Vì một thế giới phụ nữ ở Uganda tốt đẹp hơn

Jackie Letaru

Jackie sống ngay gần ngôi trường nơi cô dạy ở quận Yumbe, miền Bắc Uganda. Jackie chia sẻ, một trong những trách nhiệm của cô ở trường là trở thành người định hướng cho các bé gái, trong khi các con của cô, Jovan, 3 tuổi và Jedidah, 7 tuổi, lặng lẽ ở bên cạnh cô.

Theo nữ giáo viên 29 tuổi này, điều quan trọng đối với cả trẻ em trai và trẻ em gái là phải được học hành. Giáo dục là chìa khóa thành công đối với các em học sinh.

Jackie đã đấu tranh cho quyền của trẻ em gái trong lớp học suốt cuộc đời mình. Cô tâm sự: "Lần đầu tiên tôi được biết rằng tôi là một nhà hoạt động, tôi đã rất ngạc nhiên. Sau đó, tôi thực sự hạnh phúc vì tôi đang làm điều mà ai đó đang công nhận".

Hai năm trước, Jackie tham gia Logoa Women, một nhóm hoạt động của phụ nữ Uganda, để đưa chiến dịch của mình lên một tầm cao mới. Ủy ban Cứu hộ Quốc tế (IRC) đang hợp tác với Logoa Women và các nhóm hoạt động khác ở Uganda để đấu tranh cho quyền bình đẳng giới ở quốc gia Đông Phi này.

Jackie phát biểu: "Chúng tôi tổ chức đào tạo về các chủ đề như quấy rối tình dục và cách phụ nữ có thể tố cáo chuyện bị lạm dụng, đồng thời hỗ trợ trực tiếp cho phụ nữ và trẻ em gái bị ảnh hưởng bởi nạn bạo hành". Ngoài ra, Jackie còn tham gia biểu diễn các vở kịch trong cộng đồng, giúp nâng cao nhận thức về các vấn đề mà phụ nữ và trẻ em gái phải đối mặt.

Cô phản ánh: "Tôi là một nhà nữ quyền vì tôi cảm thấy mọi người đều xứng đáng với quyền của mình. Tôi bắt đầu bằng cách yêu bản thân mình. Chúng ta là con người, cũng giống như tiền bạc. Khi chúng ta tranh giành nó và ném nó xuống đất, nó vẫn có giá trị để mua sắm. Con người cũng vậy thôi, nếu có chướng ngại nào ập đến bóp chết bạn, thì ở đâu đó, bạn vẫn còn nguyên giá trị đó trong bạn".

Grace Muuduru

Grace, 27 tuổi, đã đứng lên đấu tranh cho phụ nữ từ khi cô còn là học sinh. Grace nhớ đã từng đối mặt với những nam sinh bắt nạt bạn mình và nói với họ: "Một ngày nào đó cô gái này có thể sẽ là Tổng thống!".

Hiện nay, Grace làm việc cho COSMESS, một nhóm bảo vệ quyền lợi của phụ nữ ở miền Bắc Uganda, giúp đỡ cả những người tị nạn và phụ nữ Uganda. Uganda hiện có hơn 800.000 người tị nạn Nam Sudan, những người đã thoát khỏi cuộc xung đột tàn bạo đang diễn ra từ năm 2013. Nhóm cũng cung cấp các khóa đào tạo để giúp phụ nữ có thể tham gia các nghề như mộc và cơ khí ô tô.

Grace chia sẻ: "Ở trường trung học, họ nói rằng thay vì làm khoa học, phụ nữ nên theo lĩnh vực nghệ thuật. Mọi người cho rằng, phụ nữ không có khả năng trong một số việc. Vì vậy, chúng ta luôn nói, chúng ta bình đẳng, con gái có thể làm như nam giới. Nếu họ được trao cơ hội, phụ nữ thực sự là những người giỏi nhất".

