pnvnonline@phunuvietnam.vn
Mẹ đơn thân lúng túng khi con trai tự kỷ đến tuổi dậy thì
Trẻ tự kỷ học kỹ năng phòng tránh bị xâm hại tình dục
Khi con thủ dâm ở chốn đông người
Chị Bình cảm thấy bối rối khi một đồng nghiệp thân thiết nhắc đi nhắc lại: "Thằng bé nhà chị có nhiều dấu hiệu của tuổi dậy thì rồi, chị phải để ý đến con nhiều hơn. Chị không nhờ được chồng cũ chia sẻ về những thay đổi của con ở lứa tuổi này thì chị phải tìm đến những người có kinh nghiệm. Ham muốn tình dục của những đứa trẻ tuổi dậy thì phát triển khá mạnh. Chị phải nhớ, không được chủ quan đâu!"
Nghe thế, chị Bình cũng chỉ "ừ ừ" và nghĩ đó là câu nhắc nhở bình thường, không có gì nghiêm trọng. Thế nhưng, khi hỏi kỹ người đồng nghiệp, chị mới biết lâu nay chị nghĩ mọi chuyện quá đơn giản.
Người đồng nghiệp cho chị biết, trong một lần đến nhà chị chơi, trong khi chờ chị đi chợ về, cậu con trai 14 tuổi của chị Bình có nhiều hành động đáng lo ngại. Cậu bé vô tư vừa ngồi xem máy tính vừa thủ dâm trước mặt khách. Chưa hết, cậu bé còn liên tục ra sờ đùi cô đồng nghiệp của mẹ.
"Tôi vẫn thầm nghĩ là tôi may mắn khi con bước vào tuổi dậy thì mà không cãi lại, chống đối mẹ. Tôi cũng đã chuẩn bị kiến thức để ứng phó với sự nổi loạn đó của con. Thực sự, tôi chưa bao giờ nghĩ đến việc con thủ dâm, đặc biệt là thủ dâm trước mặt người khác.
Tôi cũng không thể tưởng tượng được việc con có hành vi sàm sỡ, quấy rối người khác như vậy. Tôi cảm thấy rất lo lắng và không biết bắt đầu từ đâu. Tôi sợ khi nghĩ đến việc hành vi này của con sẽ mang đến những phiền phức, thậm chí tổn thương tâm lý cho bạn bè của con và cho người khác. Điều mà tôi cảm thấy sợ nữa là những lúc chỉ có 2 mẹ con ở nhà, nếu ham muốn tình dục của con phát triển mạnh thì tôi sẽ không biết đối phó thế nào", chị Bình trải lòng.
Chị Bình cho biết, từ ngày ly hôn chồng, chỉ có chị và con sống cùng nhau. Thương con thiệt thòi nên chị khá chiều chuộng con. Con muốn gì chị đều đáp ứng. Cậu con trai có thói quen dụi mặt vào ngực mẹ, bóp ngực mẹ, chị cũng để yên. Giờ dù con cao to hơn mẹ nhưng vẫn thích những hành động thân mật đó với mẹ.
"Mò mẫm" giáo dục sức khỏe sinh sản cho con
Việc thủ dâm trước mặt người lạ như con của chị Bình không phải là trường hợp cá biệt. Có mẹ đã hốt hoảng khi tận mắt chứng kiến con tụt quần ra thủ dâm ngay tại công viên - nơi có nhiều người đi lại. Có mẹ bàng hoàng khi thấy con cởi truồng và say sưa làm động tác giao hợp với chiếc chăn cuộn tròn ngay trong phòng khách.
Có mẹ lo lắng khi con thường xuyên nhìn bầu ngực của mẹ bằng ánh mắt của một cậu con trai biết thèm khát thân thể người phụ nữ. Việc chứng kiến con thực hiện các hành vi tình dục đầy bản năng giữa chốn đông người là điều khiến nhiều mẹ có con tự kỷ tuổi dậy thì cảm thấy vô cùng bối rối.
Theo thạc sĩ - chuyên gia tâm lý Phan Lan Hương, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Quyền trẻ em (thuộc Hội Liên hiệp Khoa học Kỹ thuật Việt Nam, Bộ Khoa học và Công nghệ), ở Việt Nam chưa có chuyên gia dạy sức khỏe sinh sản cho trẻ tự kỷ. Bởi trẻ tự kỷ có những đặc điểm tâm sinh lý riêng, nhận thức, ngôn ngữ hạn chế…
Vi vậy, cha mẹ có con tự kỷ vẫn đang phải tự mò mẫm tìm hướng dạy cho con về vấn đề này. "Trẻ tự kỷ ở tuổi dậy thì, bất luận thuộc dạng nào, đều có những sự thích thú về tình dục như trẻ bình thường. Ngoài thủ dâm ở chốn đông người, nhiều trẻ tự kỷ còn nhét chai lọ, các loại củ, quả để thủ dâm, gây viêm nhiễm, tổn thương bộ phận sinh dục.
