Triệu chứng của nhiễm trùng bệnh viện

Trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 đang có những diễn biến phức tạp, nhất là khi ổ dịch tại Bệnh viện Bạch Mai được phát hiện vào những ngày cuối tháng 3 năm 2020 càng khiến chúng ta lo ngại về hiện tượng "nhiễm trùng bệnh viện"

1. Nhiễm trùng bệnh viện là gì?

Nhiễm trùng bệnh viện hay còn gọi là nhiễm khuẩn liên quan tới chăm sóc y tế. Theo Healthcare Associated Infection – HAI, nhiễm trùng bệnh viện là hiện tượng nhiễm khuẩn liên quan tới chăm sóc y tế, xảy ra trong quá trình người bệnh (hoặc người đến khám, người nhà chăm sóc bệnh nhân) tại bệnh viện, mà không xuất hiện triệu chứng hoặc ủ bệnh trước khi nhập viện. Tình trạng nhiễm trùng xảy ra sau nhập viện khoảng 48 giờ thường được coi là nhiễm khuẩn bệnh viện.

Một trong những nơi phổ biến nhất gây nhiễm khuẩn bệnh viện là phòng chăm sóc đặc biệt (ICU) – nơi các bác sĩ điều trị các bệnh nghiêm trọng. Trung bình 10 người nhập viện sẽ có khoảng 1 người mắc phải nhiễm trùng. Tất nhiên không phải ai cũng bị nhiễm trùng bệnh viện, tùy thuộc vào yếu tố sức khỏe và bệnh lý nền mà bệnh nhân đang gặp phải.

Khi các khâu chăm sóc y tế ngày càng phức tạp hơn và tình trạng đề kháng kháng sinh tăng lên sẽ khiến nhiễm trùng tiến triển nặng hơn.

2. Triệu chứng nhiễm trùng bệnh viện

Người bị nhiễm trùng bệnh viện thường biểu hiện triệu chứng 48 giờ sau khi nhập viện hoặc cũng có thể là 3 ngày, 30 ngày (trường hợp xuất hiện sau phẫu thuật).

Các triệu chứng của nhiễm trùng sẽ thay đổi theo loại. Các loại nhiễm trùng phổ biến nhất là:

- Viêm phổi

- Viêm màng não

- Viêm dạ dày ruột

- Nhiễm trùng vết mổ

- Nhiễm trùng đường tiết niệu

Người bị nhiễm trùng bệnh viện còn có thể kèm theo các biểu hiện như: Sốt, ho, khó thở, đau đầu, nặng hơn có thể nôn, tiêu chảy, các vết dịch chảy từ vết thương hở và các biểu hiện do nhiễm trùng khác như đau buốt, ớn lạnh

3. Nguyên nhân gây nhiễm trùng bệnh viện

Nguyên nhân gây ra nhiễm trùng bệnh viện thường do vi khuẩn, nấm và virus. Vi khuẩn gây ra khoảng 90% của những trường hợp này. Ngoài ra, những người điều trị tại bệnh viện cũng là nhóm có hệ miễn dịch yếu nên dễ bị vi khuẩn tấn công. Các loại vi khuẩn, virus thường gặp như: Staphylococcus aureus (S. aureus): gây nhiễm trùng máu; Escherichia coli (E. coli): gây nhiễm trùng đường tiết niệu; Enterococci: gây nhiễm trùng máu, đường tiết niệu và nhiễm trùng vết thương, vết mổ; Pseudomonas aeruginosa (P. aeruginosa): gây nhiễm trùng thận, đường tiết niệu, hô hấp - đây là loại vi khuẩn gây nhiễm trùng ở bệnh viện cao nhất và có tỷ lệ tử vong cao.

Con đường lây nhiễm chủ yếu do tiếp xúc người với người, thông qua giọt bắn hoặc không rửa tay sạch sẽ, tiếp xúc các vật dụng y tế như ống thông, máy hô hấp, hoặc thậm chí sử dụng quá nhiều kháng sinh...

4. Yếu tố nguy cơ mắc nhiễm trùng bệnh viện

Ai cũng có nguy cơ mắc phải nhiễm trùng khi đến bệnh viện hoặc làm việc, chăm sóc y tế tại bệnh viện. Đối với một số vi khuẩn, bạn có nguy cơ cao mắc phải tình trạng này nếu: Sử dụng ống thông tiểu, bị hôn mê, gặp chấn thương, hệ miễn dịch yếu, sử dụng kháng sinh lâu ngày, người trong nhóm cao tuổi, phòng bệnh đông người, thời gian điều trị lâu dài tại bệnh viện...

Thông thường, rủi ro mắc nhiễm trùng sẽ tăng lên khi bạn ở phòng ICU (phòng chăm sóc đặc biệt) và châu Âu là khu vực có tỷ lệ nhiễm trùng bệnh viện cao nhất. Nguy cơ mắc phải nhiễm trùng phòng ICU cho trẻ em từ 6,1% đến 29,6%. Một nghiên cứu cho thấy gần 11% trong số khoảng 300 người trải qua các hoạt động y tế cũng có nguy cơ cao mắc phải tình trạng này. Các khu vực bị ô nhiễm có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh gần 10%.

5. Cách chẩn đoán nhiễm trùng bệnh viện

Bác sĩ có thể chẩn đoán nhiễm trùng chỉ bằng mắt và triệu chứng từ người bệnh. Dấu hiệu viêm hoặc phát ban tại vị trí nhiễm trùng cũng có thể là yếu tố chẩn đoán nhiễm trùng. Khi bạn bị nhiễm trùng trước khi ở lại bệnh viện sẽ không được tính là nhiễm trùng bệnh viện. Tuy nhiên bạn vẫn nên chú ý và trao đổi với bác sĩ nếu có bất kỳ triệu chứng mới nào xuất hiện trong thời gian lưu trú.

Bạn cũng có thể được yêu cầu xét nghiệm máu và nước tiểu để xác định tình trạng nhiễm trùng.

6. Cách phòng ngừa nhiễm trùng bệnh viện

Để phòng ngừa hiện tượng nhiễm trùng bệnh viện, trước tiên cần tuân thủ các hướng dẫn y tế theo khuyến nghị của WHO và Bộ y tế. Việc tuân thủ theo hướng dẫn khử trùng có thể giảm thiểu 70% nguy cơ mắc bệnh.

Các chuyên gia y tế cũng khuyến cáo cần thực hiện những việc làm sau đây để giảm thiểu lây nhiễm trong bệnh viện:

- Đảm bảo phòng thông thoáng, nên mở cửa sổ bệnh viện để vi khuẩn, virus không có điều kiện phát triển mạnh

- Thường xuyên khử trùng các bề mặt đồ vật

- Mặc đồ bảo hộ theo hướng dẫn của đơn vị chăm sóc y tế

- Các vật dụng dùng để tiếp xúc với bệnh nhân, vật phẩm y tế cần được khử trùng và vứt riêng ngay sau khi sử dụng.

- Sàng lọc phòng ICU để xem những người bị nhiễm trùng có cần phải cách ly không

- Xác định loại cách ly cần thiết, có thể giúp bảo vệ người khác hoặc giảm khả năng nhiễm trùng thêm

Ngoài ra, các yêu cầu chuyên môn khác cao hơn sẽ được bác sĩ điều trị trực tiếp chỉ định.