Thái Nguyên: Phụ nữ xã Vô Tranh tiên phong bảo tồn Lễ hội Cầu mùa

Trong quá trình bảo tồn và phục hồi các giá trị văn hóa truyền thống, lực lượng phụ nữ xã Vô Tranh đã và đang khẳng định vai trò quan trọng, trở thành những người tiên phong trong việc gìn giữ Lễ hội Cầu mùa - một nét sinh hoạt văn hóa tâm linh độc đáo của dân tộc Sán Chay.

Không chỉ chăm lo gia đình, phụ nữ nơi đây còn tích cực tham gia truyền dạy, thực hành nghi lễ, bảo quản trang phục, đạo cụ và duy trì không gian lễ hội trong cộng đồng. Những bước chân uyển chuyển trong điệu múa Tắc Xình, những lời hát dân ca và sự chăm chút lễ vật đều thể hiện rõ vai trò của người phụ nữ trong việc bảo tồn bản sắc.

Bên cạnh đó, phụ nữ tham gia các hoạt động văn hóa tại địa phương chủ động phối hợp với nghệ nhân để truyền dạy, duy trì luyện tập thường xuyên, nâng cao chất lượng trình diễn; đặc biệt chú trọng bảo tồn nguyên bản điệu múa Tắc Xình.

Cụ thể, với Câu lạc bộ Văn hóa - Văn nghệ dân gian Sán Chay, bà Đỗ Thanh Bình (Trưởng phòng Văn hóa - Xã hội) nhấn mạnh vai trò của phụ nữ: "Về chủ trương, kế hoạch bà con dân tộc Sán Chay và đặc biệt là phụ nữ chủ động phối hợp nghệ nhân tham gia truyền dạy và thực hành; duy trì luyện tập thường xuyên để nâng cao chất lượng trình diễn. Nhất là điệu múa Tắc Xình cần bảo tồn bản gốc (nguyên bản) và trên cơ sở đó sáng tạo cho phù hợp với từng giai đoạn, từng cộng đồng.

Huy động thành viên có nhiều đóng góp tích cực hơn nữa để góp phần xây dựng kịch bản tái hiện Lễ hội Cầu mùa đảm bảo đúng truyền thống, đồng thời đáp ứng yêu cầu khai thác gắn với phát triển du lịch.

Bảo quản tốt trang phục, đạo cụ, nhạc cụ bản sắc của dân tộc mình; truyền dạy bằng nhiều hình thức, từ trong gia đình đến trường học, cộng đồng. Mạnh dạn đề xuất với chính quyền địa phương, các đơn vị yêu văn hóa nghệ thuật, nhà hảo tâm để có những đầu tư xứng tầm với Lễ hội và bản sắc".

Đồng tình với quan điểm này, nghệ nhân ưu tú Hầu Thanh Tĩnh cho rằng, phụ nữ đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn Lễ hội Cầu mùa. Họ không chỉ đảm trách các nghi lễ, điệu múa Tắc Xình một cách khéo léo mà còn là những người gìn giữ trang phục, nhạc cụ, đạo cụ truyền thống. Phụ nữ tích cực tham gia các buổi tập luyện, hướng dẫn con cháu, đồng thời góp phần lan tỏa giá trị văn hóa trong cộng đồng. Sự kiên trì và trách nhiệm của họ giúp các hoạt động phục dựng lễ hội được duy trì liên tục và chất lượng trình diễn ngày càng nâng cao.

Theo ông Hầu Thanh Tĩnh, chỉ cần phụ nữ tiếp tục nỗ lực và truyền lại kinh nghiệm, Lễ hội Cầu mùa của người Sán Chay sẽ luôn sống động và được gìn giữ cho thế hệ mai sau.

Chị Lý Thị Năm, một người dân xã Vô Tranh, chia sẻ: "Những năm gần đây, cuộc sống của bà con ngày càng bận rộn nên nhiều lúc khó sắp xếp thời gian tham gia các hoạt động cộng đồng như trước. Tuy vậy, với Lễ hội Cầu mùa, một nghi lễ quan trọng và thiêng liêng của người Sán Chay, tôi luôn cố gắng dành thời gian để góp mặt. Khi xã thông báo tổ chức truyền dạy các nghi thức, hướng dẫn điệu múa hay phục dựng trò chơi dân gian, dù công việc còn dở dang, tôi vẫn thu xếp để tham gia đầy đủ.

