Đáng chú ý, 2 ca mắc viêm não Nhật Bản đều do không được tiêm ngừa hoặc tiêm chưa đủ số mũi vaccine theo quy định.
Cháu Lê Quỳnh Tr. (13 tuổi, ở Hải Dương) vào viện trong tình trạng sốt cao, li bì, co giật. Người nhà cho biết, trước đó, cháu xuất hiện sốt cao, không đáp ứng thuốc hạ sốt. 2 ngày sau, cháu xuất hiện đau đầu, buồn nôn nên được đưa đến bệnh viện tỉnh. Tại đây, sau khi tiến hành thăm khám, làm các xét nghiệm và chọc dịch não tủy, bác sĩ chẩn đoán Tr. mắc viêm não Nhật Bản và chuyển lên BV Nhi Trung ương. Do bệnh diễn biến nhanh và nặng nên dù đã điều trị thở máy, dùng thuốc chống phù não đến ngày 5/6, tức là đã hơn 10 ngày chữa trị nhưng tình trạng của bệnh nhi vẫn chưa ổn định.
“Từ bé đến giờ hình như cháu mới được tiêm 1 mũi vaccine phòng viêm não Nhật Bản, tôi cũng không nhớ lắm, nhưng từ đó đến nay chưa được tiêm thêm mũi nào”, mẹ cháu Quỳnh Tr. cho hay.
Nằm cùng phòng Cấp cứu - khoa Truyền nhiễm và có những triệu chứng ban đầu tương tự như Quỳnh Tr. là cháu Nguyễn Đức A. (15 tháng, ở Bắc Ninh), cũng được các bác sĩ chẩn đoán bị viêm não Nhật Bản khá nặng. May mắn hơn Quỳnh Tr. là sau 4 ngày thở máy, điều trị chống phù não, hiện tình trạng của A. đã tạm thời ổn định. Tuy nhiên các bác sĩ vẫn cần tiếp tục theo dõi, đánh giá xem cháu có di chứng gì về tinh thần, vận động hay không. Người nhà cháu cho biết: “Do từ bé cháu hay bị hắt hơi, sổ mũi rồi ốm suốt nên gia đình cũng chưa cho cháu đi tiêm vaccine viêm não Nhật Bản”.
Bệnh diễn biến nhanh, khó lường
Theo ThS Đỗ Thiện Hải, Phó trưởng khoa Truyền nhiễm, BV Nhi TƯ, viêm não Nhật Bản là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm lây qua muỗi đốt. Bệnh thường gây viêm não, màng não ở trẻ em, có tỉ lệ tử vong và di chứng cao (từ 25 đến 35%).
Viêm não Nhật Bản thường khó phát hiện sớm do các triệu chứng ban đầu rất giống với những viêm nhiễm khác. Tuy nhiên, đến ngày thứ 2 hay thứ 3 của bệnh thì triệu chứng biểu hiện rõ dần như: Sốt cao đột ngột, buồn nôn, nôn khan, đau đầu, phản ứng lờ đờ, chậm chạp. “Viêm não Nhật Bản diễn tiến rất nhanh, có thể sau 3 ngày, thậm chí 1 ngày, bệnh nhân đã có biểu hiện co giật, rơi vào hôn mê, phải thở máy, có thể chỉ 1-2 ngày là trẻ tử vong”, ThS Hải cho hay.
Ngoài ra, còn có một điều đáng sợ đối với bệnh nhân mắc viêm não Nhật Bản là những di chứng thần kinh về sau. Những di chứng này khiến người bệnh giảm khả năng giao tiếp, giảm hoặc mất khả năng lao động, trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội.
Bệnh có thể phòng ngừa bằng tiêm vaccine
Theo ThS Đỗ Thiện Hải, hiện tiêm chủng là biện pháp tốt nhất để phòng viêm não Nhật Bản. Tiêm vaccine viêm não Nhật Bản đã có trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia, do đó các bậc phụ huynh nên lưu ý thực hiện các mũi tiêm này từ khi trẻ còn nhỏ theo thời gian sau:
Mũi 1: Khi trẻ 1 tuổi
Mũi 2: Sau mũi 1 từ 1 đến 2 tuần
Mũi 3: 1 năm sau khi tiêm mũi 2.
ThS Hải nhấn mạnh, 3 mũi tiêm này có khả năng bảo vệ trẻ trong khoảng 5-7 năm, sau đó nồng độ kháng thể trong máu giảm dần, nguy cơ mắc bệnh lại tăng lên. Do đó sau khi tiêm mũi 3, các bậc phụ huynh cần cho trẻ tiêm nhắc lại vaccine này sau 3-4 năm, đến khi trẻ được 15 tuổi.
Bên cạnh đó, các phụ huynh cũng cần chú ý vệ sinh môi trường, giữ gìn nhà ở sạch sẽ, vệ sinh chuồng trại để muỗi không có nơi trú đậu. Nên ngủ màn, không cho trẻ chơi gần chuồng gia súc, đặc biệt lúc chập tối đề phòng muỗi đốt. Khi trẻ sốt cao cùng với các triệu chứng tổn thương hệ thần kinh trung ương, cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Ngoài viêm não Nhật Bản, các bệnh viêm não, màng não khác cũng hay gặp trong mùa hè. Để phòng tránh các bệnh này, cha mẹ nên tiêm vaccine đầy đủ cho trẻ như vaccine phòng viêm màng não do não mô cầu, vaccine phòng viêm màng não do phế cầu...