Thủ dâm nhiều khiến đứa trẻ bị rối loạn tâm lý, trở nên nghiện thủ dâm. Có những đứa trẻ thích sờ soạng người khác để thỏa mãn sự tò mò về cơ thể và bị coi là biến thái, là xâm hại tình dục người khác. Có những đứa trẻ tự kỷ bị xâm hại tình dục. Có trường hợp đau lòng là chính con trai tự kỷ đã xâm hại tình dục mẹ đẻ", chuyên gia tâm lý Phan Lan Hương cho biết.
Vì vậy, việc giáo dục sức khỏe sinh sản, giáo dục giới tính cho trẻ tự kỷ là rất quan trọng. "Không phải chuyên gia về sức khỏe sinh sản nào cũng có thể dạy được cho trẻ tự kỷ. Giáo viên phải hiểu biết đầy đủ đặc điểm tâm, sinh lý để có phương pháp phù hợp với dạng bệnh của từng trẻ.
Giáo dục sức khỏe sinh sản cho trẻ bình thường có thể mất 2 giờ nhưng dạy cho trẻ tự kỷ thì khó tính được thời gian. Những kiến thức đơn giản như âm đạo, dương vật, phân biệt nhà vệ sinh nam - nữ, dạy vệ sinh cơ thể… không phải một buổi là dạy xong.
Dạy trẻ tự kỷ rất kỳ công, mất rất nhiều thời gian, vì vậy, người dạy phải có đủ kiến thức, kinh nghiệm và sự kiên nhẫn. Nhiều trẻ tự kỷ bị hạn chế về ngôn ngữ, thế nên cần lựa chọn ngôn ngữ phù hợp để dạy trẻ. Với con trai tự kỷ tuổi dậy thì, cha mẹ không được cấm con thể hiện nhu cầu tình dục như thủ dâm.
Thay vào đó, cha mẹ hãy dạy con biết thỏa mãn nhu cầu đó ở không gian riêng tư, không được thực hiện ở trước mặt người khác và ở chốn đông người".
Theo chuyên gia tâm lý Phan Lan Hương, khi con trai bước vào tuổi dậy thì, người mẹ không nên quá gần gũi với con. Bởi khi con ôm ấp, vô tư động chạm mẹ thì con có thể sẽ giữ cách ứng xử ấy với người khác. Vì vậy, người mẹ cần có khoảng cách về cơ thể, hành vi với con trai. Cha mẹ cần dạy con phải tôn trọng người khác, tránh có hành vi sờ soạng, vạch áo người khác.
Giáo dục giới tính cho con trai tự kỷ ở tuổi dậy thì
- Giải thích cho trẻ về những bộ phận khác nhau trên cơ thể, sự khác biệt về thân thể giữa nam và nữ qua hình ảnh, tranh vẽ, mô hình búp bê, tài liệu, sách vở hay những câu chuyện có liên quan. Dạy trẻ tự kỷ biết về các tên gọi và nhận dạng đúng những bộ phận trên cơ thể cũng là cách hay nhất để bảo vệ con mình.
- Dạy con không nên lo lắng nếu xảy ra chuyện mộng tinh đầu đời. Hãy nói đó là chuyện thường tình, và chỉ cần nói trẻ về việc thay quần mới khi gặp tình huống đó.
- Dạy trẻ về cách ngăn ngừa mùi hôi cơ thể, cách chăm sóc và vệ sinh cá nhân (cạo râu, vệ sinh vùng kín…).
- Dạy trẻ biết cách bảo vệ thân thể, phân biệt sự đụng chạm cơ thể khi nào thích hợp, khi nào không thích hợp, ai được phép đụng chạm vào cơ thể mình, ai không được phép, chỗ nào trên cơ thể không được cho người khác đụng chạm, thế nào là đụng chạm tốt hay xấu…
- Dạy trẻ về sự riêng tư. Cần giúp trẻ nhận định được và hiểu biết về những bối cảnh khác nhau trong giao tiếp xã hội. Điều quan trọng làm sao để trẻ tự kỷ hiểu được rằng sự thoát y hay trần truồng trong phòng tắm hay phòng riêng có khóa là đúng và không nên cởi áo quần nơi công cộng hay ở không gian sinh hoạt chung.
- Vấn đề thủ dâm: Một số thanh niên tự kỷ thuộc dạng nặng không thể ý thức được rằng thủ dâm có thể chấp nhận được nếu xảy ra trong phòng ngủ và thủ dâm không nên thực hiện trước mặt mọi người. Do đó, cha mẹ cần có hiểu biết về thủ dâm và dạy trẻ bằng hình ảnh về những nơi được cho là thích hợp (nơi riêng tư như phòng ngủ) và không thích hợp (phòng khách, nhà ăn, hay nhà vệ sinh công cộng). Nếu chuyện thủ dâm xảy ra trong lớp học, các chuyên gia khuyên giáo viên nên cho trẻ cầm những vật dụng nào đó trong tay, chẳng hạn như đồ chơi để mân mê, tránh sự tự kích thích tình dục.
Để đồng hành cùng trẻ tự kỷ trong quá trình trưởng thành, hướng dẫn các con có cuộc sống và sinh hoạt lành mạnh, cha mẹ hãy dành thời gian cùng con thư giãn, tham gia các hoạt động ngoài trời như thể dục thể thao, làm vườn, chăm sóc vật nuôi, cây trồng...
Hiếu An (tổng hợp)