Tổng hợp các triệu chứng bệnh viêm xoang thường gặp nhất

Viêm xoang là bệnh lý thuộc chuyên khoa tai mũi họng rất thường gặp trên thực tế. Bệnh có thể bị gây nên do nhiều nguyên nhân khác nhau như vi khuẩn, virus, chấn thương, dị hình mũi xoang,... Cơ thể con người có 4 cặp xoang nằm ở vùng mặt và hộp sọ (xoang hàm, xoang trán, xoang sàng và xoang bướm), tình trạng viêm xoang có thể chỉ xảy ra ở một xoang đơn độc nhưng cũng có thể gặp ở nhiều xoang cùng lúc.

Bệnh viêm xoang mặc dù không quá gây nguy hiểm đến tính mạng của người bệnh nhưng lại gây ảnh hưởng và làm chất lượng cuộc sống của bệnh nhân bị suy giảm rất nhiều.

Do đó, nhận biết sớm các triệu chứng của bệnh để có thể thăm khám và điều trị kịp thời là cách hiệu quả nhất để hạn chế các biến chứng và ảnh hưởng do viêm xoang gây nên.

1. Các triệu chứng bệnh viêm xoang trên lâm sàng

Nhìn chung, triệu chứng bệnh viêm xoang trên lâm sàng ở bệnh nhân viêm xoang có thể thay đổi ít nhiều giữa các bệnh nhân tùy thuộc theo xoang bị viêm và tính chất viêm xoang là viêm xoang cấp (dưới 4 tuần) hay là viêm xoang mãn (trên 12 tuần). Tuy nhiên, các triệu chứng hầu hết đều có thể phát hiện khá dễ dàng và thường thôi thúc bệnh nhân phải đi khám sớm do ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt của người bệnh.

1.1. Đau nhức vùng xoang và các vùng ngoài xoang

Đau nhức tại xoang là một trong các triệu chứng điển hình nhất và thường gặp nhất ở bệnh nhân viêm xoang. Nguyên nhân gây nên tình trạng đau tại xoang có thể là do sự phản ứng viêm kích thích các thụ thể thần kinh hoặc do viêm là ứ trệ dịch nên làm tăng áp lực trong xoang gây đau.

Tùy theo xoang bị viêm là xoang nào mà đau do triệu chứng bệnh viêm xoang có thể xuất hiện ở các vị trí khác nhau như:

- Viêm xoang hàm: Người bệnh cảm thấy đau vùng má cạnh hai bên mũi. Khi ấn điểm hố nanh (nằm trên đường đi ngang qua hai lỗ mũi cách cánh mũi 1cm) thì bệnh nhân cảm thấy đau chói.

- Viêm xoang trán: Người bệnh cảm thấy đau vùng trán, vùng giữa hai cung mày. Ấn vào hố nằm ở trên đầu trong cung mày bệnh nhân cảm thấy đau.

- Viêm xoang sàng trước: Đau trong triệu chứng bệnh viêm xoang sàng biểu hiện bằng cảm giác đau ở vùng xung quanh hai hốc mắt. Ấn hố ở dưới đầu trong cung mày bệnh nhân đau. Đau tăng lên khi bệnh nhân tập trung nhìn.

- Viêm xoang bướm và viêm xoang sàng sau: bệnh nhân thường có cảm giác đau sâu ở bên trong, đau có thể khu trú, nhưng đôi khi cũng có thể lan ra sau gáy, lan ra nửa đầu,... Đau tăng lên khi bệnh nhân tập trung làm bệnh nhân lười suy nghĩ.

Ngoài đau nhức tại các vị trí xoang bị viêm, người bệnh còn có thể gặp tình trạng đau nhức tại một số cơ quan lân cận của xoang như đau đầu, đau tai, đau răng,...

1.2. Chảy mũi là triệu chứng bệnh viêm xoang

Một triệu chứng bệnh viêm xoang rất hay gặp khác chính là chảy mũi. Chảy mũi gặp ở hầu hết các bệnh nhân bị viêm xoang. Tính chất của tình trạng chảy mũi phụ thuộc nhiều vào xoang bị viêm và nguyên nhân gây viêm xoang.

