Niềm hy vọng từ giáo dục ở “điểm nóng” ma túy Pà Cò, Hang Kia

Đổi thay ở "điểm nóng" ma túy một thời

Pà Cò, Hang Kia là 2 xã cạnh nhau, cách trung tâm huyện Mai Châu chừng 40 km và cách thành phố Hòa Bình (tỉnh Hòa Bình) khoảng 100km về phía Tây Bắc, giáp ranh với xã Lóng Luông, huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La. Quãng đường từ huyện lị Mai Châu vào tới 2 xã này hiện vẫn là đường độc đạo và đèo dốc cao nên xe không thể chạy nhanh.

Theo lời ông Khạ A Hờ (69 tuổi, người có uy tín ở xóm Thung Ằng, xã Hang Kia) thì khu vực này vốn là nơi người Thái sinh sống. Hang Kia, theo tiếng Thái là "Hang Dơi", còn Pà Cò có nghĩa là "Rừng Dê". Sau đó, do không phù hợp địa hình phức tạp, núi cao, người Thái dời đi và nơi đây dần trở thành một trong những "đại bản doanh" của đồng bào dân tộc Mông từ những năm 50 của thế kỷ trước.

Mặc dù vẫn đang độ cuối thu nhưng ở Pà Cò, Hang Kia vẫn thường xuất hiện những cơn gió mạnh mang theo hơi lạnh thấu xương dễ khiến những người lần đầu đến đây phải rùng mình. Nhiệt độ nơi đây đặc biệt xuống thấp vào buổi đêm kèm theo sương muối nên cứ khi mặt trời xuống núi cũng là lúc những gian bếp bên trong những ngôi nhà của đồng bào người Mông đỏ lửa sưởi.

Nhắc đến sự đổi thay của Pà Cò, Hang Kia, ông Khạ A Hờ không dấu được sự tự hào. Ông bảo người Mông nơi đây bây giờ không chỉ biết trồng ngô, trồng lúa trên nương, trên rẫy nữa mà còn biết cả làm du lịch, biết lấy tiền của người dân miền xuôi và người nước ngoài để phục vụ cuộc sống của bản thân. Không những thế, cơ sở hạ tầng như điện, đường, trường, trạm phục vụ dân sinh được xây dựng rất khang trang, hiện đại cũng là một điểm để ông tự hào khi nói về quê hương.

Đến Pà Cò, Hang Kia những ngày này, người ta dễ dàng bắt gặp cảnh đường xá khang trang, sạch đẹp, nhà cửa kiên cố mọc san sát và những homestay độc đáo sẵn sàng chào đón khách du lịch. Ở sân vận động nằm giữa trung tâm xã, cứ mỗi độ chiều về, đám trẻ con lại tụ tập đánh quay và cười nói vang trời.

Chứng kiến cuộc sống yên bình của đồng bào dân tộc Mông, ít ai biết được rằng cách đây chứng hơn 10 năm, Pà Cò, Hang Kia là điểm nóng về ma túy, vùng đất của những "ông trùm" ma túy trên đất Mai Châu - Hòa Bình. Đó là thời điểm những năm 2010 nổi lên với nhiều đối tượng buôn ma túy khét tiếng. Với gần 99% đồng bào dân tộc Mông sinh sống, Hang Kia đã tạo thành một cộng đồng lớn mạnh, sinh sống gần như biệt lập. Chính vì đặc trưng cả bản có những mối quan hệ dòng tộc nên đây là cơ hội để các đối tượng buôn ma túy ẩn náu, trốn tránh cơ quan chức năng.

Việc vây bắt các đối tượng buôn ma túy tại Pà Cò, Hang Kia cũng rất khó khăn khi dẫn vào bản là con đường độc đạo. Quá trình làm nhiệm vụ lực lượng chức năng thường vấp phải sự chống trả của đông đảo dân bản. Ngay từ năm 2010, lực lượng công an chính quy đã có mặt nhận nhiệm vụ tại hai xã Hang Kia và Pà Cò. Sau này, các tổ công tác của Công an tỉnh Hòa Bình bố trí ngay trung tâm bản với số lượng hàng chục cán bộ, chiến sĩ túc trực để ổn định địa bàn Hang Kia và Pà Cò.

Sau nhiều năm đấu tranh, tuyên truyền, thay đổi nhận thức của người dân, đến nay tình hình tội phạm ma túy tại Hang Kia đã "hạ nhiệt" rõ rệt. Người dân chủ động thông tin với chính quyền để đưa người nghiện ma túy đi cai bắt buộc. Các đối tượng truy nã đặc biệt nguy hiểm bị lực lượng trinh sát vây bắt thành công. Sau 10 năm miệt mài, kiên trì đấu tranh với tội phạm, cuối tháng 7/2022, Trung tướng Lê Quốc Hùng, Thứ trưởng Bộ Công an ký quyết định về việc đưa Hang Kia, Pà Cò ra khỏi danh sách xã phức tạp về an ninh, trật tự.

