Kích cỡ nhỏ gọn, dung lượng “khổng lồ”
Tỉ phú Elon Musk, ông chủ của Tesla, vừa giới thiệu bộ ắc quy lithium-ion (tương tự loại đang được sử dụng trong ô tô điện của họ), song thiết bị này có sức mạnh vượt trội, cho phép người dùng có thể lưu trữ điện năng dư thừa được tạo ra bởi các tấm quang điện trên mái nhà trong ngày để sử dụng cả vào ban đêm. Sự kiện này đã thu hút tới 1.000 nhà báo và các nhà phân tích công nghệ, đến nỗi giới truyền thông phải “giật mình” khi nhận ra trong lịch sử công nghệ, chỉ duy nhất một cái tên - Steve Jobs - mới đủ sức tạo nên một “cú sốc” như vậy.
Nguồn năng lượng được sản sinh từ ánh nắng Mặt trời
Sản phẩm đó là gì? Đó là một cục pin - hiểu theo nghĩa thông thường - được gọi là Powerwall, sử dụng niken, mangan và oxit coban cho cực âm, có 2 kích cỡ: Một hệ thống lithium-ion 7 kWh có giá 3.000 USD, và một hệ thống khác cung cấp điện năng 10 kWh có giá 3.500 USD, chưa bao gồm công lắp đặt và thiết bị đi kèm, được bảo hành trong 10 năm. Cả 2 đều được đặt trong một cái thùng nhỏ gọn gắn trên tường, ở đó còn có 1 biến tần/chỉnh lưu để chuyển đơn vị 400V trực tiếp vào 120V xoay chiều, và ngược lại. Với bộ cung cấp năng lượng này, người dùng có thể tha hồ sử dụng các thiết bị điện trong nhà mà không cần tới nguồn điện được cung cấp từ các nhà máy, trong thời gian suốt từ buổi tối đến sáng ngày hôm sau.
Song, đó có thể chỉ mới là bước khởi đầu. Bởi tham vọng của Tesla là mang đến cho thế giới một khái niệm hoàn toàn mới về nguồn năng lượng phục vụ cuộc sống. Nguồn năng lượng này được sản sinh chủ yếu bằng công nghệ tái tạo (từ ánh sáng mặt trời, gió hoặc sóng biển), lưu trữ trong những hệ thống pin có khả năng dung nạp điện năng “khổng lồ” nhưng kích thước lại nhỏ gọn.
Công nghệ mới thân thiện với môi trường sẽ giúp tiết kiệm chi phí cho người dùng, nhất là ở những nơi giá điện bị tính cao hơn vào các khung giờ cao điểm. Ngoài ra, nó cũng an toàn cho người dùng khi xảy ra thiên tai hoặc cháy nổ. Đây được coi là nguồn năng lượng xanh và sạch cho thế giới trong tương lai.
Thách thức từ “bài toán giá cả”
Mặc dù đã xây dựng một Nhà máy gigafactory trị giá 5 tỉ USD tại sa mạc gần Reno (bang Nevada, Hoa Kỳ) có khả năng sản xuất đủ gói pin mỗi năm để cung cấp năng lượng cho khoảng 500.000 xe điện, song những thông tin cơ bản về loại pin “siêu năng lượng” nói trên vẫn còn trong vòng bí mật, ngoài mức giá cơ bản của những sản phẩm thử nghiệm mới được đưa ra để “trình diễn”.
Tuy nhiên, giới phân tích công nghệ ngay từ bây giờ đã có thể đặt ra một bài toán khó mà Tesla sẽ phải đối mặt khi thực hiện tham vọng thay đổi nền tảng năng lượng của mình. Đó chính là vấn đề giá cả. Nếu không có những thay đổi lớn về công nghệ thì ước tính giá thành của một hệ thống pin điển hình cho một gia đình có mức tiêu thụ điện năng trung bình có thể lên tới khoảng 13.000 USD (hơn 270 triệu đồng), bao gồm cài đặt và biến tần/chỉnh lưu. Như vậy, so với giá sử dụng điện lưới thì mức giá này cao hơn nhiều lần.
Ông chủ của Tesla giới thiệu về Powerwall
Tuy nhiên, ở góc độ khác, giới chuyên gia lại nhìn nhận “cuộc cách mạng” của Tesla có ý nghĩa tích cực đối với trật tự kinh tế thế giới, khi các loại nhiên liệu truyền thống như dầu mỏ, than đá hay khí đốt và kể cả urani để sản xuất điện hạt nhân, sẽ không còn nhiều giá trị như hiện nay. Thay vào đó là coban - một trong những thành tố chính để tạo ra loại pin “siêu năng lượng” nói trên. Theo nghiên cứu của Macquarie, chỉ riêng Tesla có thể cần đến 10.000 tấn coban/năm, chiếm khoảng 10% thị trường toàn cầu hiện nay. Coban thường được sản xuất như một sản phẩm phụ từ đồng hoặc niken. Khoảng 55% nguồn sản xuất coban hiện xuất phát từ quặng niken và 35% có nguồn gốc từ quặng đồng, với trung tâm nằm ở một số quốc gia châu Phi. Nếu giá coban được hạ thấp nhờ những tiến bộ của công nghệ khai khoáng và khi sản phẩm được sản xuất đại trà, thì cũng có thể giá thành các pin “siêu năng lượng” này sẽ giảm đáng kể, đến mức phù hợp với túi tiền của mọi người tiêu dùng trên toàn cầu.
Nếu cuộc cách mạng này thành công thì vấn đề biến đổi khí hậu do công nghiệp phát triển một cách thiếu kiểm soát có lẽ sẽ không còn đến mức nóng bỏng như hiện nay.