COSMESS cũng tổ chức các buổi nâng cao nhận thức về quấy rối tình dục. "Đó là một điều thực sự phổ biến trong cộng đồng của chúng tôi," Grace giải thích. "Và bạn thấy những người phụ nữ này, đôi khi, họ không biết rằng họ đang bị quấy rối tình dục. Chúng tôi cho họ biết các hình thức quấy rối tình dục và họ có thể báo cáo với chúng tôi nếu có điều gì đó xảy ra với họ".

Công việc của Grace không phải là không có những lời chỉ trích. Cô chia sẻ: "Mọi người phản đối chúng tôi rất nhiều. Ai đó có thể đến và nói "bạn là ai? Đây là những điều chúng tôi phải đương đầu. Bạn có nghĩ rằng bạn có thể thay đổi văn hóa? Tôi trở thành một nhà hoạt động vì phụ nữ. Mọi người không thể nghe thấy những lời kêu cứu của phụ nữ nếu như chúng ta không cùng nhau sát cánh và đấu tranh cho họ".

Foni Grace

Foni Grace, 30 tuổi, từng chạy trốn khỏi chiến tranh ở Nam Sudan và đến Uganda vào năm 2016. Foni dẫn theo hai cô con gái đến sống ở Bidi Bidi, trại tị nạn lớn thứ hai trên thế giới. Cô cho biết: "Ở Nam Sudan, trẻ em không được đến trường, không được học hành đàng hoàng, trẻ em bị giết, phụ nữ cũng bị giết".

Ngày nay, cô là thành viên của Togoleta, một nhóm hoạt động dành cho phụ nữ tị nạn, chuyên tư vấn những lời khuyên cho những người tị nạn trong trại để ngăn chặn bạo lực, giúp phụ nữ và trẻ em gái phục hồi sau khi bị lạm dụng. Bằng chứng cho thấy khi khủng hoảng và bất ổn xảy ra, bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em gái tăng đột biến. Do đó, các hoạt động ngăn chặn bạo lực và hỗ trợ những người sống sót phải được thực hiện ở những nơi như Bidi Bidi.

Foni phát biểu: "Người Uganda và người tị nạn đang làm việc cùng nhau. Khi chúng tôi chia sẻ những ý tưởng đó, bạn sẽ thấy những vấn đề mà phụ nữ đang phải đối mặt trong trại tị nạn và những vấn đề mà phụ nữ đang phải đối mặt trong cộng đồng. Tất cả chúng đều có liên quan. Vì vậy chúng ta phải cùng nhau hợp tác".

Cô nhấn mạnh, trong những năm tới, cô muốn phụ nữ cũng trở thành những nhà lãnh đạo. Phụ nữ nên được trao quyền lãnh đạo. Những gì đàn ông có thể làm, một phụ nữ cũng có thể làm được.

Jemimah Sadia

Jemimah 54 tuổi, cũng đến từ Nam Sudan, là người sáng lập ra tổ chức tư vấn cho phụ nữ Togoleta. Góp phần xây dựng phong trào phụ nữ cơ sở ở Bidi Bidi là một phần quan trọng trong cuộc đời Jemimah kể từ khi cô tìm thấy sự an toàn ở Uganda.

"Chúng tôi sẽ đến đó với trái tim yêu thương," Jemimah nói trước khi bắt đầu buổi tư vấn. Foni Grace và các nhà hoạt động khác của cô gật đầu đồng ý. "Chúng tôi phải ngồi với những người phụ nữ và nghe họ nói những gì họ muốn nói, sau đó chúng tôi sẽ cho họ biết cách họ có thể tiếp tục mạnh mẽ".

"IRC đã huấn luyện chúng tôi cách chăm sóc những trẻ em gái bị ép kết hôn, đặc biệt là những trẻ em đang mang thai. Sau khi sinh, các em phải đi học lại. Chúng tôi phải chăm sóc những cô gái này ". Trong số nhiều thành tựu khác nhau, Togoleta đã hỗ trợ một phụ nữ có ý định tự tử và cứu sống cô ấy. "Togoleta khiến phụ nữ trở nên mạnh mẽ: Chúng tôi kêu gọi phụ nữ cùng nhau thoát khỏi tình huống của họ, để họ bỏ lại những vấn đề của mình," Jemimah khẳng định.