Niềm hy vọng từ giáo dục

Nhằm phát triển hệ thống giáo dục đào tạo, thực hiện xóa mù và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, thời gian qua, huyện Mai Châu đã tăng cường chỉ đạo các trường học nằm trên địa bàn 2 xã Hang Kia, Pà Cò triển khai thực hiện nhiều giải pháp, biện pháp vận động học sinh ra lớp, duy trì sĩ số học sinh, từng bước nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo.

Các trường đã tích cực chỉ đạo bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên; giáo viên tích cực đổi mới phương pháp dạy học theo chuẩn kiến thức, kỹ năng, nội dung vừa sức và tích hợp được các nội dung bảo vệ môi trường, kỹ năng sống cho học sinh; tăng cường dạy tiếng Việt ở tất cả các môn học, thực hiện đảm bảo nội dung bồi dưỡng thường xuyên; thực hiện ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và dạy học.

Các cấp, các ngành đã quan tâm đầu tư xây mới, nâng cấp, sửa chữa phòng học, các hạng mục phụ trợ, trang thiết bị để hỗ trợ các hoạt động dạy và học tại các trường: Trường PTDTNT THCS&THPT B huyện Mai Châu tại xã Pà Cò; Trường Mầm non xã Pà Cò; Trường TH&THCS xã Pà Cò; Chi xóm Thung Mài trường TH&THCS Hang Kia A; Chi xóm Thung Mài trường Mầm non xã Hang Kia; Chi xóm Xà Lĩnh trường TH&THCS xã Pà Cò; Chi xóm Pà Háng Lớn trường TH&THCS xã Pà Cò.

Công tác phổ cập giáo dục, xóa mù chữ, huy động và duy trì số lượng học sinh, học viên ra lớp được chỉ đạo quyết liệt. Tới nay, tỷ lệ huy động trẻ mầm non 5 tuổi ra lớp đạt 100%; học sinh tiểu học đạt 100%; học sinh THCS đạt 98%. Năm 2022, tỷ lệ học sinh tốt nghiệp THCS tại 2 xã đạt 99,3% (xã Hang Kia 67/68 em đạt 98,5%; xã Pà Cò 70/70 em đạt 100%).

Số người trong độ tuổi 15 - 60 mù chữ xã Pà Cò mức 1 là 10/1.995 người, chiếm 0,5%; số người mù chữ mức độ 2 là 17/1.995 bằng 0,85%. Số người trong độ tuổi 15 - 60 mù chữ xã Hang Kia mức 1 là 285/1.995 người, chiếm 12,8%; số người có nguy cơ tái mù chữ mức 2 là 975/1.995 người, chiếm 43,78% dân số.

Huy động được 12 học viên là người dân tộc Mông độ tuổi 15 - 35 học văn hóa chương trình giáo dục thường xuyên cấp THCS; đặc biệt, huy động được 12 học viên ở các xóm Thung Ẳng, Thung Mặn, Thung Mài cách trung tâm xã 12 km ra lớp học chương trình giáo dục sau khi biết chữ.

Ngành giáo dục đã có giải pháp hỗ trợ giáo viên về chuyên môn, hỗ trợ học viên về tài liệu, vở ghi và thường xuyên thăm hỏi, động viên các thầy giáo, cô giáo và học viên cố gắng, nỗ lực duy trì lớp học cả trong những tháng hè. Việc học viên ra học lớp chương trình giáo dục thường xuyên cấp THCS và giáo dục tiếp tục sau khi biết chữ từng bước góp phần thay đổi nhận thức của người dân về việc học tập với tinh thần "Bố mẹ học chữ sẽ không để con mù chữ".

Trong năm qua, Nhà nước đã quan tâm đầu tư xây mới, nâng cấp, sửa chữa 7 công trình trường, lớp học, các hạng mục phụ trợ, trang thiết bị để hỗ trợ các hoạt động dạy và học của các trường kinh phí 9,7 tỷ đồng. Công tác đào tạo bồi dưỡng và tạo nguồn cán bộ, công chức  xã được xác định là nhiệm vụ trọng tâm, lâu dài trong công tác cán bộ, ưu tiên bồi dưỡng nguồn cán bộ là người thành thạo ngôn ngữ và hiểu biết phong tục tập quán của đồng bào dân tộc Mông, bảo đảm trình độ, năng lực quản lý điều hành, xây dựng và tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả các kế hoạch phát triển KTXH ở địa phương.

Song song với đó, các hoạt động đào tạo nghề, hướng nghiệp được đẩy mạnh. Trong năm 2022, đã mở 1 lớp đào tạo nghề Kỹ thuật nấu ăn ngắn hạn dưới 3 tháng cho 35 học viên là hội viên Hội Nông dân xã Hang Kia với kinh phí 100 triệu đồng; mở 1 lớp nghề thêu thổ cẩm cho 30 học viên, kinh phí 93 triệu đồng; mở 1 lớp nghề may công nghiệp cho 28 học viên, kinh phí 87 triệu đồng. Bên cạnh đó các cơ quan, đơn vị đã tổ chức tập huấn nâng cao năng lực cho cộng đồng và người dân theo chuyên đề.