Từ minh bạch thông tin đến tiêu dùng trách nhiệm: Nền tảng của niềm tin trong thời đại số ở Việt Nam

Minh bạch thông tin – Nền tảng của niềm tin thị trường

Ngày 15/3 hằng năm là dịp để nhắc lại vai trò trung tâm của người tiêu dùng trong nền kinh tế. Năm 2025, Bộ Công Thương ban hành Kế hoạch số 7604/KH-BCT nhằm đẩy mạnh các hoạt động hưởng ứng Ngày Quyền của người tiêu dùng Việt Nam, hướng tới mục tiêu đưa ngày này trở thành động lực trong đời sống kinh tế – xã hội.

Nếu "thông tin minh bạch" là trách nhiệm của doanh nghiệp thì "tiêu dùng trách nhiệm" là hành động của mỗi cá nhân. Trong thời đại thương mại điện tử phát triển mạnh, hàng hóa và dịch vụ được giao dịch qua không gian mạng ngày càng đa dạng, nhưng đi kèm với đó là hàng loạt rủi ro: hàng giả, hàng kém chất lượng, thông tin sai lệch và các hành vi lừa đảo tinh vi. Việc doanh nghiệp công khai, trung thực về nguồn gốc, chất lượng, giá bán và điều kiện giao dịch không chỉ là nghĩa vụ pháp lý, mà còn là yếu tố sống còn để duy trì niềm tin từ người tiêu dùng.

Bộ Công Thương cùng Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia đang tập trung triển khai Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023 và Nghị định 55/2024/NĐ-CP – hai văn bản pháp lý được xem là "lá chắn" quan trọng trong kỷ nguyên số. Luật mới quy định rõ trách nhiệm của các nền tảng thương mại điện tử trong minh bạch hóa hoạt động quảng cáo, kiểm duyệt nội dung và bảo vệ dữ liệu cá nhân. Đồng thời, các nhóm người tiêu dùng dễ bị tổn thương như trẻ em, người cao tuổi cũng được bảo vệ chặt chẽ hơn trước các hành vi dụ dỗ, lừa đảo.

Tiêu dùng trách nhiệm, động lực để kiến tạo thị trường bền vững

Song hành cùng nỗ lực của doanh nghiệp và cơ quan quản lý, người tiêu dùng hiện đại cần đóng vai trò chủ động hơn bao giờ hết. Tiêu dùng trách nhiệm không chỉ là chọn mua sản phẩm chất lượng, có nguồn gốc rõ ràng, mà còn là việc sử dụng quyền khiếu nại, tố cáo khi bị xâm phạm quyền lợi, đồng thời nói không với hàng giả, hàng nhái, hàng vi phạm tiêu chuẩn môi trường.

Thực tế cho thấy, xu hướng tiêu dùng xanh và bền vững đang trở thành lựa chọn phổ biến của người Việt. Người tiêu dùng ngày nay sẵn sàng chi trả cao hơn cho sản phẩm thân thiện với môi trường, góp phần buộc doanh nghiệp phải chuyển đổi xanh và nâng cao năng lực sản xuất. Đây là minh chứng rõ nét cho sức mạnh kiến tạo của hành vi tiêu dùng có trách nhiệm – khi mỗi lựa chọn nhỏ của người dân đều tạo ra tác động lớn đối với toàn thị trường.

Trong quá trình phân cấp quản lý, việc giao thêm quyền cho Sở Công Thương và chính quyền địa phương trong xử lý khiếu nại, quản lý thương mại điện tử giúp công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trở nên linh hoạt và thực chất hơn. Tuy nhiên, để mô hình này phát huy hiệu quả, cần song song nâng cao năng lực cán bộ, đầu tư công nghệ giám sát và tăng cường hợp tác giữa cơ quan chức năng – doanh nghiệp – tổ chức xã hội.

Năm 2025 được xem là năm bản lề, nơi các quy định pháp lý mới được đưa vào cuộc sống, đặt nền móng cho môi trường kinh doanh – tiêu dùng minh bạch, bền vững và nhân văn hơn. Khi doanh nghiệp coi minh bạch là cam kết, còn người dân xem trách nhiệm tiêu dùng là quyền và nghĩa vụ, thị trường Việt Nam sẽ không chỉ an toàn hơn mà còn giàu sức cạnh tranh hơn trong thời đại số.

Thông điệp "Thông tin minh bạch – Tiêu dùng trách nhiệm" vì thế không chỉ là khẩu hiệu của một chiến dịch truyền thông, mà là lời nhắc nhở về văn hóa tiêu dùng mới: công bằng, trung thực và cùng nhau kiến tạo niềm tin, nền tảng cho sự phát triển bền vững của nền kinh tế Việt Nam.