Đề nghị doanh nghiệp có quỹ dự phòng đóng BHXH cho người lao động

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 7, Quốc hội dành cả ngày 27/5 để thảo luận một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi).

Về nội dung khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm về bảo hiểm xã hội ở Chương VIII, đại biểu Lê Thị Thanh Lam, đoàn ĐBQH tỉnh Hậu Giang, cho rằng: Vấn đề trốn đóng, chậm đóng và đặc biệt là nợ bảo hiểm xã hội rất cao, thiệt thòi quyền lợi cho người lao động. Đại biểu đề nghị, Chính phủ nên có quy định riêng về trách nhiệm tổ chức kiểm tra đối với những doanh nghiệp, có thể giao hẳn cho ngành bảo hiểm xã hội chịu trách nhiệm kiểm tra, xử phạt những vi phạm liên quan.

Đặc biệt, đại biểu Thanh Lam cũng đề nghị Chính phủ đưa vào chỉ tiêu bắt buộc "doanh nghiệp có quỹ dự phòng hoặc quỹ hoạt động để đảm bảo quyền lợi đóng bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, tai nạn lao động cho người lao động". Qua đó, khi doanh nghiệp gặp vấn đề rủi ro thì vẫn đảm bảo được nguồn quỹ cho người lao động về bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội hoặc bảo hiểm tai nạn để người lao động không bị mất quyền lợi như thời gian qua.

Liên quan nội dung này, đại biểu Vương Thị Hương, đoàn ĐBQH tỉnh Hà Giang, đề nghị: Bên cạnh việc bổ sung các hành vi bị nghiêm cấm và tăng cường các biện pháp thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm về bảo hiểm xã hội, dự thảo luật cũng cần có quy định rõ hơn vai trò, trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội nếu để tình trạng trốn đóng, chậm đóng bảo hiểm xã hội. Cùng với đó, quy định công khai rộng rãi thông tin, tình hình nợ, số nợ, thời gian nợ, chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc của các tổ chức, công ty, doanh nghiệp, để người lao động có thể theo dõi.

Về vấn đề khởi kiện doanh nghiệp trốn đóng, chây ỳ không đóng BHXH cho người lao động, đại biểu Trần Kim Yến, đoàn ĐBQH Thành phố Hồ Chí Minh, cho biết: tại Điều 16 quy định về quyền hạn của cơ quan bảo hiểm xã hội, về bản chất thì chủ nợ của bảo hiểm xã hội chính là cơ quan bảo hiểm xã hội. Cho nên, khi người sử dụng lao động nợ bảo hiểm xã hội thì chủ nợ có quyền khởi kiện, đại biểu đề xuất bổ sung vào Điều 16 về quyền khởi kiện của cơ quan bảo hiểm xã hội. Trên thực tế, khi tổ chức công đoàn thực hiện nhiệm vụ khởi kiện người sử dụng lao động vi phạm về pháp luật bảo hiểm xã hội thì thu thập chứng cứ, tiếp cận tài liệu, dữ liệu liên quan là rất khó khăn. Vì vậy, đại biểu đề xuất cần bổ sung thêm nội dung cơ quan BHXH có quyền khởi kiện các đơn vị vi phạm.

Đại biểu Nguyễn Thành Nam, đoàn ĐBQH tỉnh Phú Thọ, cho rằng: Dự thảo Luật thiết kế 2 điều quy định về biện pháp xử lý vi phạm về chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, cụ thể Điều 39 quy định xử lý vi phạm về chậm đóng, Điều 40 xử lý vi phạm về trốn đóng.

Tuy nhiên, theo đại biểu, hành vi trốn đóng cần phải được đồng bộ hóa với pháp luật hình sự, đảm bảo sự nhất quán, khớp nối giữa 2 hệ thống pháp luật. Đặc biệt, Điều 216 Bộ luật Hình sự quy định về tội trốn đóng bảo hiểm xã hội, để đảm bảo việc xử lý với những người cố ý không đóng, không đóng đầy đủ bảo hiểm xã hội bắt buộc. Bởi hiện nay, Điều 216 Bộ luật Hình sự quy định, một trong những dấu hiệu, hành vi khách quan cấu thành tội phạm này là "gian dối hoặc bằng thủ đoạn khác để không đóng hoặc trốn đóng đầy đủ bảo hiểm xã hội", như vậy sẽ rất khó khăn trong việc xử lý và xác định.

Về cơ chế đặc thù để bảo vệ người lao động trong trường hợp người sử dụng lao động không còn khả năng đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động quy định tại Điều 41, đại biểu Thành Nam cho rằng, đây là yêu cầu cấp bách, nhằm giải quyết những trường hợp đặc biệt, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động khi đã tham gia bảo hiểm xã hội đầy đủ.

Đồng thời đề nghị nghiên cứu, tính toán nguồn lực để mở rộng hơn nữa đối tượng người lao động được ngân sách nhà nước hỗ trợ trong khoảng thời gian bị chủ sử dụng lao động chậm đóng, trốn đóng BHXH. Qua đó bao phủ được nhóm người yếu thế, như người bị suy giảm khả năng lao động, nhất là những trường hợp do tai nạn lao động, người ốm đau thường xuyên, người có bệnh nền...