Mạng xã hội làm tăng rối loạn ăn uống ở phụ nữ trẻ

Theo một số điều tra tại Mỹ, số lượt thăm khám và điều trị liên quan đến rối loạn ăn uống ở nhóm dưới 17 tuổi đã tăng gấp đôi chỉ trong vòng 5 năm, với nữ giới chiếm phần lớn. Báo cáo của Trilliant Health cho thấy từ đầu năm 2018 đến giữa năm 2022, số ca tăng tới 107,4%, trong đó chán ăn tâm thần-căn bệnh có tỉ lệ tử vong cao nhất trong các rối loạn tâm thần-tăng gần 130%. Điều đáng lo ngại là bệnh nhân ngày càng trẻ và tình trạng nặng nề hơn trước.

Tại nhiều quốc gia, số liệu nghiên cứu cũng chỉ ra phụ nữ có nguy cơ mắc rối loạn ăn uống cao hơn hẳn nam giới. Một tổng quan quốc tế cho thấy, tỉ lệ suốt đời của các rối loạn này ở nữ khoảng 2,6%, trong khi nam giới chỉ bằng một phần nhỏ. Tại Việt Nam, những khảo sát gần đây ở sinh viên và thanh niên cho thấy có tới gần 40% người được đánh giá có nguy cơ rối loạn ăn uống, trong đó nữ giới là nhóm chịu tác động mạnh nhất. Những con số này cho thấy vấn đề không chỉ là câu chuyện ở phương Tây mà cũng hiện hữu trong đời sống giới trẻ Việt.

Các chuyên gia lý giải, đại dịch COVID-19 đã khiến tình trạng lo âu, trầm cảm gia tăng, đồng thời làm gián đoạn các mối quan hệ xã hội. Nhiều thiếu nữ phải tìm đến mạng xã hội như một nơi kết nối, nhưng vô tình lại tiếp xúc nhiều hơn với những nội dung thúc đẩy "chuẩn mực cơ thể" không thực tế, chế độ ăn cực đoan hay trào lưu giảm cân phản khoa học. Một khảo sát tại Mỹ ghi nhận 84% thanh thiếu niên dùng mạng xã hội thường xuyên, trong đó các nền tảng phổ biến nhất là TikTok, Instagram và YouTube. Chính những môi trường này có thể khiến các em gái, phụ nữ trẻ dễ so sánh bản thân, bị ám ảnh bởi cân nặng, dẫn đến rối loạn ăn uống.

Không ít phụ huynh tại Mỹ đã kiện các công ty công nghệ, cho rằng con gái họ mắc bệnh do ảnh hưởng trực tiếp từ nội dung trên mạng xã hội. Các nền tảng tuy đã đưa ra biện pháp kiểm soát, dán nhãn cảnh báo, nhưng thực tế vẫn chưa đủ để ngăn ngừa tình trạng lan rộng.

Hậu quả của rối loạn ăn uống không chỉ dừng lại ở chuyện "ăn ít hay ăn nhiều". Người bệnh có thể đối mặt với suy dinh dưỡng, rối loạn tim mạch, loãng xương, rối loạn kinh nguyệt, suy giảm miễn dịch. Về tinh thần, nguy cơ trầm cảm, tự cô lập, thậm chí tự hại bản thân cũng gia tăng. Đặc biệt, chán ăn tâm thần được ghi nhận có tỉ lệ tử vong cao nhất trong số các bệnh tâm thần, cho thấy mức độ nguy hiểm của căn bệnh thường bị xem nhẹ này.

Các bác sĩ khuyến cáo, việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể giảm đáng kể nguy cơ biến chứng. Gia đình và nhà trường đóng vai trò quan trọng, cần quan sát dấu hiệu như giảm cân bất thường, ám ảnh về ngoại hình, bỏ bữa, tập thể dục quá mức, rối loạn kinh nguyệt, hoặc thay đổi cảm xúc thất thường. Đối với phụ nữ trẻ, cần tự ý thức giới hạn tiếp xúc với những nội dung gây ám ảnh trên mạng xã hội, duy trì lối sống lành mạnh và tìm kiếm sự hỗ trợ khi cần thiết.