Bình đẳng giới và công bằng giới hiểu sao cho đúng?

Bình đẳng giới là việc nam, nữ có vị trí, vai trò ngang nhau; được tạo điều kiện và cơ hội để phát huy năng lực của mình cho sự phát triển của cộng đồng, của gia đình và thụ hưởng như nhau của sự phát triển đó.

Bình đẳng giới thực chất là bình đẳng về quyền của con người của các giới. Bình đẳng giới không phải là sự hoán đổi vai trò hay chức năng của nam và nữ mà là sự công nhận và tôn trọng những điểm khác biệt giữa các giới và tạo điệu kiện thuận lợi cho mỗi giới phát huy tối đa khả năng của mình.

Bình đẳng giới cũng không có nghĩa là cào bằng hay giống hệt nhau cho các giới mà cần tính đến sự khác biệt khi xây dựng và triển khai các chính sách, chương trình hành động và các giải pháp can thiệp nhằm đảm bảo tất cả các giới được lựa chọn và phát huy năng lực của mình, cũng như được hưởng lợi ích từ những thành quả do mình xây dựng và vun đắp.

Mục tiêu bình đẳng giới là xóa bỏ sự phân biệt đối xử về giới, tạo cơ hội như nhau cho nam và nữ trong phát triển kinh tế - xã hội và phát triển nguồn nhân lực, tiến tới bình đẳng giới thực chất giữa nam, nữ và thiết lập, củng cố quan hệ hợp tác, hỗ trợ giữa nam, nữ trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội và gia đình.

Công bằng giới là sự đối xử hợp lý đối với các giới dựa trên sự khác biệt của họ để đảm bảo tất cả các giới được tham gia và hưởng lợi ích công bằng dựa trên khác biệt về giới của họ.

Ví dụ về công bằng giới: Luật lao động quy định nữ lao động được nghỉ 30 phút/ngày (trong thời kỳ kinh nguyệt) và 60 phút/ngày trong thời kỳ nuôi con nhỏ dưới 12 tháng tuổi. Những quy định này đảm bảo cho phụ nữ có thêm thời gian vệ sinh và cho con bú vì các nhà làm luật đã dựa trên sự khác biệt sinh học của nữ so với nam để đưa ra qui định này với mục đích giúp cho lao động nữ đạt được sự thoải mái khi lao động như lao động nam kể cả trong thời kì kinh nguyệt.

Bất bình đẳng giới là khái niệm ngược lại với bình đẳng giới. Bất bình đẳng giới là sự phân biệt đối xử về vị thế, điều kiện và cơ hội khiến cho nam, nữ hay giới khác trở nên bất lợi hơn trong việc thực hiện quyền con người, đóng góp vai trò hoặc hưởng lợi. Hay nói cách khác, bất bình đẳng giới là sự đối xử không công bằng khiến cho một giới nào đó trở nên bất lợi hơn giới khác trong tiếp cận cơ hội, nguồn lực hoặc thụ hưởng lợi ích khác nhau trong các lĩnh vực của đời sống xã hội.

Ví dụ:

- Phụ nữ ít được nắm các vị trí lãnh đạo và ra quyết định trong các cơ quan, tổ chức, do quan niệm cho rằng phụ nữ không quyết đoán, không có đủ năng lực để đảm nhận các vị trí này.

- Phụ nữ thường làm các công việc được trả lương thấp hơn nam giới và thường tập trung ở một số ngành nghề có mức lương thấp hơn, ít làm việc trong lĩnh vực khoa học, công nghệ, do quan niệm trẻ em gái nên học các ngành nghề đơn giản và phụ nữ không phù hợp với các ngành khoa học, kỹ thuật.

- Gánh nặng công việc gia đình và việc chăm sóc không được trả lương đặt lên vai phụ nữ do quan niệm cho rằng chăm sóc gia đình là thiên chức của phụ nữ.

- Bạo lực trên cơ sở giới và bạo lực gia đình thường xảy ra với phụ nữ do quan niệm cho rằng nam giới được phép "dạy dỗ" vợ.