Chế độ dinh dưỡng tăng sức đề kháng cho người có bệnh lý nền

Bệnh tăng huyết áp

ThS. BS Nguyễn Văn Tiến (Trung tâm Giáo dục Truyền thông dinh dưỡng - Viện Dinh dưỡng Quốc gia) cho biết, ở người tăng huyết áp nếu không thực hiện ăn uống hợp lý thì việc điều trị sử dụng thuốc hạ huyết áp cũng kém hiệu quả. Nguyên tắc chế độ ăn của người bệnh tăng huyết áp là cung cấp đủ năng lượng, các vitamin và khoáng chất, ăn ít natri, giàu kali, calci, magie, giàu các chất chống oxy hóa, giàu chất xơ, lợi niệu, giảm acid béo bão hòa và tổng lượng chất béo, giảm chất kích thích...

Ăn nhiều rau xanh và hoa quả chín để tăng cường cung cấp kali, chất xơ, các vitamin và chất khoáng. Nên ăn quả chín dạng miếng/múi, không ép/xay hay vắt lấy nước để tăng cường chất xơ. Tăng sử dụng các thức ăn, thức uống có tác dụng an thần, hạ huyết áp, lợi tiểu như: canh lá vông, hạt sen, ngó sen... Theo nhu cầu của người trưởng thành cần ăn 400 – 600g rau xanh và hoa quả chín/ngày, trong đó 200gr hoa quả/ngày.

Thực hiện chế độ ăn nhạt dưới 5g muối/người/ngày. Không ăn thực phẩm chế biến sẵn chứa nhiều muối: cá hộp, thịt muối, thịt hộp, dưa cà, các món kho, rim, các loại nước mắm, mắm tôm, mắm tép, thức ăn đóng hộp... Không uống các loại đồ uống có cồn, có gas và các chất kích thích như: rượu, bia, cà phê, nước chè đặc.

Bệnh đái tháo đường

Người đái tháo đường nên chọn các thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp để sử dụng. Cần thực hiện chế độ ăn uống để duy trì đường huyết ổn định, tránh các thức ăn làm tăng đường huyết. Vì vậy, người bệnh phải hạn chế ăn nhiều, hạn chế ăn các thực phẩm chứa nhiều đường, bỏ dần thói quen ăn ngọt, món chiên rán, món xào, nghiện rượu. Nếu không thực hiện chế độ ăn nghiêm ngặt sẽ làm bệnh nặng hơn, gây nhiều biến chứng các cơ quan khác như: biến chứng suy thận, tăng huyết áp, suy tim... Dựa vào thành phần dinh dưỡng thực phẩm thông dụng để chọn thức ăn cho từng bữa và trong từng ngày. Người bệnh nên lựa chọn thực phẩm có hàm lượng glucid # 5%, gồm các loại thịt, cá, đậu phụ, với số lượng vừa phải, hầu hết các loại rau xanh và một số loại trái cây ít ngọt như: dưa bở, mận, nho ta, nhót có thể sử dụng không hạn chế.

Hạn chế thực phẩm có hàm lượng glucid từ 10% đến 20%: nên ăn hạn chế 3-4 lần/tuần với số lượng vừa phải gồm một số hoa quả tương đối ngọt như: quýt, táo, vú sữa, na, hồng xiêm, các loại đậu quả: đậu vàng, đậu hà lan. Không nên ăn hoặc rất hạn chế thực phẩm có hàm lượng glucid trên 20% như: Các loại bánh ngọt, mứt, kẹo, nước ngọt. Riêng gạo là lương thực ăn hàng ngày thì cần khống chế số lượng từng bữa 70g/bữa chính.

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

Suy dinh dưỡng là vấn đề phổ biến ở người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD). Sự thiếu hụt về dinh dưỡng không chỉ ảnh hưởng tới khối cơ và chức năng mà còn ảnh hưởng xấu tới mô mỡ và khối xương, đồng thời ảnh hưởng tới đáp ứng miễn dịch, tăng nhiễm trùng và làm cho bệnh trở lên nặng hơn.

Người bệnh nên bổ sung các thực phẩm giàu protein, chất lượng cao, chẳng hạn như thịt gia cầm, trứng và cá, đặc biệt các loại cá có nhiều chất béo như cá hồi, cá thu... Những thực phẩm có nhiều chất xơ, giúp cải thiện chức năng của hệ thống tiêu hóa và kiểm soát lượng đường trong máu (đậu Hà Lan, khoai tây còn nguyên vỏ, các loại đậu...). Tăng cường trái cây và rau quả tươi chứa vitamin, khoáng chất và chất xơ thiết yếu. Những chất dinh dưỡng này sẽ giúp cơ thể khỏe mạnh. Bổ sung các thực phẩm giàu kali (bơ, các loại rau có màu xanh lá đậm, cà chua, chuối, cam...). Nên chọn đồ ăn nhẹ và có chất béo như bơ, các loại hạt, dầu ô liu, cá béo, phô mai.

Bên cạnh đó, cần thay đổi các loại thực phẩm và cách chế biến để bệnh nhân dễ ăn, thực hiện chế độ dinh dưỡng hợp lý, tăng cường chế độ ăn giàu chất xơ giúp kích thích nhu động ruột. Chia nhỏ bữa ăn khoảng 5 bữa/ngày, tránh ăn quá no có thể gây khó thở. Thực phẩm nên được chế biến nhừ để dễ nhai, tránh phải gắng sức khi ăn. "Ngoài chế độ dinh dưỡng đầy đủ, cân đối và hợp lý, cần khuyến khích, hướng dẫn bệnh nhân tập thể dục", bác sĩ Tiến khuyến cáo.