Đối với trường hợp viêm các xoang thuộc nhóm xoang trước như xoang hàm, xoang trán, xoang sàng trước thì dịch sẽ chảy ra lỗ mũi trước. Còn khi viêm các xoang thuộc nhóm xoang sau thì dịch sẽ chảy ra cửa mũi sau, dịch chảy ra cửa mũi sau có thể khiến bệnh nhân bị kích thích và gây ho liên tục.

Dịch chảy ra do triệu chứng bệnh viêm xoang có thể là dịch trong nếu do nguyên nhân virus, dịch màu vàng xanh và đôi khi có mùi thối nếu có vi khuẩn gây viêm. Trong một số trường hợp, tình trạng viêm làm tổn thương các mạch máu thì có thể thấy được máu có lẫn trong dịch mũi.

1.3. Ngẹt mũi do viêm xoang

Ngoài những triệu chứng kể trên thì nghẹt mũi cũng là triệu chứng thường xuyên gặp phải ở người bệnh.

Người ta giải thích cho tình trạng nghẹt mũi do triệu chứng bệnh viêm xoang ở bệnh nhân rằng, tình trạng viêm xoang làm phù nề các tổ chức niêm mạc, trong đó có niêm mạc mũi. Điều này làm cho khả năng kích thước đường dẫn khí trong mũi thu nhỏ và khí lưu thông khó khăn hơn gây nên nghẹt mũi.

Nghẹt mũi gây nhiều khó chịu cho người bệnh, làm người bệnh phát âm bằng giọng mũi kín. Nghẹt mũi cũng khiến người bệnh phải há miệng liên tục để thở do đó làm họng bị khô và người bệnh rất dễ bị viêm họng tái đi tái lại.

1.4. Rối loạn khứu giác

Các triệu chứng bệnh viêm xoang ở người bệnh cũng có thể biểu hiện bằng một tình trạng rối loạn khứu giác, thường gặp nhất là tình trạng giảm hoặc mất khả năng ngửi mùi ở con người.

Thông thường rối loạn khứu giác do triệu chứng bệnh viêm xoang chỉ là một tình trạng tạm thời và có thể được cải thiện và phục hồi khi mà tình trạng viêm xoang được điều trị tốt.

Vì vậy, một số bệnh nhân bị viêm xoang có than phiền rằng họ thường xuyên cảm thấy có mùi thối trong mũi. Tuy nhiên trong trường hợp này, mùi thối mà bệnh nhân ngửi thấy thường không phải là tình trạng rối loạn khứu giác do triệu chứng bệnh viêm xoang mà là do mùi của dịch thoát ra từ xoang gây ra mùi này.

1.5. Sốt do viêm xoang

Khá nhiều bệnh nhân viêm xoang có thể có biểu hiện sốt. Sốt có thể trung bình nhưng cũng có thể là sốt cao nếu do nguyên nhân nhiễm trùng gây nên. Sốt kèm theo đau kéo dài liên tục có thể khiến bệnh nhân cảm thấy mệt mỏi và bơ phờ.

1.6. Nóng đỏ da tại xoang viêm

Đối với các xoang nằm nông dưới da như xoang hàm trên và xoang trán, thì trong các đợt viêm cấp bệnh nhân có thể biểu hiện bằng tình trạng đỏ và nóng tại vùng da phủ trên vị trí của xoang. Tuy nhiên đây không phải là một triệu chứng bệnh viêm xoang quá điển hình và giúp ích không nhiều trên thực tế.

