Cứ 100 ca tử vong trên toàn cầu thì có hơn 1 ca là do tự tử
Nhân Ngày Thế giới phòng chống tự tử (10/9), Tổ chức Y tế Thế giới công bố báo cáo vào tuần trước cho thấy cứ 100 ca tử vong trên toàn cầu thì có hơn 1 ca tử vong là do tự tử. Con số đáng báo động này cùng những câu chuyện dưới đây nhằm góp phần nâng cao ý thức về việc thiết lập những kết nối sâu sắc ngoài đời thực có thể quan trọng như thế nào trong cuộc sống, đặc biệt là đối với giới trẻ hiện đại.
Cô đơn trong "vòng tay" của ngàn bạn ảo
Giới trẻ ngày nay có thể dễ dàng kết thúc mạng sống của mình dù đang sống trong một thế giới có vẻ như sự kết nối chưa bao giờ dễ dàng và thuận tiện đến thế. Dù online nhưng dường như những kết nối ảo chỉ càng khiến những thanh thiếu niên hiện đại cảm thấy cô đơn hơn bao giờ hết.
Dù online nhưng dường như những kết nối ảo chỉ càng khiến những thanh thiếu niên hiện đại cảm thấy cô đơn hơn bao giờ hết
Số liệu do Trung tâm Nghiên cứu và Phòng chống Tự tử Jockey Club thuộc Đại học Hong Kong (HKU), Trung Quốc công bố hôm thứ Tư cho thấy tỷ lệ tự tử ước tính vào năm 2024 là 14,1 ca tử vong trên 100.000 người, so với 13,5 ca vào năm 2023. Con số này cho thấy tỷ lệ tự tử đã gia tăng một cách đáng báo động, trong đó nam giới trong độ tuổi từ 25 đến 39 tuổi là nhóm dễ bị tổn thương nhất. Các chuyên gia cho rằng sự gia tăng số lượng nạn nhân nam là do sự trì trệ của nền kinh tế thành phố.
Ông Paul Yip Siu-fai, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Phòng chống Tự tử Jockey Club và là giáo sư chủ nhiệm Khoa Sức khỏe dân số tại Ban Công tác quản lý xã hội của Đại học Hong Kong HKU, cho biết hầu hết nạn nhân nam trong nhóm nhân khẩu học này đều chưa kết hôn, thất nghiệp và gặp vấn đề về tài chính.
Ông Paul Yip Siu-fai, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Phòng chống Tự tử Jockey Club, Đại học Hong Kong, Trung Quốc.
Theo số liệu của trung tâm, có 7,9% nam giới trong độ tuổi từ 25 đến 39 thất nghiệp. Trong đó ước tính số vụ tự tử của nhóm dân số này vào năm ngoái do thất nghiệp lên tới 43,4%.
"Từ các số liệu, chúng ta có thể thấy rằng thất nghiệp có thể làm tăng nguy cơ tự tử. Nếu nền kinh tế không tốt và tỷ lệ thất nghiệp cao, nguy cơ tự tử nói chung có thể tăng lên", Ông Yip nhận định.
Ông lưu ý rằng một số nạn nhân nam đã phải vật lộn với các vấn đề tài chính như nợ nần, thất nghiệp, cờ bạc và khó khăn trong kinh doanh. Ông nói thêm rằng sự hỗ trợ đầy đủ của gia đình có thể làm giảm nguy cơ tự tử, ngay cả ở những người thất nghiệp.
Bà Lisa Ho Sin-hang, nhà tâm lý học lâm sàng và cố vấn đào tạo tại trung tâm cho biết cảm giác tự trách bản thân mạnh mẽ ở nam giới trong độ tuổi từ 25 đến 39 và "có vẻ như họ vẫn coi mình là trụ cột gia đình và là người phải mạnh mẽ vì gia đình".
"Mặc dù xã hội chúng ta có sự bình đẳng giới cao hơn, song gánh nặng tài chính của họ vẫn ở mức tương đối cao", bà cho biết.