Tôi tin rằng nếu mỗi người đều có tinh thần trách nhiệm, tình yêu dành cho bản sắc văn hóa, thì lễ hội của dân tộc mình sẽ không bao giờ bị mai một. Tôi cũng muốn con cháu sau này nhìn thấy sự nhiệt tình của người lớn hôm nay để hiểu rằng Lễ hội Cầu mùa không chỉ là sinh hoạt văn hóa, mà còn là ký ức, là cội nguồn, là niềm tự hào mà thế hệ nào cũng cần gìn giữ".

Một người phụ nữ khác ở xã Vô Tranh, chị Bùi Thị Nguyên, bày tỏ: "Lễ hội Cầu mùa luôn giữ vị trí đặc biệt trong đời sống tinh thần của người Sán Chay. Dù ai cũng bận rộn với công việc mưu sinh, nhưng mỗi khi có chương trình tập luyện hay hoạt động phục dựng lễ hội, bà con vẫn thu xếp có mặt. Bởi, chúng tôi hiểu rằng nếu mình không tích cực tham gia hôm nay, thì mai này lễ hội sẽ khó giữ được đúng bản sắc vốn có. Với tôi, việc được cùng mọi người ôn lại điệu múa Tắc Xình, chuẩn bị lễ vật, tập hát những bài dân ca hay cùng nhau dựng lại các trò chơi truyền thống là niềm vui và cũng là trách nhiệm.

Tôi mong các hoạt động truyền dạy sẽ được tổ chức thường xuyên hơn để người già có cơ hội chia sẻ kinh nghiệm, người trẻ có điều kiện học hỏi. Dù bận thế nào, chỉ cần mỗi người góp một chút tâm sức thì Lễ hội Cầu mùa của dân tộc Sán Chay chắc chắn sẽ tiếp tục được gìn giữ, lan tỏa và trở thành nét đẹp văn hóa lâu bền của quê hương Vô Tranh".

"Phụ nữ và các cấp Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam là lực lượng quan trọng trong bảo tồn văn hóa. Phụ nữ không chỉ là người giữ lửa trong gia đình mà còn chủ động tham gia bảo tồn lễ hội, duy trì sinh hoạt văn hóa dân gian và phát triển du lịch cộng đồng. Hội Liên hiệp Phụ nữ các cấp đã tạo môi trường để phụ nữ phát huy vai trò, trí tuệ, tinh thần đoàn kết, góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa và xây dựng đời sống văn hóa bền vững. Nhờ sự chung tay của phụ nữ, nghệ nhân và cộng đồng, Lễ hội Cầu mùa của người Sán Chay đang được gìn giữ bền vững, trở thành điểm nhấn văn hóa đặc sắc của xã Vô Tranh và là tiềm năng quan trọng để phát triển du lịch văn hóa trong tương lai", bà Đỗ Thanh Bình, Trưởng phòng Văn hóa - Xã hội, nhấn mạnh.

Nhờ sự đóng góp tích cực của phụ nữ nói riêng và tất cả đồng bào nơi đây nói chung, Lễ hội Cầu mùa của người Sán Chay không chỉ được gìn giữ nguyên vẹn mà còn lan tỏa giá trị văn hóa sâu rộng trong cộng đồng. Phụ nữ là những người tiên phong trong việc duy trì tập luyện, truyền dạy nghi lễ, bảo quản trang phục, nhạc cụ và truyền lại những nét đẹp truyền thống cho thế hệ trẻ.

Đồng thời, các cấp Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam đã tạo môi trường thuận lợi, hỗ trợ, vận động hội viên và phối hợp với chính quyền, ngành văn hóa để các hoạt động bảo tồn được tổ chức thường xuyên, chất lượng và hiệu quả. Sự đồng hành của phụ nữ và Hội Liên hiệp Phụ nữ các cấp chính là lực lượng nòng cốt, đảm bảo Lễ hội Cầu mùa nói riêng và các Lễ hội truyền thống ở các vùng miền sẽ tiếp tục sống mạnh mẽ, trở thành niềm tự hào và di sản văn hóa quý giá của quê hương.