội dung thi đua của nữ. Có thể kể đến các cuộc thi nữ công gia chánh trên mạng Tiktok như “Bếp nhà Dệt May” được NLĐ yêu thích. Trong 1 tháng diễn ra, các bài dự thi đạt gần 1 triệu lượt xem, 108.000 lượt tương tác. Cuộc thi “Lời ru bên cánh võng” giàu cảm xúc, giúp NLĐ hiểu biết thêm về thể loại âm nhạc ý nghĩa, giúp nuôi dưỡng, gắn kết tình cảm gia đình, sự yêu thương của cha mẹ đối với con cái. 

Ngoài ra, công đoàn cũng phát triển các chương trình chăm sóc sức khỏe cho công nhân như: tổ chức các chương trình khám sức khỏe định kỳ, tư vấn về chế độ dinh dưỡng nuôi dưỡng và hỗ trợ điều trị các bệnh nghề nghiệp. Những hoạt động này giúp bảo vệ sức khỏe cho phụ nữ công nhân, giảm thiểu tình trạng bệnh tật do điều kiện khắc phục.

Dù cuộc sống và công việc của nữ công nhân trong ngành dệt có thể đầy thử thách và khó khăn nhưng sự đồng hành của các cấp Công đoàn đã trở thành cơ sở vững chắc cho những nữ công nhân, giúp họ bảo vệ quyền lợi, cải thiện điều kiện làm việc và nâng cao chất lượng cuộc sống. Đó cũng là động lực lớn để khích lệ tinh thần vượt khó của NLĐ.