Số liệu của trung tâm cũng cho thấy các quận Kwai Tsing, Wong Tai Sin, Kwun Tong và phía Đông của Hong Kong ghi nhận số vụ tự tử tương đối cao so với các quận khác. Bà Ho khuyến cáo người dân có thể cân nhắc thực hiện các bài kiểm tra căng thẳng về sức khỏe tâm thần để hiểu rõ hơn về tình hình cá nhân của mình, ngay cả khi họ không có bất kỳ dấu hiệu căng thẳng nào. Bà cũng kêu gọi công chúng hãy tiếp cận các cuộc thảo luận về vấn đề tự tử với tư duy cởi mở.
"Chúng ta nên tránh kỳ thị vấn đề tự tử và nên tham gia vào các cuộc thảo luận cởi mở về nó. Điều quan trọng là lắng nghe vấn đề của họ mà không phán xét, giới thiệu họ đến sự hỗ trợ chuyên nghiệp, đồng thời đảm bảo an toàn cho họ", bà nói.
Trong khi đó ở Singapore, sức khỏe tâm thần của thanh thiếu niên nước này cũng đang ở mức đáng báo động.
Tại Singapore, tự tử là nguyên nhân tử vong hàng đầu ở nhóm tuổi từ 10 đến 29 tuổi, dựa trên số liệu gần đây của tổ chức Samaritans of Singapore. Năm ngoái, 69 người trong nhóm tuổi này đã chết do tự tử, chiếm 22% tổng số ca tử vong. Cần lưu ý rằng số liệu này chỉ là tạm thời và có thể còn tăng lên.
Ông Sean vẫn chưa thể nguôi ngoai sau vụ tự tử của con trai mình cách đây 5 năm. Trong một bài đăng trên trang cá nhân Facebook, ông đã chia sẻ rằng cả gia đình ông đã rất sốc khi người con trai ông lúc đó mới 17 tuổi đã lựa chọn kết thúc cuộc đời sau một thời gian dài vật lộn với các vấn đề sức khỏe tâm thần của mình. Sean kể rằng cậu con trai đã gặp phải những khó khăn và đã có những dấu hiệu ban đầu của sự lo lắng và trầm cảm, nhưng gia đình đã chủ quan và không ai biết rằng cậu đã phải đấu tranh nội tâm sâu sắc đến mức nào. Chỉ đến khi cái chết của cậu xảy ra mới khiến cả gia đình bàng hoàng, và cái kết đau đớn ấy vẫn còn đè nặng lên trái tim ông đến tận ngày nay.
Tại Singapore, tự tử là nguyên nhân tử vong hàng đầu ở nhóm tuổi từ 10 đến 29 tuổi, theo Samaritans of Singapore.
Các chuyên gia về sức khỏe tâm thần cho rằng một phần lớn nguyên nhân của các vụ tự tử ở thanh thiếu niên Singapore là do tác động của việc sử dụng mạng xã hội từ sớm, cũng như ảnh hưởng mà cách những người trẻ tuổi hiểu về thế giới lên giá trị quan của họ.
Trong khi cả xã hội vẫn đang có những cuộc tranh luận về việc kiểm soát việc sử dụng các thiết bị điện tử và giới hạn độ tuổi để hạn chế những tác hại rõ ràng như bắt nạt và tiêu chuẩn sắc đẹp bị bóp méo trên mạng, thì một vấn đề cơ bản hơn nhiều cũng đang xảy ra - đó là thanh thiếu niên không thể kết bạn thực sự. Giới trẻ nước này được cho là thiếu những kết nối sâu sắc, mang lại giá trị thật trong đời sống tinh thần còn non nớt của mình.
Tại sao việc kết bạn, điều cơ bản mà hầu hết chúng ta đều coi là hiển nhiên, lại trở nên khó khăn đến vậy?
Tiến sĩ Vivien Yang, người điều hành Bloom Child Psychology, chia sẻ: "Khi bạn hỏi (những người trẻ) rằng họ sẽ tìm đến ai nếu họ muốn chia sẻ một rắc rối hay khó khăn mà họ gặp phải, họ sẽ nói 'không có ai cả'."