1.7. Một số các dấu hiệu bệnh viêm xoang trên lâm sàng khác

Ngoài các triệu chứng lâm sàng kể trên, người bệnh còn có thể thể gặp một số dấu hiệu bệnh viêm xoang trên lâm sàng khác như hắt hơi liên tục, không thể tập trung, mờ mắt có thể xuất hiện nếu tình trạng viêm làm ảnh hưởng dây thần kinh thị giác,... Hoặc cũng có thể có các triệu chứng lâm sàng của bệnh lý nhiễm khuẩn ban đầu gây biến chứng viêm xoang như đau răng, viêm họng, viêm amydal,...

2. Các triệu chứng cận lâm sàng bệnh viêm xoang

Bên cạnh các triệu chứng lâm sàng thì để chẩn đoán chính xác bệnh lý viêm xoang thì việc sử dụng thêm các triệu chứng cận lâm sàng là không thể thiếu. Những triệu chứng cận lâm sàng được được sử dụng để chẩn đoán viêm xoang như soi mũi, chup X-Quang hoặc CT-Scan, chọc dò xoang.

2.1. Soi mũi

Soi mũi là một nội dung quan trọng trong các triệu chứng bệnh viêm xoang, bác sĩ sẽ dùng thiệt bị chuyên dụng là một ống có gắn camera ở đầu, sau đó đưa vào mũi để quan sát các cấu trúc trong mũi một cách gián tiếp thông qua màn hình hiển thị.

Thông qua soi mũi, bác sĩ có thể quan sát được các tổn thương và biểu hiện thực tế tại vùng mũi xoang của bệnh nhân mà khi quan sát bằng mắt thường không thể nhận biết được.

Các hình ảnh thường gặp do triệu chứng bệnh viêm xoang khi soi mũi bao gồm hình ảnh phù nề, quá phát niêm mạc mũi và cuốn mũi, tăng tiết dịch tại mũi, lắng đọng chất tiết tạo thành vảy bám vào cuốn mũi, các dị hình dị dạng ở mũi xoang, tình trạng đáp ứng của cuốn mũi đối với thuốc co mạch, polyp ở mũi và tình trạng chèn ép của polyp đối với các cơ quan khác.

2.2. Chụp X-Quang

Chụp X-Quang là một cận lâm sàng thường được sử dụng để chẩn đoán bệnh viêm xoang. Thông qua hình ảnh trên phim X-Quang người ta có thể nhận biết được các triệu chứng bệnh viêm xoang đặc trưng như mờ vùng xoang, polyp xoang,... Phim Hirtz và phim Blondeau là hai phim thường dùng trong chẩn đoán bệnh viêm xoang.

Tuy nhiên, X-Quang không phải là cận lâm sàng có giá trị quyết định trong chẩn đoán viêm xoang, mức độ tổn thương trên X-Quang có thể không tương xứng với lâm sàng của người bệnh.

Để thể hiện hình ảnh viêm xoang rõ ràng hơn, ngày nay người ta có thể tiến hành chụp CT-Scan cho bệnh nhân.

2.3. Chọc dò xoang

Trong một số trường hợp, chọc dò xoang có thể được sử dụng để chẩn đoán viêm xoang, thường áp dụng cho bệnh nhân viêm xoang mãn tính (kéo dài trên 12 tuần). Khi chọc dò xoang và hút ra mủ thì người bệnh được kết luận là có viêm xoang.

2.4. Một số dấu hiệu bệnh viêm xoang các trên cận lâm sàng

Người bệnh viêm xoang có thể biểu hiện bằng một số triệu chứng trên cận lâm sàng khác như xét nghiệm công thức máu thấy bạch cầu tăng (NEU thường tăng ưu thế do nguyên nhân vi khuẩn, LYM thường tăng ưu thế nếu do nguyên nhân virus), hoặc xét nghiệm nuôi cấy dịch tiết để làm kháng sinh đồ nếu đáp ứng kém với điều trị.

Nhìn chung, nếu nắm bắt được các triệu chứng của bệnh viêm xoang một cách chính xác thì việc xác định bệnh là tương đối dễ dàng. Đây là cơ sở để đưa ra phương pháp điều trị sớm và hợp lý nhằm giảm thiểu các nguy cơ biến chứng của bệnh.