Có loại virus mang tên kỳ thị ở Nhật Bản giữa dịch Covid-19

Bệnh nhân bị xa lánh như tội phạm

Chính phủ Nhật Bản đã mở một chiến dịch nhằm nâng cao nhận thức của người dân về tình hình lây nhiễm Covid-19. Chiến dịch cũng hướng tới việc chống lại sự kỳ thị và trốn tránh - thứ có thể khiến những người nhiễm bệnh ngại không đi xét nghiệm hoặc tìm kiếm sự trợ giúp y tế. Điều này làm cản trở cuộc chiến chống lại đại dịch.

Khi Arisa Kadono có kết quả dương tính với Covid-19 và được đưa vào bệnh viện hồi đầu tháng 4, cô chỉ được biết đến là một phụ nữ trong độ tuổi 20, đang làm việc trong ngành thực phẩm. Chẳng mấy chốc, bạn bè cô nói những tin đồn vô căn cứ đang lan truyền rằng, quán ăn của gia đình nơi cô làm việc là một ổ dịch. Còn có tin đồn cô đi ăn tối với một vận động viên bóng chày nổi tiếng, người đã nhiễm virus trước đó, mặc dù thực tế cô không hề làm điều đó. Thậm chí có thông tin cho rằng cô đã trốn khỏi bệnh viện và đang làm virus lây lan.

"Tôi bị đối xử như một kẻ tội phạm", cô Kadono nói trong cuộc phỏng vấn trực tuyến từ nhà mình ở Himeji, phía Tây Nhật Bản sau khi kết thúc 3 tuần điều trị trong bệnh viện.

Ngoài việc bị sốt vào ngày đầu tiên nhập viện và mất khứu giác, cô Kadono không có triệu chứng nào khác, mặc dù cô xét nghiệm dương tính với Covid-19. Trong khi đó, mẹ cô bị viêm phổi và cần chăm sóc đặc biệt trong thời gian ngắn ở một bệnh viện khác. "Không chỉ có tôi, rất nhiều người khác cũng phải đối mặt với sự phân biệt đối xử và thành kiến. Tôi thật sự muốn thay đổi xu hướng đổ lỗi cho các bệnh nhân của mọi người", cô Kadono nói. Cô muốn lên tiếng vì bản thân, cũng như vì những người sống sót sau khi nhiễm Covid-19.

Nhà tâm lý học Reo Morimitsu tại Bệnh viện Chữ thập Đỏ Suwa, chia sẻ: Sự phân biệt và kỳ thị với người nhiễm virus corona có thể sẽ khiến một số người nhiễm bệnh từ chối tìm kiếm sự trợ giúp y tế, khiến cho sự lây nhiễm gia tăng. Các báo cáo cho biết cảnh sát Nhật Bản tháng trước đã phát hiện khoảng một chục người chết ở nhà một mình hoặc ngã gục trên đường phố, những người sau đó cho kết quả dương tính với Covid-19. 

"Virus này không chỉ lây nhiễm vào cơ thể, mà còn cả tâm trí và hành vi của chúng ta, gây hại cho chúng ta và chia rẽ xã hội", nhà tâm lý học Morimitsu nhận định.

Ngoài nỗi lo bị nhiễm bệnh, các chuyên gia cho rằng, định kiến với những người gián tiếp dính dáng đến virus cũng bắt nguồn sâu xa từ quan niệm văn hóa từ thời phong kiến, khi một số người Nhật làm nghề thuộc da và đồ tể được coi là không sạch sẽ. Con cháu của họ cũng phải đối mặt với sự phân biệt đối xử. Những người mắc bệnh phong cũng buộc phải sống trong sự cô lập hàng thập kỷ, dù đã có cách chữa trị. 

Những nạn nhân của 2 vụ đánh bom nguyên tử năm 1945 của Mỹ, thường được biết đến với tên gọi "hibakusha", hay những người bị thương trong các vụ tai nạn công nghiệp như ngộ độc thủy ngân cũng phải chịu sự phân biệt tương tự. Gần đây, những người dân phải rời khỏi nơi sinh sống của họ vì thảm hoạ nhà máy điện hạt nhân Fukushima cũng bị bắt nạt và quấy rối.

"Ẩn sau sự phân biệt với người nhiễm virus corona là ý nghĩ cho rằng người bệnh là không tinh khiết. Nỗi lo lắng ngày càng tăng và nỗi sợ bị lây nhiễm cũng làm tăng thêm sự phân biệt đối xử với người bị nhiễm bệnh", bà Naoki Sato, chuyên gia về tội phạm học và văn hoá Nhật Bản tại Viện Công nghệ Kyushu, nhận định.

Y, bác sĩ cũng bị phân biệt đối xử

Ngay cả những nhân viên y tế mạo hiểm mạng sống của họ để chăm sóc bệnh nhân cũng phải chịu sự kỳ thị. Những người làm việc tại các cửa hàng tạp hóa, nhân viên giao hàng… cũng đang phải đối mặt với sự bắt nạt. Các thành viên trong gia đình họ cũng vậy. 

"Tôi hiểu rằng mọi người đang sợ virus, nhưng chúng tôi đang làm việc chăm chỉ ở tuyến đầu với áp lực rất lớn. Chúng tôi cũng có gia đình mà chúng tôi phải chăm lo. Việc phân biệt đối xử với chúng tôi chỉ vì chúng tôi là nhân viên y tế khiến chúng tôi rất nản lòng và xuống tinh thần", một y tá chia sẻ và xin giấu tên vì lo ngại mình sẽ trở thành mục tiêu của sự kỳ thị.

Một y tá khác được một vài bà mẹ tiếp cận và yêu cầu rời khỏi công viên ở Tokyo, nơi cô đang tới chơi cùng con mình. Một số y tá không được chào đón tại các nhà hàng mà họ thường dùng bữa. Một số bị tài xế taxi từ chối phục vụ. Bộ Y tế Nhật Bản đã phải ban hành một chỉ thị yêu cầu các cơ sở mầm non phải chăm sóc con của các nhân viên y tế sau khi một số nơi từ chối làm điều này.

Một y tá kỳ cựu ở Hokkaido cho biết, mẹ của một trong số những đồng nghiệp của cô đã bị đình chỉ công tác vì con của bà là y tá. Chồng của một đồng nghiệp khác cũng bị từ chối trong cuộc phỏng vấn xin việc vì vợ anh là y tá. Hai y tá này được giao trọng trách chăm sóc cho bệnh nhân nhiễm Covid-19. Họ phải ở tại khách sạn để bảo vệ gia đình mình trong khi vẫn phải làm việc trong điều kiện khó khăn mà không có thiết bị bảo hộ hay xét nghiệm đầy đủ.

"Chúng tôi hiểu nỗi sợ hãi của mọi người, nhưng các nhân viên y tế đang làm hết sức mình để ngăn ngừa lây nhiễm ở các bệnh viện. Chúng tôi cần sự ủng hộ của các bạn. Chúng tôi không yêu cầu bất cứ điều gì đặc biệt, chỉ cần một lời cảm ơn cũng là phần thưởng to lớn sẽ cho chúng tôi động lực để bước tiếp", ông Toshiko Fukui - Người đứng đầu Hiệp hội Điều dưỡng Nhật Bản nói.