Nobel Kinh tế 2016 bàn về nguyên lý xây dựng hợp đồng lao động

Oliver Hart và Bengt Holmström đoạt giải Nobel Kinh tế 2016

Chiều 10/10, hai nhà kinh tế Oliver Hart mang quốc tịch Anh - Mỹ và Bengt Holmstrom người Phần Lan đã được trao tặng Giải thưởng Nobel Kinh tế năm 2016. Hội đồng Giải thưởng Nobel cho biết các nhà nghiên cứu được vinh danh nhờ những đóng góp cho nguyên lý hợp đồng, đặt nền tảng cho việc kiến tạo các chính sách và học viện trong nhiều lĩnh vực từ luật phá sản cho tới các thể chế chính trị. Công trình nghiên cứu của họ đem lại nhiều ứng dụng trong xã hội.

Từ những nghiên cứu ban đầu, Hart và Holmström đã phát triển lý thuyết hợp đồng thành một lĩnh vực đa dạng cho các nghiên cứu căn bản. Trong vài thập niên vừa qua, họ cũng đã khám phá ra nhiều ứng dụng của nó. Các nhà khoa học năm nay đã phát triển lý thuyết về hợp đồng, khung nghiên cứu toàn diện, phân tích nhiều vấn đề đa dạng trong thiết kế hợp đồng như việc tính chi trả theo hiệu quả lao động cho các lãnh đạo tập đoàn, chính sách khấu trừ và đóng góp của bảo hiểm, hay việc tư nhân hoá.

Theo nghiên cứu, nếu việc trả lương cho nhân viên theo hiệu suất làm việc của một nhà quản lý chú trọng đến dòng tiền ngắn hạn thì về lâu dài sẽ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của công ty. Những câu hỏi được đặt ra trong nghiên cứu lý thuyết hợp đồng là: Các dịch vụ công như bệnh viện, trường học, trại giam nên do nhà nước hay tư nhân sở hữu? Giáo viên, nhân viên y tế, cán bộ trại giam nên được trả lương cố định hay trả theo hiệu suất làm việc? Các cấp quản lý nên được trả lương thưởng đến mức nào, thông qua các chương trình tăng lương hay trả bằng cổ phiếu... 

Giáo sư Oliver Hart

Giáo sư Oliver Hart (68 tuổi) sinh trưởng ở London (Anh) đến giảng dạy ở Đại học Harvard (Mỹ) từ năm 1993. Ông lấy bằng tiến sĩ ở Đại học Princeton năm 1974, từng là chủ tịch của Hiệp hội Kinh tế và Luật Mỹ và là Phó Chủ tịch của Hiệp hội Kinh tế Mỹ.

Ông chủ yếu nghiên cứu lý thuyết hợp đồng, lý thuyết công ty, tài chính doanh nghiệp, và kinh tế - luật. Các nghiên cứu của ông xoay quanh vai trò của cơ cấu sở hữu và các thỏa thuận hợp đồng trong công tác điều hành và các giới hạn của doanh nghiệp.

Giáo sư Bengt Holmström

Còn giáo sự Bengt Holmström (67 tuổi) sinh trưởng ở Helsinki (Phần Lan). Ông lấy bằng tiến sĩ ở Đại học Stanford năm 1978. Ông là thành viên của nhiều ban lãnh đạo các viện khoa học và từng là thành viên ban lãnh đạo tập đoàn Nokia. Ông hiện đang giảng dạy kinh tế tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) của Mỹ.

Ông được trường của mình miêu tả là một lý thuyết gia kinh tế vi mô, được biết đến nhiều nhất qua các công trình nghiên cứu về lý thuyết xác lập hợp đồng và ưu đãi, đặc biệt là khi ứng dụng trong lý thuyết công ty, điều hành doanh nghiệp, và các vấn đề thanh khoản trong khủng hoảng tài chính.

Kể từ năm 1969 đến nay, đã có 76 người đã đoạt giải Nobel Kinh tế, trong đó có 1 phụ nữ. Đó là bà Elinor Ostrom được trao giải năm 2009.