Một yếu tố nữa là thời gian biểu dày đặc của thanh thiếu niên. Bác sĩ Yang kể rằng ngay cả khi con trai tuổi teen của bà có ngày nghỉ, bạn bè của cháu thường không có - vì ai cũng bận rộn với các lớp học thêm hoặc câu lạc bộ thể thao.
Bên cạnh đó, trẻ em cũng thường cảm thấy thoải mái hơn khi nhắn tin thay vì nói chuyện thực sự ngoài đời. Bác sĩ Yang cho biết một số buổi tư vấn với các khách hàng nhỏ tuổi diễn ra qua tin nhắn, nơi các em chia sẻ những khó khăn của mình. Việc thiếu tương tác trực tiếp này có thể ảnh hưởng đến chiều sâu của mối quan hệ và tình bạn trong đời thực của thanh thiếu niên Singapore.
Ngoài ra, "trong một xã hội mà các gia đình nhỏ là chuẩn mực và nhiều trẻ em lớn lên mà không có anh chị em ruột, việc học cách xây dựng tình bạn có thể không đến một cách tự nhiên", tiến sĩ Daniel Fung, Giám đốc điều hành của Viện Sức khỏe Tâm thần Singapore cho biết. Nhiều người có tính cách hướng nội, dễ rụt rè, nhút nhát nên việc kết bạn với họ thường mất nhiều thời gian và nỗ lực hơn nhiều.
"Đại dịch cô đơn" - một cụm từ dần trở nên phổ biến, đặc biệt là với giới trẻ ngày nay. Một nghiên cứu năm 2021 phân tích dữ liệu từ hơn một triệu thanh thiếu niên trên 37 quốc gia cho thấy số lượng thanh thiếu niên cảm thấy cô đơn ở trường đã tăng gần gấp đôi từ năm 2000 đến năm 2018. Các nhà nghiên cứu lưu ý rằng sự gia tăng này trùng khớp với việc gia tăng sử dụng điện thoại thông minh trong giới trẻ.
Thật là một nghịch lý kỳ lạ - một mặt, giới trẻ có hàng ngàn "bạn bè" hoặc người theo dõi trực tuyến. Nhưng khi họ gặp bế tắc - có thể ai đó làm họ đau lòng hoặc trượt bài kiểm tra - họ lại không có ai để gọi điện, trút bầu tâm sự hay khóc cùng. Vượt qua nỗi đau đó chính là cách xây dựng những mối quan hệ bền chặt trong đời sống, tiến sĩ Fung giải thích. Nếu không có những trải nghiệm tương tự, người trẻ sẽ khó xây dựng khả năng phục hồi xã hội hơn.
"Đại dịch cô đơn" - một cụm từ dần trở nên phổ biến, đặc biệt là với giới trẻ ngày nay.
Sẽ "thoát hiểm" nếu có người "trút bầu tâm sự"
Không có cẩm nang nào cho việc kết bạn, cũng như không có cẩm nang nào cho việc yêu đương trong giới trẻ ngày nay. Cốt lõi của vấn đề nằm ở việc cho trẻ thời gian để tìm kiếm những vòng tròn tuy nhỏ bé nhưng là những kết nối thực sự của riêng mình. Và điều này cũng đòi hỏi các bậc làm cha mẹ phải làm một điều cực kỳ khó khăn, đó là cưỡng lại ham muốn kiểm soát mọi khía cạnh trong cuộc sống đang lớn của con. Việc buông bỏ, có lẽ từng chút một - bớt kiểm soát, bớt soi mói, bớt phân tích và phê bình - là một điều tốt.
Thời gian "đi chơi" kéo dài với bạn bè có vẻ không hiệu quả lắm trong cuộc sống bận rộn của người lớn chúng ta nói chung và càng có vẻ vô ích với con trẻ nói riêng. Thế nhưng có lẽ về lâu dài, đây chính xác là điều không chỉ con cái chúng ta mà ngay cả với chính người trưởng thành - cũng cần có ít nhất một người bạn - một kết nối sâu sắc thực sự, một kết nối không phải qua những dòng tin nhắn trên không gian mạng - để tâm sự khi gặp căng thẳng và vượt qua sóng gió trong cuộc sống.
