Tìm hiểu lịch sử thời Hậu Lê qua “Bắc hành lược ký”

Thời Lê trung hưng (1533 – 1789) là một trong hai giai đoạn quan trọng của nhà Hậu Lê. Xuyên suốt hơn 250 năm nhưng trên phương diện lịch sử, nhiều điều về thời kỳ này vẫn chưa được biết tới. Trong bối cảnh đó, sự ra đời của Bắc hành lược ký của Lê Quýnh – một đại trung thần của nhà Lê, đã giúp làm sáng tỏ nhiều câu hỏi xuyên suốt một giai đoạn lịch sử Việt Nam trải dài hơn 2 thế kỷ.

Bắc hành lược ký là một "hồi ký chính trị" của Trường Phái hầu Lê Quýnh mà trọng điểm là 10 năm ông bị cầm tù trong nhiều nhà ngục tại Trung Hoa sau khi theo vua Lê Chiêu Thống chạy sang phương Bắc lưu vong. Tuy chỉ là hồi ký tương đối ngắn của một người trong ngục, nhằm ghi nhận về những mốc lớn trong cuộc đời, chủ yếu là chép lại di sản văn chương vốn dĩ quan trọng đối với nhà nho thuở trước nhưng lại có thể dùng như một tấm gương soi phản ảnh giao tình giữa Trung Hoa và An Nam, khi thắm thiết, khi lạnh nhạt, khi ruồng rẫy.

Bản dịch mới Bắc hành lược ký của nhà nghiên cứu Nguyễn Duy Chính, bên cạnh bản dịch trước đó của giáo sư Hoàng Xuân Hãn, sẽ góp thêm vào việc tìm lại lịch sử của thời kỳ ấy, như một góc cạnh khác để soi sáng cho lịch sử giao thiệp với phương Bắc.

Bản dịch mới lần này dựa theo bản Hán văn của tạp chí Nam Phong, có đối chiếu, bổ túc, tham khảo các bản in trong Việt Nam Hán văn tiểu thuyết tùng san và lưu trữ tại Viện Nghiên cứu Hán Nôm, cùng những tài liệu, văn thư của triều Thanh trong cùng thời điểm, nhằm giúp bạn đọc có cái nhìn đa nhiều, sáng tỏ hơn khi nghiên cứu về giai đoạn lịch sử từ cuối triều Lê đến đầu triều Nguyễn.